Themacollege Farmacologie analgetica en lichamelijke processen

28 belangrijke vragen over Themacollege Farmacologie analgetica en lichamelijke processen

Welke soorten pijn stimulanten bestaan er?

Mechanisch
Thermaal
Chemisch

Welke stoffen zijn belangrijk bij de descendant pathway?

Met name serotonine
Noradrenaline (= norepipherine)

Wat zijn de kenmerken van NSAID's?

Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs

Behoren tot de meest voorgeschreven geneesmiddelen!!!

Effecten
· Pijnstillend (analgetische)
· Koorts remmend (antipyretische)
· Ontstekingsremmend (antiflogistische)

Werking verschilt per middel/stof
De klassieke NSAID’s (niet selectieve NSAID’s) remmen ook samenklontering van bloedplaatjes (trombocytenaggregatie) (zie afb.).
Daarom worden deze klassieke NSAID’s: aspirine, voorgeschreven bij cardiovasculaire aandoeningen voorgeschreven.

Werkingsmechanisme
NSAID's remmen in verschillende mate het enzym cyclo-oxygenase (COX). Tot nu toe zijn hier 3 soorten van bekend.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke NSAIDs remmen de samenklontering van bloedplaatjes (trombocytenaggregatie)?

De klassieke NSDAIDs = niet-selectieve NSDAIDs

Wat is een Arachidonzuur en hoe ontstaat het?

Arachidonzuur is een vetzuur in het lichaam die gevormd wordt door de afbraak van fosfolipiden (bouwelementen van cellen) dmv Fosfolipase A2 (enzym)

Wat is het verschil tussen COX 1 en COX 2 en waarom is dit belangrijk?

Verschil:
COX 1 = aanwezig in lichaam
COX 2 = alleen aanwezig in CZS en niet perifeer.

Deze theorie is belangrijk om te weten voor de bijwerkingen vd NSAID’s.

Wat is een probleem bij het gebruik van opioiden?

  1. Tolerantie: er kan tolerantie ontstaan omdat we zelf opioïde receptoren en endogene opioïde hebben in ons lichaam. Het kan voorkomen dat endogene dus niet voldoende zijn en dan geef je opioïde van buitenaf. Patiënten beginnen met een lage dosering want als ze dit chronische gebruiken gaan ze een steeds hogere dosering willen omdat ze steeds meer nodig hebben.
  2. Verslaving
  3. Onttrekkingsverschijnsel: als je abrupt gaat stoppen kunnen de patiënten ontwenningsverschijnselen krijgen. Dus langzame afbouw is noodzakelijk.

NHG Standaard. Medicamenteuze behandeling acute en chronische nociceptieve pijn.
Benoem de stappen

  1. Paracetamol
  2. NSAID
  3. Zwak werkend opioid
  4. Sterk werkend opioid

Medicamenteuze behandeling acute en chronische nociceptieve pijn bij RISICO PATIËNTEN

Bij risicopatiënten lage doseringen. De helft vd normale maximale dagelijkse hvh.
Max 3-4 keer 500g.


BV.
Paracetamol is een onschuldig middel maar niet bij risico patiënten.
Risico patiënten:
  • Alcoholisten
  • Lever ziekten/falen
  • Ondervoeding: deze patiënten hebben problemen met lever enzymen
  • Ouderen: door fysiologische veroudering, zijn de enzymen die de geneesmiddelen metaboliseren minder goed functionerend. De capaciteit neemt af.

Waaruit bestaat de behandeling van matig acute pijn?

Paracetamol
Bij onvoldoende effect van paracetamol  NSAID toevoegen
Bij onvoldoende effect van paracetamol + NSAID  een opioïd toevoegen

Waaruit bestaat de behandeling van ernstige pijn?

Paracetamol + opioïd (oraal of intraveneus).

Waaruit bestaat de behandeling van een acute situatie?

1. Snel, kortwerkend middel nodig: fentanyl intraveneus.
Werkt erg snel maar heeft ook een kortere halfwaardetijd en is dus snel weer uitgewerkt.
2. Langer effect gewenst: morfine intraveneus.

WELKE 3 TYPEN MEDICATIE SCHRIJFT DE TA VOOR?

1. Lokale anesthesie
2. Antibiotica
  • endocarditis profylaxe
  • behandeling ontstekingen
3. Pijnstilling


(LET OP: interacties of allergieën?)

Wat moet een tandarts jaarlijks bijwerken voor de medicatie veiligheid?

De medische anamnese.

Hoe werkt het metabolisme van paracetamol?

Paracetamol wordt door CYP 2E1 omgezet in een hepatotoxische metaboliet ervan, namelijk: NAPQI.
NAPQI wordt onder normale omstandigheden SNEL geconjugeerd door glutathion.

Wat is de maximale dosering van paracetamol bij therapeutische doseringen waarbij er weinig bijwerkingen worden verwacht?

3-4x daags 1000 mg
Bij risico-patiënten de helft of minder.

Wat zijn de bijwerkingen van NSAID's? Op volgorde van meestvoorkomend

  1. Trombocytopathie – Als je cox 1 remt door NSAID’s kunnen de bloedplaatjes minder goed samenklonteren. Waardoor je bloedingsproblemen kunt krijgen.
LET OP: BIJ KLASSIEKE NSAID’s
  1. Bloedingen (m.n. maagbloeding)
  2. Nierfunctiestoornis – De PG zorgen voor goeie nier doorbloeding. Als je COX remt, heb je minder PG en minder goede nier doorbloeding.
  3. Zout en water retentie (vasthouden)  overvulling, hypertensie
  4. Arteriële thrombusvorming - Een slagader raakt afgesloten door een bloedstolsel niet bij alle NSAID’s.
LET OP: BIJ COX-2 SELECTIEVE NSAID’s

Wat zijn de kenmerken van Selectieve COX-2 remmers?

Meer cardiovasculaire bijwerkingen (arteriele thrombusvorming) bij patienten met cardiovasculaire risicoprofiel en ouderen.

Wat schrijf je voor, voor de preventie van NSAID's geïnduceerde maagschade?

PPIs (proton pump inhibitors).
Deze zijn geïndiceerd voor de primaire preventie van gastroduodenal laesies (ulcerogeen effect) bij het gebruik van NSAIDs

Er bestaat een protocol voor het voorschrijven van een maagschermer.
Welke mensen komen in aanmerking voor een maagbeschermer?

1. leeftijd > 70 jaar
2. ulcus/maagcomplicaties in de voorgeschiedenis
3. twee of meer van de volgende risicofactoren:
  • leeftijd 60-70 jaar
  • hartfalen of diabetes mellitus en ernstig invaliderende reumatoïde artitis
  • hoge dosering van een niet-selectief NSAID*
  • gelijktijdig gebruik van een van de volgende groepen geneesmiddelen dus combinatie van deze geneesmiddelen:
    • cumarinederivaten / DOAC’s
    • P2Y12/ADP-remmers (clopidogrel, prasugrel of ticagrelor)
laaggedoseerde salicylaten (ASA, Ascal)
    • systemisch werkende corticosteroïden selectieve serotonineheropnameremmers, venlafaxine, duloxetine,
    • trazodon, paroxetine
    • spironolacton

Welke geneesmiddelen schrijf je niet voor aan ouderen en patiënten met cardiovasculaire problemen?

Diclofenac en selectieve COX2 remmers

Welke combinatie van geneesmiddelen zorgt voor een afname van de trombocyten (bloedplaatjes)/aggregatieremmend effect?


ASA (acetylsalicylzuur) (aspirine) + IBUPROFEN
Aggregatieremmend effect: bloedplaatjes klonteren niet samen bij schade aan een bloedvatwand.

Bij welke combinatie o.a. antidepressiva geneesmiddelen neemt het risico op bloeding toe?

SSRI’s + NSAID’s en/of DOAC’s

Wat doen SSRI's (selectieve serotonine heropname remmers)?

Serotonine heropname remmers remmen de heropname van serotonine in neuronen.
Ze remmen ook de opname van serotonine door trombocyten.
Serotonine is een stof die trombocytenaggregatie bevordert; bij een te kleine hoeveelheid serotonine in de trombocyten kan er een trombocytopathie (= bloedplaatjes stoornissen) ontstaan.

Waartoe leidt de combinatie NSAID's + DIURETICA?


NSAID’s + DIURETICA
Leidt tot een lager effectief circulerend volume, waardoor de nier doorbloeding meer afhankelijk wordt van de prostaglandine.
Farmacokinestische + dynamische interacties

Waartoe leidt de combinatie van NSAID's + ACE-REMMERS?

NSAID’s + ACE-REMMERS
Kan tot achteruitgang van de nierfunctie leiden. Bij ernstige nierinsufficiëntie bestaat het risico op hyperkaliëmie (= hartritmestoornissen).
Farmacokinestische + dynamische interacties.

Wanneer stijgen plasmaspiegels van digoxine en fenytoïne?

Bij een verminderde nierfunctie.
Potentiele risico op hoge/toxische plasmaspiegel van de nefrotoxische geneesmiddelen

Wat gebeurt er bij een patiënt met een verminderde nierfunctie die je NSAID's voorschrijft?

Nierfunctie wordt verder verslechterd.
Er ontstaat een hoger risico op neurotoxiciteit van andere geneesmiddelen die neurotoxisch zijn.

DUS: potentiele risico op hoge/toxische plasmaspiegel van de nefrotoxische geneesmiddelen zoals:
– Lithium
– Ciclosporine
– Methotrexaat

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo