Psychosociale oncologie

14 belangrijke vragen over Psychosociale oncologie

Wat is de incidentie (in 2021), prevalentie (5 jaar) en sterfte (in 2020) van kanker?

- Incidentie (2021): 123.672 mensen. Er was een dip in 2020 (door COVID), waarbij de verwachting was dat dit zou worden ingehaald. Dit is echter niet zo tot nu toe.
- Prevalentie vijf jaar: 379.454 mensen (ongeveer 2% van heel Nederland)
- Sterfte (2020): 45.840

Wat is de 5 en 10 jaars overleving van kanker? En wat kunnen we verder nog zeggen over de overleving?

- 5-jaars overleving: 65%
- 10-jaars overleving: 60%
- Toename in overleving, maar grote verschillen tussen tumor en locaties (overlevingskansen bij borstkanker en prostaatkanker groot, maar overlevingskansen zijn laag bij alvleesklierkanker, longkanker, maagkanker)

De behandeling van kanker kan op verschillende manieren. Licht er drie toe

De behandeling van kanker kan op verschillende manieren:
- Chirurgie
- Radiotherapie
- Chemotherapie/immuuntherapie
--> Het gaat hierbij ook vaak om een combinatie van therapieen
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Als je naar de huisarts gaat met klachten, dan wordt bij kanker de diagnose gesteld en het stadia vastgesteld. Er zijn dan meerdere opties, licht er twee toe

- Behandeling met het doel te genezen. Dit kan vervolgens weer tot drie uitkomsten leiden: kankervrij, kanker die onder controle kan worden gehouden of het falen van de behandeling (falen van behandeling leidt tot palliatieve behandeling)
- Palliatieve behandeling, wat leidt tot de dood

Als je naar de huisarts gaat met klachten, dan wordt bij kanker de diagnose gesteld en het stadia vastgesteld. Soms is er een curatieve behandeling mogelijk en soms is alleen palliatieve behandeling mogelijk. Er zijn vier soorten fases van palliatieve behandeling. Licht ze (op volgorde) toe en benoem een kenmerk

Er zijn vier soorten fasen van palliatieve behandeling (op volgorde):
- Ziektegerichte palliatie: behandeling gericht op het onder controle houden van de ziekte/tumor of het niet laten uitzaaien van de tumor
- Symptoomgerichte palliatie: behandeling gericht op de symptomen (pijn, vermoeidheid) en niet op de ziektezelf
- Palliatie in de stervensfase: het begeleiden van mensen in de stervensfase
- Nazorg: de nazorg van de omgeving na overlijden van de patiënt
 Als we kijken naar het beloop van de palliatieve fase, dan zie je bij kanker dat het vaak lange tijd goed gaat en het dan opeens hard achteruit gaat

Meten van kwaliteit van leven en psychologische distress in de praktijk wordt gemeten aan de hand van OncoQuest, maar waarom is dit belangrijk? Licht de vier punten toe

Meten van kwaliteit van leven en psychologische distress in de praktijk wordt gemeten aan de hand van OncoQuest, maar waarom is dit belangrijk?
1. Verbeteren bewustzijn van symptomen door zowel patiënten als artsen
2. Verbeteren communicatie tussen patiënt en zorgverleners
3. Verbeterde symptoom management/kwaliteit van leven
4. Verbeterde overleving

Er is een studie gedaan naar hoofd-halskanker en depressie. Licht de twee resultaten toe

Er is een studie gedaan naar hoofd-halskanker en depressie:
- Patiënten met hoofdhalskanker die een depressie hebben tijdens het krijgen van de diagnose hebben slechtere overlevingskansen dan patiënten met hoofdhalskanker die geen depressie hebben
- Als je kijkt naar het beloop van symptomen van depressie gedurende 1 jaar: de mensen die nooit symptomen hadden of hersteld zijn van symptomen hebben betere overlevingskansen in vergelijkbaar met mensen die persistente, wisselende of late klachten hebben

Hoe kunnen we de kwaliteit van leven meten en op welke vier manieren kunnen we dat doen?

Het meten van de kwaliteit van leven wordt gedaan aan de hand van “Patient-Reported Outcome Measures (PROMs)”:
- Generiek: Medical Outcomes Short Form (SF-36), EuroQol (EQ-5D)
- Symptoom-specifiek: Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS), Swallowing Quality of Life Questionnaire (SWALQOL)
- Ziekte-specifiek: EORTC QLQ-C30, Functional Assessment of Cancer Therapy (FACT-G)
- Tumor specifiek: EORTC QLQ-H&N35, FACT H&N

Het meten van de kwaliteit van leven wordt gedaan aan de hand van “Patient-Reported Outcome Measures (PROMs)”. Dit kan generiek, sympotoom specifiek, ziekte-specifiek en tumor specifiek. Wanneer moet de vragenlijst worden ingezet? Licht toe aan de hand van 3 punten

Deze vragenlijst moet worden ingezet tijdens alle fasen:
- Diagnose
- Behandeling
- Follow-up (liefst elke 3 maanden)

Als we het hebben over het verbeteren van de kwaliteit van leven en psychologische distress, op welke drie manieren kunnen we dat doen? Licht toe en leg uit

- Supportive care (Fitch, 2008) = Het verlenen van de nodige diensten aan mensen die leven met of getroffen zijn door kanker om hun fysieke, emotionele, sociale, psychologische, informatieve, spirituele en praktische behoeften te vervullen tijdens de diagnostische, behandelings- en follow-upfasen, omvattende kwesties van overleving, palliatieve zorg en rouwverwerking.
- Zelfmanagement: “De taken die individuen ondernemen om om te gaan de medische, rol, en emotionele beheer van hun gezondheidstoestand
- E-health: informatie- en communicatietechnologie, met name internet, om de gezondheidszorg te verbeteren of mogelijk te maken

De supportive care bij kanker gaat volgens een omgekeerde piramide van laag intensief naar hoog intensief. Licht de vier punten van de piramide toe. Je hoeft ze nog niet helemaal toe te lichten

1. Screening voor ondersteunende zorgbehoefte en het verstrekken van relevante informatie
2. Laag-intensieve zorg voor veel patiënten (e.g. zelfhulpinterventies)
3. Matig intensieve zorg voor sommige patiënten (e.g. verpleegkundig geleide interventies)
4. Hoog intensieve zorg voor weinig patiënten

De supportive care bij kanker gaat volgens een omgekeerde piramide van laag intensief naar hoog intensief, waaronder 3) matig intensieve zorg voor sommige patienten en 4) hoog intensieve zorg voor weinig patienten.  Licht toe voor wie het bedoelt is, wat er wordt gedaan en licht tevens een voorbeeld toe.

3. Matig intensieve zorg voor sommige patiënten (e.g. verpleegkundig geleide interventies)
- Wie: mensen voor wie laag-intensieve zorg is niet voldoende is
- Wat: e.g. behandeling door een verpleegkundige een groepsbehandeling
- Voorbeeld: zingevingstherapie in groepen
4. Hoog intensieve zorg voor weinig patiënten
- Wie: mensen voor wie matig-intensieve ondersteunende zorg niet voldoende is
- Wat: Intensieve individuele behandeling (e.g. psycholoog, fysiotherapeut, diëtist)
- Voorbeeld: cognitieve gedragstherapie door een psycholoog

In de kankerzorg maken we gebruik van het stepped-care principle. Wat houdt dit in en wat is een kenmerk?

Stapped-care principle: In stapsgewijze zorg wordt allereerst laag-intensieve zorg aangeboden. Indien de patient onvoldoende herstelt, wordt intensievere zorg aangeboden.
- Stepped care is effectief en kosteneffectief (het versnelt het herstel bij kanker in vergelijking met gebruikelijke zorg & is effectiever en goedkoper)

In een onderzoek naar hoofd-halskanker en longkankerpatienten met psychologische distress werd gekeken naar de effectiviteit van stepped care. De interventiegroep kreeg de stapsgewijze zorg en de controlegroep kreeg de gebruikelijke zorg. De stepped care zou hierbij bestaan uit vier stappen en na 1 jaar werden de resultaten bekeken. Welke vier dingen kwamen eruit?

- Stap 1 “Waakzaam afwachten”: 28% knapt op. Het is niet gek dat bijna 1/3e opknapt bij stap één is niet gek, gezien patiënten werd gevraagd hoe het ging bij een controle bezoek. De stresslevels zijn dan vaak hoog en dit gaat weg na verloop van tijd
- Stap 2 “Begeleide zelfhulp”: 34% knapt op
- Stap 3 ‘’Probleemoplossende hulp”: 9% knapt op. Dit is minder effectief, gezien dit gaat over ernstigere psychologische problematiek
- Stap 4 “Therapie of medicatie”: 17% knapt op. Dit is minder effectief, gezien dit gaat over ernstigere psychologische problematiek

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo