Diabetes en zelfmanagement

18 belangrijke vragen over Diabetes en zelfmanagement

Er zijn meerdere onderdelen die diabetes type 1 en type 2 van elkaar onderscheiden. Licht toe wat diabetes type 2 in en licht vijf kenmerken toe

Diabetes type 2: het lichaam maakt te weinig insuline aan en/of reageert hier niet meer goed op
- Relatief oudere leeftijd
- Overgewicht speelt een grote rol
- Erfelijkheid speelt rol
- Geen klachten of sluipende klachten
- Insulineresistentie, later uitval B-cel van de pancreas
- Remissie is soms mogelijk (door gezonde levensstijl), maar ook diabetes type 2 is niet te genezen (bij ongezondere leefstijl komt diabetes vaak weer terug)

Noem vier feitjes met betrekking tot de epidemiologie van diabetes

- Meer dan 1,2 miljoen mensen hebben diabetes type 2

- 9.6% van de mensen met diabetes heeft diabetes type 1.  90.4 van de mensen met diabetes heeft diabetes type 2

- Er is een mogelijke toename van 20% in incidentie tussen 2019 en 2040 bij diabetes type 1. Er is een mogelijke toename van 30% in incidentie tussen 2019 en 2040 bij diabetes type 2 (hangt samen met meer obesitas)

- 140 mensen per dag, 1000 mensen per week en 52.000 mensen per jaar krijgen de diagnose diabetes

Als we het hebben over de bloedglucose en diabetes. Hoe wordt dit dan gemeten, waar wordt het door beinvloed en wat is hierbij een hypo- en hyperglycemie?

- Bloedglucose wordt gemeten aan de hand van mmol/l. Het doel is om de bloedglucose tussen de 4 en 10 mmol/l te houden
- De bloedglucose kan worden beïnvloed door medicatie, inspanning (cellen worden ontvankelijker voor insuline wat al in het lichaam zit) of voeding
- Er kan hypo-glycemie ontstaan (te laag glucose): wisselend humeur, hoofdpijn, moeheid, bleekheid, zweten, honger, beven, duizeligheid en slecht zien
- Er kan hyper-glycemie ontstaan (te hoog glucose): slaperigheid, moeheid, droge tong, vaak plassen en dorst
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat zijn de doelen voor de behandeling van diabetes type 1 (x1) en diabetes type 2 (x2).

Diabetes type 1:
- Zoveel mogelijk normale bloedglucosewaarden (4 en 10 mmol/l) ter preventie van acute ontregeling + vertragen voortgang van micro vasculaire complicaties


Diabetes type 2:
- Zoveel mogelijk normale bloedglucosewaarden (4 en 10 mmol/l) ter preventie van acute ontregeling + vertragen voortgang van micro vasculaire complicaties
- Behandelen van risicofactoren voor hart- en vaatziekten (macro vasculaire complicaties) door middel van gewichtsreductie, optimaliseren van bloeddruk en lipiden (cholesterol) profiel

Er kunnen secundaire complicaties ontstaan bij diabetes als er sprake is van een langdurig te hoog glucose. Noem er minimaal drie

- Retinopathie: aantasting van het oognetvlies


- Hart en coronaire circulatie problemen
- Nierproblemen: hiervoor is soms zelfs nierdialyse nodig
- Perifere vasculaire ziekten
- Cerebrovasculaire ziekten
- Neuropathie (zenuwproblemen)
- Diabetes voeten

Zelfmanagement is bij diabetes heel belangrijk. Wat houdt zelfmanagement in en wat zijn twee kenmerken?

Zelfmanagement = het proces van zelfregulerende gedragingen van een persoon, die tot doel hebben optimale gezondheidsuitkomsten te bereiken, zowel lichamelijk als psychosociaal
- Zelfmanagement is een mediërende factor tussen de zorg en de gezondheidsuitkomsten (zorg  zelf-management  gezondheidsuitkomsten)
- Chronische ziekten als diabetes, HIV, reuma en COPD bestaat voor 90% uit zelfmanagement (de arts zie je maar een aantal uur per jaar, de rest moet je zelf doen)


Zelfmanagement is het proces van zelfregulerende gedragingen van een persoon, die tot doel hebben optimale gezondheidsuitkomsten te bereiken, zowel lichamelijk als psychosociaal, De terminologie van zelfmanagement is ook over de jaren heen veranderd (van vroegere terminologie naar huidige terminologie). Licht de drie vormen van terminologie toe

- Compliance: doen wat de arts zegt
- Adherence: doen wat je met de arts hebt afgesproken)
- Zelfmanagement: doen wat het best voor je is vanuit fysiek, emotioneel en sociaal oogpunt; gebaseerd op een individueel zorgplan]

Zelfmanagement is het zoeken van balans tussen twee dingen. Licht toe

- Plezierig en betekenisvol leven: met ambities/doelen, sociale eisen en behoeften
- Lang en gezond leven: ziekteregulatie, risico vermijding en een sociale levensstijl

Er zijn verschillende soorten theoretische modellen rondom zelfmanagement (gedragsverandering). Licht toe wat de sociaal cognitieve theorie inhoudt

Sociaal-cognitieve theorieën: individuele cognities en (en emoties) als determinant van gezondheidsgedrag, in interactie met de sociale omgeving

Er zijn verschillende soorten theoretische modellen rondom zelfmanagement (gedragsverandering). Licht toe wat de theorie of planned behavior inhoudt.

Theory of planned behaviour: volgens deze theorie zijn er meerdere factoren die invloed hebben op zelfmanagement gedrag. Als we het hebben over het gewenste gedrag waar je heen wil, dan moet er wel een intentie zijn om e.g. voor diabetes te zorgen. De intentie wordt beïnvloed door drie factoren: attitude, subjectieve normen en waargenomen gedragscontrole (zelfvertrouwen in je eigen kunnen)

Naast deze fasen, kent het stages of change mode/TTM procesmodel nog drie andere componenten. Licht deze drie toe

- Evenwichtige besluitvorming = waarbij de voor- en nadelen van gedragsverandering onderzocht worden.
- Zelfvertrouwen en verleiding = Met zelfvertrouwen wordt bedoeld hoe sterk het individu gelooft dat gedragsverandering mogelijk is en verleiding betreft de factoren die gedragsverandering aantrekkelijk maken.
- Processen van verandering = Dit zijn bijvoorbeeld het bewustzijn verhogen, gedrag vervangen (counter-conditioneren), het plannen van beloningen en sociale steun benutten.

Andere voorbeelden van procesmodellen (zoals het states of chabges model) zijn het information-motivation-behavioural skills (IMB) model en het capability-opportunity-motivation model (COM-B). Wat houden ze in?

- IMB model = volgens dit model veranderen mensen hun gedrag als ze over informatie over ongezond gedrag en gezondere opties beschikken, als deze informatie ze motiveert om te veranderen en als ze de vaardigheden kunnen ontwikkelen om het nieuwe gedrag uit te voeren.
- COM-B = stelt dat mensen zowel de vaardigheden, de mogelijkheden en de motivatie moeten hebben om te veranderen.

Er zijn verschillende soorten theoretische modellen rondom zelfmanagement (gedragsverandering). Wat houdt het healthbelief model in?

Het health belief model (HBM) = een sociaal-cognitief model dat stelt dat de kans dat een individu hun gedrag verandert primair bepaald wordt door de ervaren dreiging van de huidige situatie, gecombineerd met een evaluatie van de uitkomst van verandering.
- Het HBM erkent daarnaast ook aanwijzingen tot actie als een belangrijke factor voor gedragsverandering. Dit kunnen interne aanwijzingen zijn zoals ervaren symptomen, of externe aanwijzingen zoals het advies van een professional

Er moet aandacht zijn voor psychologische aspecten bij diabetes. Licht drie punten toe

Er moet aandacht zijn voor psychologische aspecten bij diabetes:
- Goede behandeluitkomsten kunnen alleen worden bereikt als de patient (blijvend) een actief aandeel neemt in de behandeling (zelfmanagement). Psychosociale factoren spelen hierbij een belangrijke rol
- Diabetes is een psychologisch belastende aandoening die het functioneren en de omgeving sterk kan beïnvloeden. Psychosociale problemen komen vaker voor dan in de algemene bevolking
- Patiënten spreken de behoefte uit niet alleen medisch, maar ook psychosociaal begeleid te worden

Er zijn soms crisismomenten in adaptie-proces (predictable crisis) bij diabetes. Noem vier momenten

- Na de diagnose
- Verandering van de levensfase
- Bij dreiging/ontstaan van chronische complicaties
- Bij start van insulinetherapie (type 2)

Er zijn veel consequenties van onbehandelde depressie bij diabetes. Noem er minimaal drie

- Psychisch lijden
- Verhoogd risico op vroege onset retinopathie bij kinderen met type 1 diabetes
- Geassocieerd met hyperglykemie en diabetes-gerelateerde complicaties
- Meer ziekenhuisopnames en verhoogde mortaliteit
- Slechtere zelfzorg, meer klachten en meer kosten
- Meer dagen in bed en verlies arbeidsproductiviteit

Wat is de Polikliniek diabetes mentaal? Noem twee deelpunten

Polikliniek Diabetes Mentaal = is ontstaan nadat psychologen werden uitgenodigd bij het diabetesteam (gezien patiënten niet deden wat er van hen werd verwacht). Het is nu een combinatie van medische psychologie en een diabetescentrum
- Er zijn ongeveer 90 poliklinische verwijzingen per jaar (30% extern)
- Wekelijks multidisciplinair overleg tussen psychologen en psychiater en het diabetesteam

Hoe gaat de diagnostiek en indicatiestelling bij diabetes? Noem drie punten

- Intake + vragenlijst online (depressie, angst, veerkracht, zelfzorg etc)
- Er wordt uitgezocht of er sprake is van diabetes-gerelateerde problematiek, wat de ernst en impact is van het probleem
- De behandelmogelijkheden zijn verschillend: soms is er zorg mogelijk binnen Diabetes Mentaal en soms is een verwijzing passender

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo