Acuut >< persisterend (2 weken) >< chronisch (> 1 maand) Luid >< zacht, voorzichtig zacht = erger < longoedeem, pneumonie luid = minder erg < pharyngitis/ laryngitis, bronchitis Droog (prikkelhoest) >< productief (er komt slijm mee 'rochel') (vastzittende hoest)

Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Propedeutica / etiologie-expiratie-luchtwegen

ADH - Prof Pardon

Q: Bij welke dieren komt een te droge neusspiegel voor en waarop kan het wijzen?

Rund en varken (normaal is neusspiegel vochtig) Etiologie: Dehydratatie Hittestress (zon in zomer) Koorts (pyrogeen)

Q: Wat is dit, bij welke dieren komt het voor en waarop kan het wijzen?

Hyperemie, ru en su Etiologie: Vasodilatatie: zonnebrand, medicatie Infecties: virussen met tropisme voor mucocutane overgang Ru: IBR (infectieuse bovine rhinotracheïtis) Blauwtong BVD Boosaardige katarrhaalkoorts Va: Varkenspest Fotosensibilisatie (ontstekingsreactie door opname fotoactieve substantie => UV licht zon)

38 belangrijke vragen over ADH - Prof Pardon

Bij welke dieren komt een te droge neusspiegel voor en waarop kan het wijzen?

Rund en varken (normaal is neusspiegel vochtig)
Etiologie:

Dehydratatie
Hittestress (zon in zomer)
Koorts (pyrogeen)

Wat is dit, bij welke dieren komt het voor en waarop kan het wijzen?

Hyperemie, ru en su
Etiologie:

Vasodilatatie: zonnebrand, medicatie
Infecties: virussen met tropisme voor mucocutane overgang

Ru: IBR (infectieuse bovine rhinotracheïtis)

Blauwtong
BVD
Boosaardige katarrhaalkoorts

Va: Varkenspest

Fotosensibilisatie (ontstekingsreactie door opname fotoactieve substantie => UV licht zon)

Wat merk je hier op? Wat ga je allemaal verder onderzoeken?

Focale zwelling thv de neus, er is dus een massa (duidelijk omschreven)

Consistantie bij palpatie
Beweeglijkheid tov onderliggende/ dichtbijzijnde weefsels
Warmte en pijnlijkheid (oedeem)

Wat is normale neusvloei bij schaap en rund?

Sereus (waterig en doorzichtig)

Wat is normale neusvloei bij paard?

Geen, tenzij na inspanning

Hoe herken je seromuceuse neusvloei en wat is de etiologie ervan?

Minder doorschijnend en gelig
Etiologie:

Langer durende irritatie of infectie
Rund dat algemeen ziek is (geen reiniging neus)

En rund met muceus neusvloei heeft altijd een respiratoire aandoening. Juist of fout?

Fout: Runderen die algemeen ziek zijn reinigen hun neus niet meer, dus opstapeling van mucus en korsten in de neus.

Hoe herken je gangreneuze neusuitvloei en waarop kan het wijzen?

Etter en necrose => slechte geur

Etiologie:

Mycotische rhinitis
Bottumoren
Vreemde VWn
IBR met bacteriële superinfectie

Wat is de etiologie van bovenste luchtwegen epistaxis?

Lokale neusbloeding

Haarvaten
Chronische rhinitis
Stollingsstoornissen
Iatrogeen
(Vreemd VW)

Neustumor (bv. Ethmoid hematoom (Eq)) --> vaak bij paard
Bloeding in de luchtzak (Eq) (mycose)

Wat is de etiologie van epistaxis van de diepe luchtwegen?

(Chronische) pneumonie
Longbloeding

Trauma
Excercize induced pulmonary hemorrhage (Eq)
Stollingsstoornissen

Longtumor

War kan de etiologie zijn van oogvloei?

Sereus

Virale infectie
Acute fase bacteriële infectie (rund: Moraxella bovis)
Irritatie: stof, …
Allergie

Mucopurulent --> purulent

Langer durende bacteriële of mycotische infectie
Verstopt traankanaal! (vnl. mediale ooghoek) (initieel sereus, maar kan etterig worden)

Hemorrhagisch

Stollingstoornissen
Lokale massa (bv. tumor derde ooglid)

Wat merk je bij dit kalfje?

Tekenen van otitis:

Krabben aan de oren
Kopschudden
Hangende oren (unilateraal)
Head-tilt (verstoord, getild naar aangetaste kant)

Uitval n. Vestibulo-cochlearis
Otitis media

De methode = inspectie trommelvlies, maar praktisch moeilijk bij GHD

Welke geluiden kan je horen uit de bovenste luchtwegen?

Twee reflexen

Niezen (prikkel vanuit neus)
Hoesten (prikkel larynx/ pharynx-oor-trachea-bronchen) (zie onderste luchtwegen)

Ademgeluiden

Fysiologische (geen thv bovenste luchtwegen)
Pathologische (stridores)

Stemgeluiden

Kreunen
Afonie (heesheid)

Geeuwen
Hik

Wat is niezen, wat is de doel en hoe wordt het geïnitieerd?

Na diepe inspiratie krachtige expiratie tegen initieel gesloten zacht gehemelte
Evacueren vreemde VW en exsudaat
Ontsteking, allergie, corpora aliena, irriterende gassen

nt freq bij GHD

Wat is het verschil tussen niezen en hoesten?

Hoestreceptoren zijn in de keel, strottenhoofd - oor - trachea - bronchi
>< niesreceptoren in neus

Hoe typeer je hoest?

Acuut >< persisterend (2 weken) >< chronisch (> 1 maand)
Luid >< zacht, voorzichtig

zacht = erger < longoedeem, pneumonie
luid = minder erg < pharyngitis/ laryngitis, bronchitis

Droog (prikkelhoest) >< productief (er komt slijm mee 'rochel') (vastzittende hoest)

Wat is geeuwen en waaraan kan het te wijten zijn?

Inspiratie en expiratie met open muil
moeheid/ slaperigheid/ na opwinding/ stress/ pathologisch: CZS
Maagstoornissen (mondafwijkingen) paard
Paard > rund

Waarop wijst inspiratoire dyspnee?

Obstructie buiten de thorax

Hoe kan je testen op laryngeale stridor?

Op larynx drukken
Endoscopie/ RX

Wat kunnen oorzaken zijn van laryngeale stridor?

Uni-of bilaterale larynxparalyse (cornage)
Ontsteking/ zwelling/ oedeem larynx (microbacillose bij dikbil kalf)
Laryngeale gezwellen

Wat kunnen oorzaken zijn van faryngeale stridor?

Keelparese/ -paralyse
Verplaatsing zacht gehemelte
Zwelling/ ontstekig van mucosa
Uitwendige druk op farynx
Vreemd VW
Gezwellen

Wat kunnen oorzaken zijn van tracheale stridor?

Ontsteking: exsudaat (IBR)
Littekenweefsel
Congenitale deformaties (tracheastenose)
Uitwendige druk (massa, ...)
Gezwellen (inwendig)

Hoe gebeurt expiratoir kreunen?

Expiratie met gesloten glottis en daarna gedeeltelijke opening glottis

Waarop kan een lokale uitwendige zwelling thv de thorax wijzen?

Oedeem: lokaal trauma of een algemene oorzaak
Hier zal je geen veralgemeend oedeem door hypoproteïnemie zien
Subcutaan emfyseem: longjacht, wonde of anaerobeninfectie
Harde zwelling: callus, flegmoon, tumor
Fluctuerende zwelling: hematoom, abces
Ribfractuur

Wanneer wordt de ademhaling oppervlakkiger?

Hijgen
Pijntoestand: pleuritis of ribfracturen

Wanneer zal de ademhaling dieper worden?

Bij verhoogde zuurstofnood (hypoxie)

Wat is paradoxale ADH?

Thorax beweegt naar binnen bij inademen ipv naar buiten
Etiologie: paralyse diafragma, respiratory muscle fatique, borstkastrauma

Wat is inspiratoire dyspnee en hoe kan je het herkennen?

Wat: ademnood duidelijkste tijdens inademen
Waardoor: belemmering luchtcirculatie tussen neus en bifurcatie
Hoe herkennen:

Vaak met een insporatoir geluid (inspiratoire stridor)
Sterke voorwaartse beweging ribben (meer naar buiten getrokken) met daaropvolgend sterke relaxatie buikspieren (geen contractie)
Neusgaten open
Gestrekte hals en kop
Zeer erge vorm: open muil ademen en abductie ellebogen (thorax nog extra opentrekken

Wat is expiratoire dyspnee en waardoor komt het?

Wat: uitdrijven van lucht uit de longen is bemoeilijkt
Waardoor:

Hogere nood aan ademhalingsarbeid

Obstructie/vernauwing diepere luchtwegen (typisch asthma)
Daling elasticiteit (= daling compliantie)
Vocht/massa in pleuraholte (pleuritis, pleurale effusie)
Emfyseem (met eventueel long die collabeert)

Verminderde costale ademhaling door pijn in borstholte/intercostaalspieren

Hoe herken je expiratoire dyspnee?

Eerst passief uitademen en dan sterke contractie buikspieren(ribbenboog wordt zichtbaar)
Verlengde uitademingsfase (verlengd expirium, normaal maar beetje langer)
Plotse relaxatie buikspieren op einde expiratie ® schok door abrupte verplaatsing ingewanden (abdominale terugslag/ discordante ademhaling)
Frequent verdiepte ademhaling (meer inspanning), niet steeds tachypnee (bv. muscle fatigue kan optreden)
Hongergroeve vult op (rund)
Anus verplaatst naar caudaal (op einde want weer meer plek)
Strekken van de nek en opensperren neusgaten zijn ook mogelijk (meer bij gemengd)

Wart zijn de kenmerken van gemengde dyspnee zonder stridor?

Duidelijke inademhaling
Actieve buikpers
Eerst inspiratoire dyspnee

Ronchi: Wat, waar, wanneer, etiologie?

Wat: vibratie door luchtpassage over (taai) secreet in grotere luchtwegen (bronchioli) of door een slappe bronchuswand

Je krijgt een continue lage toon (zowel tijdens inspiratie als expiratie)

Waar: thv hogere bronchi
Wanneer: tijdens inspiratie en expiratie (best hoorbaar expi, nooit enkel inspi)
Kunnen verdwijnen na hoest (indien productieve hoest)

Droog: prikkelhoest « vochtig: productieve hoest

Etiologie: bronchitis, pneumonie, …

Piepende of echte wheezes: Wat, waar, wanneer, etiologie?

Wat: vibratie van kleinere luchtwegen door bronchoconstrictie

Je krijgt een continue hoge toon (zowel tijdens inspiratie als expiratie)
Duidelijkst tijdens expiratie (want moet tegen de weerstand induwen)

Waar: thv terminale of kleine bronchioli
Wanneer: duidelijkst tijdens expiratie (kan in-en-expi, nooit enkel inspi)
Etiologie: vooral door bronchoconstrictie

Astma
Luchtweginfectie door oa virussen
Tumoren

Fijne crepitaties: Hoe, wanneer, etiologie?

Hoe: door plots openspringen van luchtwegen die gesloten werden tijdens expiratie (klinkt als wrijven van haar naast je oor)
Wanneer: mid tot laat inspiratoir
Verdwijnen meestal niet met verdwijnen van hoest

Etiologie: eerder resitrictieve longaandoening

Longfibrose
Longoedeem door hartfalen

Grove crepitaties: Hoe, Wanneer, etiologie

Hoe: door het blazen van de lucht over dun secreet met
Wanneer: vroeg inspiratoir, laagtoning en vochtig
Kunnen verdwijnen na hoest
Etiologie: eerder obstructieve longaandoeningen

Bronchiectasie
Luctweginflammatie/bronchitis
Longoedeem
Interstitiële pneumonie (veel oedemen)
Interstitiële pneumonie met longemfyseem (luider)

Pleurale wrijfgeluiden: Wat, etiologie?

Wat: over elkaar wrijven van ontstoken (klinkt als wandelen door sneeuw)

Een continue geluid (zowel tijdens inspiratie als expiratie)
Kan heel focaal zijn

Verdwijnt niet na hoest
Etiologie:

Pleuritis (droge fase)
Als je het hoort gaat het over droge fase pleuritis
Verdwijnt als pleurale effusie optreedt

Pleurale plasgeluiden: Wat, etiologie?

Wat: druppels vocht die vallen in een holte (klinkt als vallen van druppels in glas water)
Etiologie:

Pericarditis (synchroon met hartslag)
Long of pleura-abcessen (synchroon met ademhaling)
Hernia diafragmatica (variabel optreden)

Borborygmen thv thorax: Wat, etiologie, DDX met hernia diafragmatica?

Wat: darmgeluiden ructus, slikken hoorbaar op thorax (IS ONGEWOON)
Etiologie:

Darmgeluiden zijn vooral hoorbaar bij enteritis

Paard: vooral darmgeluiden en/of maaggeluiden
Rund: vooral pensgeluiden

Differentiaaldiagnose met hernia diafragmatica: zelden mooie borborygmen hierbij want je hebt vaak ileus

Bij twijfel voer echografie / percussie / RX uit

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Propedeutica

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding