Psychologie: persoonlijkheidsstoornissen - Psychologie: angstklachten en angst stoornissen - Psychologie: schizofrenie en stemmingsstoornissen
21 belangrijke vragen over Psychologie: persoonlijkheidsstoornissen - Psychologie: angstklachten en angst stoornissen - Psychologie: schizofrenie en stemmingsstoornissen
Epidemiologische kenmerken psychose
- Ca. 8% van de volwassenen heeft een psychotische ervaring (gehad)
- bij 4% gaan symptomen met lijden en is hulp nodig
- ongeveer 2-3% voldoet aan de criteria voor een psychotische stoornis
- 0,6-0,7% krijgt ooit de diagnose schizofrenie
- ontstaan: in de adolescentie of vroege volwassenheid, door een combinatie van dergelijke factoren (genetische gevoeligheid) en omgevingsfactoren (bijv. Ondervoeding bij geboorte, infecties, traumatische ervaringen, pesten/buitengesloten worden)
Voortekenen psychose risicogroep (genetische aanleg), vaak in combinatie
- Recentelijk terugvallen in sociaal functioneren (dreigende uitval op school, werk en vriendenkring)
- geringe sociale steun
- cannabisgebruik
- traumatisering
Behandeling en begeleiding psychose
- vrijwel altijd uit een combinatie van verschillende interventies
- medicatie (antipsychotica)
- Psycho-educatie
- cognitieve gedragstherapie
- cognitieve remediatie training
- psychomotorische therapie
- welles recovery action plan (WRAP)
- Competitive memory training (COMET)
- gezinsinterventies
- lotgenotengroepen
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Medicatie (antipsychotica) bij psychose
- Belangrijk onderdeel van de behandeling: helpt om psychotische symptomen onder controle te krijgen en helpt bij herstel te voorkomen dat symptomen terugkeren/opleven
- advies: minimaal 1 jaar antipsychsotische medicatie gebruiken, na meerdere psychoses medicatie gebruiken
- bijwerkingen kunnen erg vervelend zijn en het dagelijks functioneren belemmeren/sociaal negatieve gevolgen hebben
- jarenlang gebruik zorgt voor gevoel van afhankelijkheid en bevordert de patiënten rol
- regelmatige evaluatie over de start, voortzetten en het afbouwen van medicatie!
Herstel, participatie en re-integratie psychose
- Werk op basis van gelijkwaardigheid: de patient is deskundig in zijn eigen leven/ervaringen
- wees alert op zelfstigma en daarmee samenhangende moralisatie (ontmoediging)
- biedt perspectief van hoop en optimisme: benadruk belang veranderbare psychosociale factoren ten opzichte van genetische aanleg
- biedt begeleiding bij vinden, zoeken en onderhouden van werk door individuele plaatsing en steun (IPS) interventie
- adviseer individuele rehabilitatiebenadering (IRB) aan patiënten die op zoek zijn naar beschutte arbeid of vrijwilligerswerk
Samenwerkingsverbanden behandeling psychose
- Familie en/of naasten zijn in eerste instantie meestal de belangrijkste samenwerkingspartners die worden betrokken bij kennismaking en hun visie op de situatie
- wijkgerichte benadering heeft de voorkeur
- er kunnen ook samenwerkingspartners gezocht worden in de regio
Epidemiologische kenmerken bipolaire stoornis
- Naar schatting 1.3%. Van de nederlanders heeft een bipolaire stoornis (211.000)
- vrijwel evenveel mannen als vrouwen
- na optreden houdt de persoon er een langdurige, soms levenslange kwetsbaarheid aan over
Risicogroepen bipolaire stoornis
- Mensen van wie de eerstegraadsverwanten een bipolaire stoornis hebben
- mensen met vaak terugkomende depressies
- vrouwen die een post partum depressie of psychose hebben doorgemaakt
Voortekenen bij de risicogroep (bipolaire)
- Slaapstoornissen
- hyperactiviteit en impulsiviteit
- emotionele labiliteit
- stemmingswisselingen
- depressieve klachten
- prikkelbaarheid
- angst en paniek
- psychotische verschijnselen
Aandachtspunten tijdens diagnose bipolaire stoornis
- Beschrijvende diagnose bevat meer dan de omschrijving van klachten en classificatie: belangrijk om oorzaken, gevolgen, uitlokkende situaties en gebeurtenissen en samenhang daarvan te onderzoeken
- bij een eerste episode dienen lichamelijke oorzaken uitgesloten te worden (bv. Medicatiegebruik, schildklierafwijking of hersenaandoening)
- het gebruik van alcohol en drugs kan het beeld vertroebelen
- realiseer je de stigmatiserende effecten van het psychiatrisch label
Aandachtspunten herstel, participatie en re-integratie bipolaire stoornis
- Help een patiënt om op een zo passend mogelijk niveau te participeren: pas na enige tijd van symptomatisch herstel is een inschatting van het haalbare niveau mogelijk; het kan lang duren voordat iemand weer op het oude niveau functioneert
- raad de patiënt af om op zeer onregelmatige tijden en in nachtdiensten te werken
- check of patient ondersteuning wil vanuit bedrijfsarts/leidinggevende bij ziekteverzuim
- adviseer om werkuren en werkhervatting geleidelijk op te bouwen: belastbaarheid is wisselend
Vaststelling diagnose depressieve stoornis
Ernst depressieve stoornis
- beperkt het algemeen functioneren
- veroorzaakt meer subjectief lijden
- gaat met meer ernstige symptomen gepaard
- duurt lang en recidiveert
- tussen de episoden geen volledig herstel
- suïcidale uitingen/suïcidepogingen
- er zijn verschillende vormen van depressie wat de ernst ook bepaald
Epidemiologische kenmerken depressieve stoornis
- Komt vaak voor, vooral onder adolescenten en (jong)volwassenen
- schatting jaarlijks 797.000 mensen
- schatting bij ruim 20% bestaat de depressieve stoornis langer dan twee jaar
- oorzaak: een combinatie van biologische, sociale en psychologische factoren. Dit is per persoon verschillend. Er kunnen ook lichamelijke oorzaken zijn
- beloop: bij 50% van de mensen met een depressieve stoornis gaat deze binnen drie maanden spontaan over. Bij de overige mensen is er verbetering na gemiddeld 6 maanden. Bij 50% komt de depressieve episode terug nadat de patiënt is hersteld
Vroege onderkenning en preventie (depressieve stoornis)
- Vaak moeilijk te herkennen: sombere gevoelens kunnen ook normale emotionele reacties zijn bij een negatieve levensgebeurtenis
- dysthymie is vaak minder zichtbaar, zorgt minder vaak voor uitval
- bij kinderen staat een geprikkelde stemming vaak meer op de voorgrond dan somberheid; lijkt soms meer op een gedragsprobleem
- bij ouderen met beperkt cognitief functioneren of andere psychische problemen kan depressie lastig herkent worden
- preventie:
- richt zich op beperken van risico- en in stand houdende factoren (stress en kwetsbaarheid) en verstreken van de beschermende factoren (kracht en sociale steun)
- zelfhulp en zelfmanagement zijn belangrijke elementen. Interventies preventie:
- psycho-educatie
- leefstijladvisering
- gestandaardiseerde (groeps)cursussen/eHealth-interventies
Signalen depressie/dysthymie kunnen zijn
- Aanhoudende moeheid of klachten zonder lichamelijke oorzaak
- aanhoudende of terugkerende zorgen, somberheid, verdriet
- chronische pijn, nervositeit of slapeloosheid
- vermindering zelfzorg
- gewicht vermeerdering of vermindering
- verandering van (de beleving van) activiteitenpatroon en sociale contacten
- suïcidaliteit
Basisinterventies depressieve klachten/depressie/dysthymie
- Psycho-educatie
- activering en dag structurering
- actief volgen (beloop, symptomen, klachten)
Wanneer basisinterventies niet werken, dan inzet vervolgtherapie
- Eerste stap interventies
- bibliotherapie
- zelfmanagement strategieën met begeleiding
- steunend-structurerende begeleiding
- activerende begeleiding
- fysieke inspanning
- psychomotors therapie
- psychosociale behandeling
- terugvalpreventie
- bij onvoldoende resultaat
- psychotherapie
- medicatie (farmacotherapie): gebeurd meestal bij manische depressie
- intensivering behandeling
- terugvalpreventie
Herstel, participatie en re-integratie depressieve stoornissen
- sociale steun
- praktische steun
- (weer) actief worden door maatschappelijke participatie in werk/opleiding/school/vrije tijd
Inzetmogelijkheden re-integratie depressieve stoornissen
- Ergotherapie
- werken op arbeid therapeutische basis
- (andere) arbeid- of schoolverzuimgerichte begeleiding
Behandeling en herstel schizofrenie
- Sluit aan bij het gesprek bij iemand die schizofreen is: ga er niet tegenin
- acceptatie
- medicatie
- psycho-educatie
- lotgenotencontact
- reduceren van stress: vaardigheden, steun van omgeving, rust, reinheid en regelmaat
- crisissignaleringsplan, triadekaart
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden