Psychosociale oncologie
14 belangrijke vragen over Psychosociale oncologie
Wat is de incidentie (in 2021), prevalentie (5 jaar) en sterfte (in 2020) van kanker?
- Prevalentie vijf jaar: 379.454 mensen (ongeveer 2% van heel Nederland)
- Sterfte (2020): 45.840
Wat is de 5 en 10 jaars overleving van kanker? En wat kunnen we verder nog zeggen over de overleving?
- 10-jaars overleving: 60%
- Toename in overleving, maar grote verschillen tussen tumor en locaties (overlevingskansen bij borstkanker en prostaatkanker groot, maar overlevingskansen zijn laag bij alvleesklierkanker, longkanker, maagkanker)
De behandeling van kanker kan op verschillende manieren. Licht er drie toe
- Chirurgie
- Radiotherapie
- Chemotherapie/immuuntherapie
--> Het gaat hierbij ook vaak om een combinatie van therapieen
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Als je naar de huisarts gaat met klachten, dan wordt bij kanker de diagnose gesteld en het stadia vastgesteld. Er zijn dan meerdere opties, licht er twee toe
- Palliatieve behandeling, wat leidt tot de dood
Als je naar de huisarts gaat met klachten, dan wordt bij kanker de diagnose gesteld en het stadia vastgesteld. Soms is er een curatieve behandeling mogelijk en soms is alleen palliatieve behandeling mogelijk. Er zijn vier soorten fases van palliatieve behandeling. Licht ze (op volgorde) toe en benoem een kenmerk
- Ziektegerichte palliatie: behandeling gericht op het onder controle houden van de ziekte/tumor of het niet laten uitzaaien van de tumor
- Symptoomgerichte palliatie: behandeling gericht op de symptomen (pijn, vermoeidheid) en niet op de ziektezelf
- Palliatie in de stervensfase: het begeleiden van mensen in de stervensfase
- Nazorg: de nazorg van de omgeving na overlijden van de patiënt
Als we kijken naar het beloop van de palliatieve fase, dan zie je bij kanker dat het vaak lange tijd goed gaat en het dan opeens hard achteruit gaat
Meten van kwaliteit van leven en psychologische distress in de praktijk wordt gemeten aan de hand van OncoQuest, maar waarom is dit belangrijk? Licht de vier punten toe
1. Verbeteren bewustzijn van symptomen door zowel patiënten als artsen
2. Verbeteren communicatie tussen patiënt en zorgverleners
3. Verbeterde symptoom management/kwaliteit van leven
4. Verbeterde overleving
Er is een studie gedaan naar hoofd-halskanker en depressie. Licht de twee resultaten toe
- Patiënten met hoofdhalskanker die een depressie hebben tijdens het krijgen van de diagnose hebben slechtere overlevingskansen dan patiënten met hoofdhalskanker die geen depressie hebben
- Als je kijkt naar het beloop van symptomen van depressie gedurende 1 jaar: de mensen die nooit symptomen hadden of hersteld zijn van symptomen hebben betere overlevingskansen in vergelijkbaar met mensen die persistente, wisselende of late klachten hebben
Hoe kunnen we de kwaliteit van leven meten en op welke vier manieren kunnen we dat doen?
- Generiek: Medical Outcomes Short Form (SF-36), EuroQol (EQ-5D)
- Symptoom-specifiek: Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS), Swallowing Quality of Life Questionnaire (SWALQOL)
- Ziekte-specifiek: EORTC QLQ-C30, Functional Assessment of Cancer Therapy (FACT-G)
- Tumor specifiek: EORTC QLQ-H&N35, FACT H&N
Het meten van de kwaliteit van leven wordt gedaan aan de hand van “Patient-Reported Outcome Measures (PROMs)”. Dit kan generiek, sympotoom specifiek, ziekte-specifiek en tumor specifiek. Wanneer moet de vragenlijst worden ingezet? Licht toe aan de hand van 3 punten
- Diagnose
- Behandeling
- Follow-up (liefst elke 3 maanden)
Als we het hebben over het verbeteren van de kwaliteit van leven en psychologische distress, op welke drie manieren kunnen we dat doen? Licht toe en leg uit
- Zelfmanagement: “De taken die individuen ondernemen om om te gaan de medische, rol, en emotionele beheer van hun gezondheidstoestand
- E-health: informatie- en communicatietechnologie, met name internet, om de gezondheidszorg te verbeteren of mogelijk te maken
De supportive care bij kanker gaat volgens een omgekeerde piramide van laag intensief naar hoog intensief. Licht de vier punten van de piramide toe. Je hoeft ze nog niet helemaal toe te lichten
2. Laag-intensieve zorg voor veel patiënten (e.g. zelfhulpinterventies)
3. Matig intensieve zorg voor sommige patiënten (e.g. verpleegkundig geleide interventies)
4. Hoog intensieve zorg voor weinig patiënten
De supportive care bij kanker gaat volgens een omgekeerde piramide van laag intensief naar hoog intensief, waaronder 3) matig intensieve zorg voor sommige patienten en 4) hoog intensieve zorg voor weinig patienten. Licht toe voor wie het bedoelt is, wat er wordt gedaan en licht tevens een voorbeeld toe.
- Wie: mensen voor wie laag-intensieve zorg is niet voldoende is
- Wat: e.g. behandeling door een verpleegkundige een groepsbehandeling
- Voorbeeld: zingevingstherapie in groepen
4. Hoog intensieve zorg voor weinig patiënten
- Wie: mensen voor wie matig-intensieve ondersteunende zorg niet voldoende is
- Wat: Intensieve individuele behandeling (e.g. psycholoog, fysiotherapeut, diëtist)
- Voorbeeld: cognitieve gedragstherapie door een psycholoog
In de kankerzorg maken we gebruik van het stepped-care principle. Wat houdt dit in en wat is een kenmerk?
- Stepped care is effectief en kosteneffectief (het versnelt het herstel bij kanker in vergelijking met gebruikelijke zorg & is effectiever en goedkoper)
In een onderzoek naar hoofd-halskanker en longkankerpatienten met psychologische distress werd gekeken naar de effectiviteit van stepped care. De interventiegroep kreeg de stapsgewijze zorg en de controlegroep kreeg de gebruikelijke zorg. De stepped care zou hierbij bestaan uit vier stappen en na 1 jaar werden de resultaten bekeken. Welke vier dingen kwamen eruit?
- Stap 2 “Begeleide zelfhulp”: 34% knapt op
- Stap 3 ‘’Probleemoplossende hulp”: 9% knapt op. Dit is minder effectief, gezien dit gaat over ernstigere psychologische problematiek
- Stap 4 “Therapie of medicatie”: 17% knapt op. Dit is minder effectief, gezien dit gaat over ernstigere psychologische problematiek
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden