Wat is Psychologie? - Behaviorisme: hoe kunnen we de mens wetenschappelijk bestuderen?

Onder invloed van de evolutietheorie en het pragmatisme begon het functionalisme meer belang te hechten aan het gedrag dan aan het bewustzijn.

In een biologische , evolutionaire context is immers het gedrag van belang, omdat het de voortplantingskansen bepaalt.

Bovendien kon het gedrag via directe observatie  bestudeerd worden. Dit maakte dat de psychologie gebruik kon maken van dezelfde onderzoeksmethoden als de andere natuurwetenschappen.

1. Theorieën baseren op directe observaties die door anderen herhaald kunnen worden -> concepten definiëren o.b.v. gebruikte meetprocessen = operationele definitie.
2. Onderscheid maken tussen onafhankelijke en afhankelijke variabelen. Onafhankelijk = te manipuleren door de onderzoeker. Afhankelijk = meetbare gedragingen om na te gaan of de onafhankelijke variabele een effect heeft gehad.
3. In de theorie precieze relatie beschrijven tussen de onafhankelijke en afhankelijke variabelen (in de vorm van een wet).

Met het behaviorisme radicaliseerde en vernauwde Watson in belangrijke mate het onderwerp van het functionalisme (het behaviorisme zag weinig in de studie van de geest, de mentale processen en de bewuste ervaring) en verwierp alles wat de kern uitmaakte van het structuralisme (introspectie, bewustzijn en de structuur van de mentale inhoud). Volgens Watson moest de psychologie de introspectieve methode verlaten, omdat deze alleen maar subjectieve resultaten opleverde die niet door anderen geverifieerd konden worden. In plaats daarvan moesten psychologen hun studie beperken tot datgene waar alle redelijke mensen het over eens konden zijn, namelijk het direct observeerbare (of overte) gedrag.

Door het logisch positivisme. Dit was een beweging in de filosofie die ervan uitging dat de wetenschap de meest succesvolle manier gebleken was om de wereld te begrijpen en kennis te genereren. Daarom was het de taak van de kennisleer om te expliciteren (uit te leggen) wat de wetenschappelijke methode precies inhield, zodat deze methode beschikbaar kon worden gesteld aan nieuwe disciplines (richting binnen de wetenschap).

In 1913 publiceerde John Watson een pamflet met de titel "Psychology as the behavorist views it" - hierin stelde hij dat de psychologie "de wetenschap van het gedrag" moest worden. Volgens Watson moest de psychologie de introspectieve methode verlaten, omdat deze alleen maar subjectieve resultaten opleverde die niet door anderen geverifieerd konden worden.

Omdat men op basis van de begrippen 'onafhankelijke variabelen en afhankelijke variabelen' het behaviorisme kon omschrijven als de studie van de invloed van een stimulus (de onafhankelijke variabele) op de reactie van de persoon of het dier (de afhankelijke variabele). Vandaar de term S-R-psychologie: een stimulus lokt een reactie uit.

Voor leerprocessen, vooral bij dieren, omdat ze hier de omgeving beter konden controleren dan bij mensen. Omdat het bewustzijn en de processen die zich daarin afspelen niet objectief vastgesteld konden worden en operationeel gedefinieerd, vielen zij buiten het studiegebied van het behaviorisme. Volgens de behavioristen was dat geen probleem, want als je wilt voorspellen hoe iemand zal reageren, heb je weinig aan de mentale processen; wat je wel moet weten zijn de gedragingen die de persoon zal vertonen. Daarom gebeurde ook veel onderzoek over de manier waarop gedrag verandert onder invloed van ondervinding, vandaar de interesse in leerprocessen.

Volgens hem waren mentale processen oninteressant, niet omdat ze moeilijk te observeren waren, maar omdat ze gewoonweg niet bestonden.

Er was niets tussen de S en de R; de stimulus lokte de reactie automatisch uit.

Volgens Skinner verklaarde men helemaal niets door een beroep te doen op niet operationaliseerbare tussenliggende concepten als intelligentie, persoonlijkheidstrekken, motivaties enz.