De grondhoudingen en Empathie - Empathie als grondhouding - empatische gespreksvoering

19 belangrijke vragen over De grondhoudingen en Empathie - Empathie als grondhouding - empatische gespreksvoering

Welke 4 niveaus van empathie onderscheiden we?

  1. Aandacht voor wat patiënt expliciet uitdrukt
  2. expliciteren van impliciete denkbeelden, drijfveren en gevoelens van patiënt
  3. dieper gravende en daardoor ook meer confronterende empathie
  4. empathische interventies die nieuwe betekenissen reveleren

Wat zijn de kenmerken van niveau 1?

Vorm van steunend luisteren
  • kernwoorden herhalen of belangrijke informatie parafraseren 

Wat is het doel van het eerste niveau van empathische interventies?

  • Zuivere weergave, zorgvuldige communicatieve afstemming
  • Laten groeien van een gedeeld verstaan van wat er aan de hand is: je laat merken dat je het begrepen hebt of je gaat na of je het juist hebt
  • Patiënt valideren in wie hij is en wat hij te vertellen heeft: NIET perspectief van patient overnemen/ bevestigen of ontkrachten
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat zijn typische valkuilen van herhalen in niveau 1?

  1. Papegaai-gesprek
  2. Indruk geven dat je positie kiest of feiten bevestigd

Wat zijn de gevolgen bij te weinig empathische reflecties bij niveau 1?

Merkbaar wanneer patiënt vaak hetzelfde herhaalt
  • patient ervaart een gebrek aan belangstelling
  • patiënt heeft het gevoel niet serieus genomen te worden
  • patiënt ervaart afwijzing 

Wat zijn de gevolgen bij te veel empathische reflecties bij niveau 1?

  • Het gesprek wordt onnozel
  • de patiënt wordt geïnfantilliseerd
  • het gesprek stagneert

Hoe ga je om met emotionele reacties van patiënten? (niveau 1)

  1. Zelf niet geschokt of wanhopig worden
  2. Niet abrupt overschakelen op de voedingsanamnese of emotie wegschuiven

Wat zijn de kenmerken van niveau 2 van empathie?

  1. Benoemen van iets dat impliciet aanwezig is in gedrag van pt
    • non-verbaal
  2. verwoorden van wat patiënt niet durft of kan zeggen of onderkennen, of waarvan hij zich nauwelijks bewust is, maar wel kan herkennen als de diëtist het expliciteert

Hoe gaan we niveau 2 toepassen op de patiënt?

  • Luisteren op dieper niveau
  • scherpzinnig waarnemen
  • zich van alles afvragen, hypotheses genereren
  • oog hebben voor positieve en negatieve kanten
  • emoties benoemen


  1. hoe reageren als diëtist?
  2. hypothese: begrijpt de patiënt de informatie?

Wat zijn de gevolgen van het benoemen van emoties in niveau 2?

  • Het belevings- en verwerkingsproces blijft vastlopen als aanwezige emoties en affectieve reacties onvoldoende erkend worden
  • door emoties te benoemen zakt de emotionele spanning
  • ook de emotionele verwerking wordt op gang gebracht

Wat houdt empathie nog meer in op niveau 2?

  • Respecteren dat de patiënt niet met jou wil praten
  • soms bewust niet verwoorden van onderliggende aspecten

Wat is het doel van niveau 3 van empathie en hoe gaan we dit toepassen?

De vinger leggen op wat niet meteen voor de hand ligt. De hv kijkt verder dan de patiënt

Hoe?
  • integreren van losstaande feiten en reacties
  • structuur aanbrengen in het verhaal
  • thema selecteren uit de samenvatting
  • eventuele tegenstrijdigheden in de aandacht brengen 


=> de hulpverlener genereert hypotheses

Welke stappen worden er gezet in niveau 3 van een empathisch gesprek?

  1. Onaangepaste cognitieve constructies (denkfouten) en ervaringsbeperkende schema's benoemen die belemmeren dat de patiënt juist omgaat met de situatie.
  2. de belevingsconstructies en het wereldbeeld van de patiënt uitdagen en vervolledigen
  3. De diëtist reorganiseert en corrigeert de beperktheid van het perspectief van de patiënt want:
    • onvolledige kennis kan iets onnodig bedreigend maken
    • ontkende emoties hebben soms zware gevolgen


!!! Niet in de sfeer van ontmaskeren of moraliseren:

X "Jij hebt obesitas, stop met jezelf iets voor te liegen!"X
WEL: "patiënt zelf stimuleren om te kijken naar wat er werkelijk aan de hand is

Wat kan de diëtiste doen om stap 3 te hanteren?

  • Teleurstelling reflecteren
  • foute ideeën die de pt heeft over het proces corrigeren
  • het accent verleggen naar de gemaakte vooruitgang en de kansen die dit nieuwe levensritme voor pt kan meebrengen


soms zijn er vertekeningen van de werkelijkheid uit schaamte, schuldgevoelens of sociale wenselijkheid
--> diëtist kan beginnen met zijn empathie uit te drukken voor de motivatie en de gevoelens die maken dat de patiënt er niet over durft spreken. Ze kan patiënt onaanvaardbaar gedrag toegeven zonder veel gezichtsverlies en krijgen taboes bestaansrecht

Wanneer komt er empathie aan te pas bij niveau 3?

  • Bij foute denkbeelden, bij hulpvraag die de cliënt op lange termijn niet verder helpt
  • bij systematische vertekeningen van de werkelijkheid zodat de hv geen betrouwbare informatie krijgt
  • als patiënt op iets inspeelt of iets slechts half of op een verwarde manier brengt, moet de hv durven doorgaan met dieper gravende empathie

Wat zijn de kenmerken van niveau 4: nieuwe betekenissen reveleren?

  1. Reveleren van nieuwe betekenissen van het gedrag (gebeurt geleidelijk en soms onopgemerkt)
  2. nieuwe verbanden ontdekken --> problemen in een andere context plaatsen

Hoe kan je bijvoorbeeld inspelen op een patiënt die vermageringspillen gebruikt met niveau 4?

  • Vanuit perspectief pt: 'normaal' dat de patiënt snel wil afvallen
  • vanuit perspectief diëtist: risicovol voor gezondheid, risico op verslaving, risico op afglijden naar anorexia

Hoe reageer je op: een moeder, die zelf sterk is bekommerd om haar uiterlijk komt met haar dochter naar de diëtist en wil een streng dieet terwijl dit nodig is?

  • Dietist: ik begrijp dat u bekommerd bent om het gewicht van uw dochter, maar haar gewicht is niet overdreven en ze lijkt gelukkig te zijn (3e niveau)
  • dietist: of zie ik iets over het hoofd (4e niveau)

Wat is de taak van de diëtist in niveau 4?

  • Aandacht richte op wat de patiënt zelf niet goed begrijpt
  • samen zoeken naar mogelijke betekenis van gedrag pt
  • bevestig de betekenisvolheid van gedrag
  • laat patiënt zelf tot een inzicht komen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo