Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Psychofarmacologie / noradrenaline-dopamine-receptoren

Taak depressie

23 belangrijke vragen over Taak depressie

Welke drie neurotransmitters zijn in het bijzonder relevant bij stemmingsstoornissen? Hoe noemen we het systeem van deze drie-eenheid?

Het monoamine neurotransmittersysteem: dopamine, serotonine en noradrenaline

Hoe wordt noradrenaline geproduceerd en in presynaptische blaasjes gehaald?

Plasma-interstitiëel tyrosine wordt actief getransporteerd naar neuronen. In de neuronen wordt het tyrosine door 3 enzymen verwerkt.
TOH (tyrosine hydroxylase, snelheidsbepalende stap) zet tyrosine om in DOPA.
DDC (dopa decarboxylase) zet DOPA om in dopamine.
DBH (dopamine beta hydroxylase) zet dopamine om in noradrenaline

Het noradrenaline wordt door VMAT in blaasjes geplaatst.

Hoe wordt de werking van noradrenaline in synapsen beëindigd?

NET transporteert noradrenaline uit de synapsspleet naar presynaptisch. MAO A en B breken presynaptisch noradrenaline af. COMT ligt uit de synapsspleet en breekt ook noradrenaline af. MAO A en B kunnen ook extraneuraal liggen.

Alpha1, alpha2, beta1, beta2 en beta3 kunnen allen postsynaptisch liggen, echter, alleen een van deze eiwitten kan presynaptisch liggen. Welke is dat?

Alpha2

Alpha2 autoreceptoren kunnen presynaptisch liggen in de axonterminal of somatodendritisch. Wat is op beide plekken het effect?

Presynaptisch: remming NA release
Somatodendritisch: remming impulsgeleiding

Noradrenaline kan serotonine-afgifte reguleren. Via welke receptoren gebeurt dat? Waar liggen die receptoren op serotonerge neuronen?

Noradrenerge neuronen uit de locus coeruleus lopen naar de raphe nuclei van het mesencephalon en kunnen daar postsynaptische alpha-1 receptoren stimuleren op dendrieten van serotonerge soma's.

Noradrenerge neuronen kunnen ook axon terminals van serotonerge neuronen innerveren, waar ze alpha2 receptoren stimuleren die de 5HT afgifte remmen.

Alpha1: meer serotonine release. Alpha2: minder serotonine release.

Afhankelijk van welk uiteinde van het serotonerge neuron sterker wordt gestimuleerd, wordt er wel of geen serotonine afgegeven.

Vroeger had men discussies over of gebrek aan noradrenaline of vooral aan serotonine verantwoordelijk was voor depressie. Hoe is dit nu?

Tegenwoordig beschouwen we in de monoamine hypothese ook dopamine als belangrijke neurotransmitter. Afhankelijk van het symptomenprofiel van de patiënt beoordelen we welke neurotransmittersystemen zijn getroffen.

Stelling: de monoaminehypothese stelt dat depressie komt door een afname in noradrenaline, serotonine en/of dopamine, bijvoorbeeld door depletie van deze neurotransmitters door stress. Juist of onjuist?

Niet helemaal juist. Er kunnen andere oorzaken zijn voor hun afgenomen werking, bijvoorbeeld receptormutaties of alteraties in downstream processen. Epigenetica in het kader van nature-nurture zijn ook relevant.

Noem de drie hersennuclei die relevant zijn voor de monoaminehypothese

Raphe nuclei (serotonine), locus coeruleus (noradrenaline) en substantia nigra/VTA (dopamine)

Hoe kan stress leiden tot depressie? Betrek in je antwoord BDNF, 5HT, NA en DA.

Door stress kan het BDNF-gen onderdrukt zijn, waardoor zenuwen minder goed onderhouden worden. Bovendien kan stress 5HT-spiegels verlagen en acuut NA en DA verhogen, gevolgd door een depletie van NA en DA.

Deze monoamine veranderingen en BDNF-gebrek kunnen leiden tot atrofie en wellicht apoptose van neuronen in de hippocampus en andere breinregio's, zoals de PFC.

Als de HPA-as actief is, kan dit leiden tot neurologische veranderingen die uiteindelijk de HPA-as nog verder activeren. Hoe kan dit?

De hippocampus en amygdala onderdrukken normaal gesproken de HPA-as. Stress kan atrofie van de hippocampus en amygdala veroorzaken (door BDNF gensuppressie en monoaminedepletie), waardoor de inhibitie van de HPA-as afneemt.

Bij depressie kan er een afname in positief affect zijn en een toename in negatief affect. Welke monoamines zijn voor elk verantwoordelijk?

Afgenomen dopaminewerking drijft de afname in positief affect (vreugde, interesse, plezier, energie). Afgenomen serotoninewerking drijft de toename in negatief affect (slechte stemming, angst, paniek, vijandigheid). Noradrenalinedisfunctie geeft een combinatie van de effecten (zie accelerator van NA).

Hoe verklaren we de inhoud van dit plaatje?

Het klinische effect van neurotransmitters treedt pas in na desensitisatie van postsynaptische receptoren, als reactie op de acute farmacon-geïnduceerde toename in neurotransmitter. Deze desensitisatie gaat gepaard met toegenomen BDNF transcriptie.

Waar treedt de werking van SSRIs eerder in: in de somatodendritische gebieden van de raphe nuclei of in de axonterminale gebieden in allerlei hersencentra?

In de somatodendritische gebieden

SSRIs werken allen op de 5HT1a autoreceptoren om somatodendritische downregulatie 5HT1a downregulatie te veroorzaken en hierop volgende somatodendritische en uiteindelijk axonterminale serotonineverhogingen. Echter, sommige SSRIs hebben extra effecten. Fluoxetine heeft zo ook 5HT2c antagonistische eigenschappen. Wat voor extra effect heeft fluoxetine hierdoor?

Het blokkeren van 5HT2c receptoren disinhibeerd de afgifte van NE en DA. Hierdoor geeft dopamine een onmiddelijk energetiserend effect.

SSRIs werking allen op de 5HT1a autoreceptoren om somatodendritische downregulatie 5HT1a downregulatie te veroorzaken en hierop volgende somatodendritische en uiteindelijk axonterminale serotonineverhogingen. Echter, sommige SSRIs hebben extra effecten. Wat voor extra effecten heeft paroxetine?

Paroxetine is bruikbaar als er paniek is naast de depressie. Het kalmeert patiënten. Paroxetine heeft een muscarinische anticholinerge en NET inhibitoire werking, naast de SSRI. Paroxetine remt ook NOS, wat zou kunnen leiden tot seksuele dysfunctie in mannen.

Citalopram is een SSRI met twee enantiomeren. Wat voor toedieningsvorm is het beste?

Het racemische mengsel wordt het beste getolereerd. Echter, de R enantiomeer lijkt slechter te zijn dan de S enantiomeer. De R enantiomeer zou zelfs de SERT inhibitie door S enantiomeren kunnen blokkeren.

Buspiron is een partiële 5HT1a agonist. Helpt dit bij depressie als gecombineerd met fluoxetine bijvoorbeeld?

Ja, zou kunnen helpen. Het buspiron wordt dan zodanig gedoseerd dat 20% van de 5HT1A receptoren (somatodendritisch) is gestimuleerd, en de SSRIs zodanig dat 80% van de SERTs zijn geblokkeerd.

Hoe werkt venlafaxine antidepressief? Wat is het verschil met fluoxetine en buspiron? Is venlafaxine effectiever?

Venlafaxine is een SNRI. Het is nog controversieel of SNRIs effectiever zouden zijn dan SSRIs.

Fluoxetine is een SSRI. Buspiron stimuleert 5HT1a autoreceptoren somatodendritisch, waardoor er minder axonale serotonineafgifte is (desensitisatie axon 5HT1a).

Wat is het antidepressieve farmacologische verschil tussen venflafaxine en bupropion?

Venlafaxine is een SNRI (SRT en NET remming), bupropion een NDRI (NET en DAT remming)

Mirtazapine is een vrij uniek antidepressivum, wat de farmacologie betreft. Hoe werkt mirtazapine?

Mirtazapine is een alpha2 antagonist en versterkt daardoor de afgifte van monoamines. Denk aan de NE 'brake' via alpha-2 receptoren in axon terminals van noradrenerge neuronen (en serotonerge neuronen).

Bovendien veroorzaakt alpha2 antagonisme minder remming van noradrenalinerelease in de locus coeruleus. Er is meer noradrenaline om op alpha1 receptoren te werken op serotonerge soma's.

Hoe werken tricyclische antidepressiva? Waarom worden ze weinig gebruikt?

Ze blokkeren over het algemeen NET en SERT (sommigen de een meer dan de ander).

TCAs zijn wel effectief, maar geven ook muscarinereceptor blokkade (droge mond, slecht zicht, constipatie), H1 histamine receptorblokkade (gewichtstoename en sedatie), alpha1 adrenerge blokkade (hypotensie en duizeligheid) en voltage afhankelijke natriumkanaal blokkade (coma en myocardiale aritmieën).

Hoe werken MAO remmers, zoals selegiline? Zijn alle MAO remmers hetzelfde in de therapie van depressie?

MAO A: breekt serotonine, dopamine en norepinefrine af --> relevant
MAO B: breekt andere monoamines af, en dopamine --> niet relevant bij depressie, wel bij parkinson

Verschillende remmers hebben verschillende affiniteiten voor MAO A en MAO B.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Psychofarmacologie

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Taak depressie

23 belangrijke vragen over Taak depressie

Welke drie neurotransmitters zijn in het bijzonder relevant bij stemmingsstoornissen? Hoe noemen we het systeem van deze drie-eenheid?

Hoe wordt noradrenaline geproduceerd en in presynaptische blaasjes gehaald?

Hoe wordt de werking van noradrenaline in synapsen beëindigd?

Alpha1, alpha2, beta1, beta2 en beta3 kunnen allen postsynaptisch liggen, echter, alleen een van deze eiwitten kan presynaptisch liggen. Welke is dat?

Alpha2 autoreceptoren kunnen presynaptisch liggen in de axonterminal of somatodendritisch. Wat is op beide plekken het effect?

Noradrenaline kan serotonine-afgifte reguleren. Via welke receptoren gebeurt dat? Waar liggen die receptoren op serotonerge neuronen?

Vroeger had men discussies over of gebrek aan noradrenaline of vooral aan serotonine verantwoordelijk was voor depressie. Hoe is dit nu?

Stelling: de monoaminehypothese stelt dat depressie komt door een afname in noradrenaline, serotonine en/of dopamine, bijvoorbeeld door depletie van deze neurotransmitters door stress. Juist of onjuist?

Noem de drie hersennuclei die relevant zijn voor de monoaminehypothese

Hoe kan stress leiden tot depressie? Betrek in je antwoord BDNF, 5HT, NA en DA.

Als de HPA-as actief is, kan dit leiden tot neurologische veranderingen die uiteindelijk de HPA-as nog verder activeren. Hoe kan dit?

Bij depressie kan er een afname in positief affect zijn en een toename in negatief affect. Welke monoamines zijn voor elk verantwoordelijk?

Hoe verklaren we de inhoud van dit plaatje?

Waar treedt de werking van SSRIs eerder in: in de somatodendritische gebieden van de raphe nuclei of in de axonterminale gebieden in allerlei hersencentra?

SSRIs werking allen op de 5HT1a autoreceptoren om somatodendritische downregulatie 5HT1a downregulatie te veroorzaken en hierop volgende somatodendritische en uiteindelijk axonterminale serotonineverhogingen. Echter, sommige SSRIs hebben extra effecten. Wat voor extra effecten heeft paroxetine?

Citalopram is een SSRI met twee enantiomeren. Wat voor toedieningsvorm is het beste?

Buspiron is een partiële 5HT1a agonist. Helpt dit bij depressie als gecombineerd met fluoxetine bijvoorbeeld?

Hoe werkt venlafaxine antidepressief? Wat is het verschil met fluoxetine en buspiron? Is venlafaxine effectiever?

Wat is het antidepressieve farmacologische verschil tussen venflafaxine en bupropion?

Mirtazapine is een vrij uniek antidepressivum, wat de farmacologie betreft. Hoe werkt mirtazapine?

Hoe werken tricyclische antidepressiva? Waarom worden ze weinig gebruikt?

Hoe werken MAO remmers, zoals selegiline? Zijn alle MAO remmers hetzelfde in de therapie van depressie?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Taak epilepsie

Class notes - Psychofarmacologie

Molecular biology of cancer : mechanisms, ta…

Psychometrics: An Introduction

Work in the 21th Century: An introduction to…

Rang & Dale's Pharmacology with STUDENT CONS…

Onderwerpen FA302

Class notes - Circulatie en Ademhaling II

Class notes - Groei en ontwikkeling II

Class notes - Praktisch werk

Class notes - Groei en Ontwikkeling II - Adv…

Class notes - Verteer en verweer II

Class notes - Psychomedische problemen