Ziekte en zingeving

27 belangrijke vragen over Ziekte en zingeving

Er zijn drie niveau’s van zingeving, licht deze drie toe

- Everyday/situational meaning: zingeving helpt ons om de situatie waarin we verkeren te begrijpen en om erin te handelen (meestal automatisch)
- Existential meaning: zingeving met betrekking tot levensvragen (identiteit, zin van mijn leven)
- Ultimate meaning: collectieve vorm van zingeving, in de vorm van e.g. religie (Christendom, Islam), spiritualiteit

Er zijn vier functies van zingeving, licht toe

Er zijn vier functies van zingeving:
1. Motivatie om in actie te komen/het hebben van een doel
2. Begrip en coherentie
3. Verantwoordelijkheid nemen om het goede te doen (voor jou)
4. Evaluatie/het ervaren van geluk en vervulling

Er zijn zes bronnen van zingeving volgens Wong (2012). Licht toe

Bronnen van zingeving (Wong, 2012) zijn:
- Relaties
- Intimiteit
- Toewijding (iets doen waar je intrinsiek toe gemotiveerd bent)
- Doelen
- Rechtvaardigheid in het leven
- Relatie met een hogere macht
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Er is een genome wide association analyses gedaan met betrekking tot eudaimonisch (N = 108.000) en hedonisch welzijn (N = 222.000). De vraag was of genen invloed hebben op het welzijn van mensen. Wat houdt eudaimonisch en hedonisch welzijn in en wat kwam eruit?

- Eudaimonisch welzijn: “In welke mate vind je je leven betekenisvol? Eudanomisch welzijn bleek samen te hangen met 2 genome-wide significant independent loci

- Hedonisch welzijn: "Hoe gelukkig ben je over het algemeen?" Hedonisch welzijn bleek samen te hangen met 6 genome-wide significant independent loci

Er werd onderzocht of zingeving en gezondheid zouden samenhangen. Wat waren de drie conclusies?

- Er bleek een (lichte) associatie tussen zingeving en lichamelijke gezondheid
- De associatie tussen zingeving en gezondheid is sterker als zingeving is gemeten als vorm van ‘’vredig gevoel’’ in plaats van “doelen in je leven”
- De associatie tussen zingeving en gezondheid is sterker als gezondheid subjectief gemeten wordt

Als we het hebben over zingeving en gezondheid, dan zijn 6739 Amerikanen van boven de 50 jaar zonder herseninfarct werden 4 jaar gevolgd. Wat kwam hieruit?

- Mensen die een “purpose in life” hebben, hebben een kleinere kans op herseninfarct. Er is hierbij gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, etniciteit, burgerlijke staat, opleidingsniveau, financieel vermogen, functieverlies, gezondheidsgedrag, biologische factoren en psychologische factoren (o.a. distress en psychologisch welzijn).

Er bleek een associatie te zijn tussen zingeving en ziekte (let wel op: correlatie is geen associatie, er zijn verschillen tussen associaties “tussen” en “binnen” personen en associateis zeggen niet direct wat over werkzame interventies). Met welke drie dingen is er een associatie met zingeving?

Er bleek een associatie te zijn tussen zingeving en ziekte (let wel op: correlatie is geen associatie, er zijn verschillen tussen associaties “tussen” en “binnen” personen en associateis zeggen niet direct wat over werkzame interventies):
- Associatie zingeving en dementie
- Associatie zingeving en verminderd cognitief functioneren bij ouderen
- Associatie zingeving en hartaanval

Wat kunnen we zeggen over zingeving en de bio-psychosociale stress respons? Licht

Zingeving kan op alle niveau’s ingrijpen in het biopsychosociale stress response model:
Voorbeeld: als er een associatie is tussen zingeving en gezondheid, dan zal dit zowel gaan via gezondheidsgedrag als de biopsychosociale stress response)

Het is de vraag of psychologische factoren invloed  hebben op het ontstaan van kanker en op het verloop van kanker (stressvolle levensgebeurtenissen, verlies van naaste familieleden, distress, depressieve stoornis, sociale steun, vechtlust, ontkenning, persoonlijkheid)? Licht drie resultaten toe van een grote meta-analyse

- Voor geen enkele psychologische factor is duidelijk een rol weggelegd in het ontstaan van kanker.
- Invloed van verlies van een naast familielid, depressie en gebrek aan sociale steun kan niet worden uitgesloten, vooral niet op het beloop van kanker.
- Deze mogelijke invloed verloopt grotendeels via gezondheidsgedrag en leefstijl en waarschijnlijk in mindere mate via fysiologische stress response

Als we kijken naar het aantal kankergevallen dat was toe te schrijven aan leefstijlfactoren in 2010, dan springen er een aantal factoren bovenuit van hoog naar laag. Licht ze alle vijf toe

Als we kijken naar het aantal kankergevallen dat was toe te schrijven aan leefstijlfactoren in 2010, dan springen er een aantal factoren bovenuit van hoog naar laag:
- Roken (zeer hoog aantal kankergevallen)
- Niet optimale voeding
- Overgewicht
- Alcohol
- Onvoldoende bewegen

Kanker kan de bronnen van zingeving veranderen (niet meer actieve vader kunnen zijn, niet meer op vakantie vanwege stoma etc). Er zijn fases in een kankertraject: licht ze toe.

Acute fase:
- Vermoeden kanker, diagnostisch onderzoek, diagnose
- Shock, heftige emoties, stress, onzekerheid
Curatieve behandeling:
- De verstoringen door kanker zo goed mogelijk het hoofd bieden
- Lichamelijke, emotionele en sociale gevolgen van ziekte en behandeling
Fase na curatieve behandeling
- Patiënten moeten proberen zichzelf als genezen te beschouwen
- Existentiële vragen komen eerder, zijn groter en intenser
Chronische fase bij palliatieve behandeling:
- Verdriet, onmacht, wanhoop, woede, rouwproces, existentiële vragen
- Groeiende groep patiënten zit in deze fase door steeds betere behandeltechnieken
Palliatief-terminale fase:
- Behandeling vooral gericht op verzachten van symptomen
- Leven staat in het teken van de naderende dood

In een studie is onderscheid gemaakt tussen het zoeken naar zingeving en het ervaren van zingeving. Op die manier krijg je vier groepen mensen die wel of niet zoeken naar zingeving en mensen die een hoge of lage mate van zingeving ervaren). Er is toen gekeken hoe het met deze mensen gaat m.b.t welzijn en acceptatie. Welke drie dingen kwamen eruit?

-       De laagste welzijn en acceptatie = was te vinden onder de mensen die weinig zingeving ervoeren en wel heel erg op zoek waren naar zingeving
- De hoogste welzijn en acceptatie = was te vinden onder de mensen die veel zingeving ervoeren en ook niet veel op zoek waren naar zingeving (tevreden)
- Ertussenin vielen de groepen die veel zingeving ervaren en ook op zoek zijn OF mensen die weinig zingeving ervaren en ook niet op zoek zijn

Het zoeken naar zingeving is uitgebreider weergegeven in de meaning making model. Hierin staan een aantal concepten centraal. Licht de 7 concepten toe (je hoeft ze nog niet uit te leggen)

- Global meaning
- Situational meaning
- Potentieel stressvolle situaties
- Appraisal
- Discrepant
- Coping
- Meanings made

Het zoeken naar zingeving is uitgebreider weergegeven in de meaning making model. Hierin staan een aantal concepten centraal. Wat bedoelen we hiermee met global meaning, situational meaning en potentieel stressvolle situaties?

- Global meaning: het gevoel van zingeving dat je bij jezelf hebt (overtuigingen, doelen, subjectief gevoel van betekenis of doel)
- Situational meaning: de zingeving in een specifieke situatie
- Potentieel sressvolle situaties: in de specifieke situatie waarin jij je bevindt kunnen potentiele stressvolle situaties voordoen (e.g. diagnose kanker).

Het zoeken naar zingeving is uitgebreider weergegeven in de meaning making model. Hierin staan een aantal concepten centraal. Wat bedoelen we met appraisal, discrepant en coping?

Appraisal: een potentieel stressvolle situatie wordt pas een stressvolle situatie als het zo wordt beoordeeld ( attributie, mate van dreiging, implicaties)

Discrepant: is er een discrepantie tussen de zingeving die ik ervaar en deze situatie waarin ik mij op dit moment bevind.
> Sccesvolle aanpassing: als er geen discrepantie is, is het ook niet stressvol en kan er mee om worden gegaan
> Distress: als er wel discrepantie is, dan ontstaat er distress

Coping
: er zijn verschillende soorten vormen van coping die samenhangen met zingeving (cognitieve emotionele verwerking, assimilatie/accomodatie, zoeken naar begrijpelijkheid etc)

Het zoeken naar zingeving is uitgebreider weergegeven in de meaning making model. Hierin staan een aantal concepten centraal. Wat bedoelen we met meanings made? Noem tevens drie dingen die eronder vallen

Meanings made: als het proces van coping goed verloopt, dan leidt dit tot een gevoel van zin hebben kunnen geven aan de situatie
- Begrijpen wat je is overkomen
- Acceptatie
- Re-attributie/causaal begrip
- Perceptie van groei of positieve levensveranderingen
- Veranderde identiteit
- Herbeoordeelde betekenis van de stressor
- Veranderde globale overtuigingen en doelen

Er is onderzoek gedaan naar zingeving na curatieve behandeling voor kanker. 2365 overlevers van kanker in de USA werden onderzocht, waarbij een vragenlijst werd gegeven 1, 2, en 9 jaar na de diagnose. Licht de resultaten toe (x4) en beschrijf wat er samenhangt met deze vier groepen

- Stabiel hoge ervaarde zingeving: 45-61%
- Stabiel matig ervaarde zingeving: 23-33%
- Stabiel lage ervaarde zingeving: 7-16%
- Afname zingeving: 6-10%

Wat hangt er samen met deze vier verschillende groepen? 
- Meer sociale steun en optimisme: meer kans om in de stabiel hoge groep te zitten
- Ouder en meer symptomen: meer kans om in de niet-stabiel hoge groep te zitten
- Vrouwen en niet-blanken: meer kans om in de niet-stabiel lage groep te zitten (dus zij zitten in een groep die meer zingeving ervaart)

- Terugkeer van kanker: dit heeft geen associatie met beloop van zingeving

Viktor Frankl is joodse psychiater die Auschwitz overleefde. Hij is de grondlegger van ‘logotherapie’ (zingevingstherapie). Licht zijn vier standpunten toe

- Het verlangen naar zingeving is de belangrijkste drijfveer van mensen.
- Elk leven is tot op het laatste moment zinvol, wat de omstandigheden ook zijn.
- Mensen hebben altijd controle over de houding die ze kiezen ten opzichte van tegenslag.
- De manier waarop we omgaan met tegenslag, lijden en dood, kan een bron van zingeving zijn.

Je kan een interventie doen gericht op het levensverhaal, zoals life-review therapie of levensboeken. Wat zijn de functies van reminscentie (herinneringen ophalen)? Noem er minimaal drie

- Identiteit: verhelderen wie we zijn
- Voorbereiding op de dood
- Problemen oplossen
- Informeren
- Afname verveling
- Conversatie: zich verbinden met anderen
- Behoud van intimiteit

Verhalen worden verteld binnen de narratieve psychologie. Wat houdt een autobiografisch narratief in?

(Autobiografisch) narratief: reconstructie van verloop van gebeurtenissen, gedachten, gevoelens (in iemands leven). Het wordt verteld in een bepaalde situatie, met een bepaald doel aan een bepaald publiek

Als je een narratief verhaal vertelt, moet er wel een bepaalde volgorde/plot inzitten. Begrijpelijkheid, plausibiliteit en achtergrondinformatie zijn hierbij van belang. Hierdoor is er een verminderde controle over het narratief (je moet het verhaal namelijk logisch neerzetten). Er zijn verschillende plots in verhalen over ziekten, licht er vier toe

- Levensverhaal in tweeën geknipt: een deel voor en een deel na
- Chaos: hoofdpersoon (ik) is slachtoffer van wat hem/haar overkomen is. Dit hangt niet samen met veel welzijn.
- Restitutie: er is sprake van genezing of verbetering of de mogelijkheid zich zo aan te passen dat de eigen identiteit behouden blijft.
- Queeste: de ziekte zet aan tot een zoektocht naar betekenis in het leven of het herformuleren van de eigen identiteit.

Wat houdt de ultimate meaning of terror management theorie in?

Ultimate meaning en terror management theory
- Ultimate meaning en terror management theorie = Het (abstracte) gegeven dat mensen op een dag zullen sterven is een potentiële bron van overweldigende angst.
- Binnen “ultimate meaning”, een cultureel, collectief gedeeld wereldbeeld, kunnen mensen na hun dood symbolisch voortbestaan (e.g. in het hiernamaals of doordat zij iets achtergelaten hebben voor anderen en doordat ze herinnerd worden (legacy). 

Dual existientele systemen bestaan uit twee componenten, licht toe

- Mortality salience in TMT: dood als een abstract concept: individuen hebben meer kans om hun wereldbeeld te verdedigen
- Doodreflectie: de dood als specifieke en individuele werkelijkheid: faciliteert een open, authentiek en intrinsiek streven naar persoonlijke zingeving

Wat houdt post-traumatische groei in?  Waar heeft het mee te maken?

Posttraumatische groei: psychologische groei ten opzichte van iemands eerdere niveau van functioneren, als (onbedoeld) gevolg van het omgaan met een traumatische gebeurtenis (het idee is dat als je een traumatische gebeurtenis hebt meegemaakt, dat je dan de copingcyclus krijgt en dat daar een mate van groei uit kan voorkomen).
- Het idee is dat het te maken heeft met “shattered assumptions”: stelt voor dat het ervaren van traumatische gebeurtenissen de manier kan veranderen waarop slachtoffers en overlevenden zichzelf en de wereld zien

Posttraumatische groei: psychologische groei ten opzichte van iemands eerdere niveau van functioneren, als (onbedoeld) gevolg van het omgaan met een traumatische gebeurtenis (het idee is dat als je een traumatische gebeurtenis hebt meegemaakt, dat je dan de copingcyclus krijgt en dat daar een mate van groei uit kan voorkomen). Mensen zien groei op verschillende domeinen. Licht er minimaal drie toe

Mensen zien groei op verschillende domeinen:
- Relaties met anderen
- Nieuwe mogelijkheden zien
- Ervaren van persoonlijke kracht
- Spirituele veranderingen
- Waardering van het leven
- Gezondere leefstijl

We kunnen vier dingen zeggen over het faciliteren van posttraumatische groei. Licht toe

- Posttraumatische groei kan slechts gefaciliteerd worden; het ‘hoort’ of ‘moet’ niet
- Patiënt exploreert mogelijke positieve gevolgen van de traumatische gebeurtenis, maar niet als doel op zich.
- Posttraumatische groei kan samengaan met distress (distress kan coping en groei stimuleren)
- Piekeren over het trauma is vaak automatisch en intrusief. Voor posttraumatische groei is een reflexieve, analytische manier van verwerken nodig, waarbij ook emoties de ruimte krijgen.

Er is een meta-analyse gedaan van studies naar posttraumatische groei na ziekte, ongelukken en bepaalde beroepen. De helft van de mensen (50%) ervaart post-traumatische groei. Er zijn wat problemen met de term post-traumatische groei, Licht drie dingen toe hierover

- Post-traumatische groei kan zowel positief (meer optimisme, sociale steun, openheid voor ervaring, zingeving) of negatief uitpakken (posttraumatische stressklachten).
- Post-traumatische groei kan een deel zijn van een doorgaande coping proces van het omgaan met de ziekte (e.g. je hebt stress, intrusies, post-traumatische stress en daarentegen kan je nog steeds aangeven dat je positief bent veranderd als mens)
- Post-traumatische groei is meestal gemeten na de traumatische gebeurtenis. Het is een cognitieve uitdaging jezelf te vergelijken met daarvoor

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo