Psychosociale ontwikkeling:rol van het gezin

18 belangrijke vragen over Psychosociale ontwikkeling:rol van het gezin

Proces van losmaking van de ouder gepaard met conflicten.
Waarom is dit functioneel?

  • omdat het leidt tot meer autonomie

Kortom samengevat over 'Storm en Stress':

  • voor de meeste gezinnen is de adolescentie niet zo turbulent als werd verondersteld, maar het is wel een overgangsperiode waarin duidelijk sprake is van een geleidelijke transformatie van de ouder-kindrelatie
  • deze relatie verandert in deze periode langzaam van een unilaterale, hiërarchische relatie naar een meer gelijkwaardige relatie, een relatie tussen 'twee gelijken'
  • de manier waarop ouders en adolescenten vorm geven aan de transformatie van hun relatie, kan belangrijke gevolgen hebben voor hun welzijn en hun relatie, zowel op de korte als op de lange termijn

In recente literatuur wordt verder een onderscheid gemaakt in psychologische controle en gedragscontrole.
Leg uit:

Het verschil tussen deze twee types controle ligt in het object van de controle.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Naar wat refereert psychologische controle?

  • met psychologische controle, dat refereert naar gedrag van ouders waarbij de ontwikkeling van de autonomie van het kind wordt geremd/belemmerd, probeert de ouder het kind als persoon te veranderen
  • het gebruik van psychologische controle lijkt negatief samen te hangen met het adequaat psychosociaal functioneren van een adolescent
  • deze vorm van controle is voornamelijk een risicofactor voor internaliserende problemen bij adolescenten
  • doordat de ouder het kind manipuleert en probeert te veranderen, wordt het proces van autonomieontwikkeling verstoord en kan de adolescent onzeker en bang worden om zichzelf te zijn en om de liefde van de ouder te verliezen

Naar wat refereert gedragscontrole?

  • met gedragscontrole proberen ouders vooral het gedrag van het kind te reguleren en zodanig te beïnvloeden dat het kind leert omgaan met structuur en regels in het alledaagse leven
  • een belangrijke component van controle is om als ouder te weten waar de adolescent is, welke activiteit hij/zij onderneemt en met wie
  • bij te weinig gedragscontrole kunnen er problemen ontstaan als ongehoorzaamheid, agressie, delinquentie en drugsgebruik

Baumrind (1991), Steinberg & Morris (2001) gebruiken een andere benadering om opvoeding te beschrijven, namelijk in termen van stijlen, in plaats van dimensies.
Welke stijlen beschrijven zij?

  • autoritatieve
  • autoritaire
  • permissieve
  • onverschillige

Hoe zijn autoritatieve ouders?

  • autoritatieve ouders zijn warm en ondersteunend naar hun kinderen, maar tegelijkertijd stellen ze ook grenzen en controleren ze het gedrag van het kind
  • daarbij erkennen ze de individualiteit van het kind en proberen ze het te sturen op een rationele en democratische manier
  • ze stimuleren zelfstandigheid en het gezamenlijk nemen van beslissingen

Hoe zijn permissieve ouders?

  • permissieve ouders zijn wel warm, accepterend en betrokken bij het kind
  • ze stellen echter nauwelijks eisen aan het gedrag van het kind
  • ze straffen niet, zijn tolerant en laten het kind over om zijn/haar gedrag en activiteiten te reguleren

Zet de 4 opvoedingsstijlen in een raster met eisen stellen/controle versus responsiviteit/steun:

  • hoge eisen stellen/controle + hoge responsiviteit/steun = autoritatief
  • hoge eisen stellen/controle + lage responsiviteit/steun = autoritair
  • lage eisen stellen/controle + hoge responsiviteit/steun = permissief
  • lage eisen stellen/controle + lage responsiviteit/steun = onverschillig

Onderzoeksresultaten laten zien dat opvoeding in de adolescentieperiode nog steeds van belang is en een samenhang vertoont met de ontwikkeling van jongeren.
Welke belangrijke taak hebben ouders in deze periode?

  • in de adolescentieperiode is een belangrijke taak voor ouders het scheppen van een veilige, warme, affectieve omgeving waarin de individualiteit en zelfstandigheid van het kind wordt ondersteund en waarin de jongere de gelegenheid krijgt in te gaan op nieuwe fysieke, cognitieve en sociale uitdagingen
  • de sturende, controlerende taak blijft ook bestaan: ouders moeten afspraken maken over redelijke regels en normen waaraan de jongere zich moet houden en erop toezien dat die regels worden nageleefd

Wanneer is ouderlijke controle gedefinieerd als inductie (uitleg geven, wijzen op de gevolgen van het gedrag) zinvol?

  • ouderlijke controle gedefinieerd als inductie - uitleg geven, wijzen op de gevolgen van het gedrag - sluit goed aan op de behoeften van het kind in de basisschoolperiode, maar minder goed op de behoeften van de jongere

Welke aspecten van controle spelen in de adolescentie een belangrijkere rol?

  • de mate waarin de jongere participeert in gezamenlijke beslissingen en de mate waarin de ouder toezicht houdt op hem of haar
  • naarmate jongeren ouder worden, wordt het steeds belangrijker dat ouders de zelfstandigheid van hun kind stimuleren
  • wel blijven daarbij duidelijke regels en normen van belang

Het uitoefenen van ouderlijke controle vindt in deze periode veelal plaats door middel van 'monitoring'.
Wat houdt dat in?

  • het toezicht houden en op de hoogte zijn van het dagelijks reilen en zeilen van de jongere en het weten wat de jongere interesseert en bezighoudt
  • het gebrek aan toezicht door ouders is een van de belangrijkste voorspellers van delinquent gedrag in de adolescentie gebleken (Hill, 2002)

Opvoeding moet niet als eenrichtingsverkeer worden opgevat. De jongere is een actieve participant die zijn/haar ontwikkeling mede stuurt.
Als wat kan opvoeding worden opgevat?

  • opvoeding kan het beste worden opgevat als een dynamisch systeem van wederzijdse beïnvloeding, waardoor zowel de ouder als de jongere veranderen in de loop van de interactie = transactionele beïnvloeding
  • op basis van ervaringen, opgedaan in voortdurende transacties met elkaar, bouwen zowel de ouders als de jongere wederzijdse verwachtingen op
  • deze verwachtingen beïnvloeden vervolgens het gedrag in toekomstige situaties
  • meerdere studies hebben aangetoond dat de ouder-adolescentrelatie een bidirectionele relatie is, waarin de ouder en de adolescent elkaar wederzijds beïnvloeden

Wie is de grondlegger van de gehechtheidstheorie en wat is 'gehechtheid'?

  • onder 'gehechtheid' wordt een langdurige, intense, gevoelsmatige band verstaan, van oorsprong vooral tussen baby's en jonge kinderen, en hun moeder
  • volgens Bowlby (1982), de grondlegger van de gehechtheidstheorie, hebben baby's een aangeboren neiging om hechte relaties te vormen met volwassenen (gehechtheidsfiguren)

Wat zegt Laursen, Coy & Collins, 198, over conflicten tussen ouders en jongeren tijdens de adolescentie?

  • van de vroege naar de middenadolescentie nemen conflicten juist af in frequentie, maar toe in emotionele intensiteit
  • na de middenadolescentie nemen de conflicten nog meer af in frequentie, maar de emotionele intensiteit blijft grotendeels gelijk
  • in het algemeen blijkt dat moeders degenen zijn met wie jongeren (en dan vooral meisjes) de meeste conflicten hebben

Wat kun je over de relatie tussen broers en zussen zeggen?

  • de relatie tussen broers en zussen is uniek in de ontwikkeling van het kind, want ze is zowel gelijkwaardig als onvrijwillig
  • daarin wijkt de relatie af van zowel de relaties met leeftijdgenoten - die gelijkwaardig en vrijwillig zijn, als van de relaties met ouders - die niet-gelijkwaardig en ook niet-vrijwillig zijn
  • bovendien is de broer-zusrelatie een van de langstdurende relaties tijdens een mensenleven
  • de broer-zusrelatie wordt in het algemeen gezien als een emotioneel geladen relatie, waarin conflict en rivaliteit hand in hand gaan met liefde en steun

Hoe verloopt positieve/negatieve invloed in de broer-zusrelatie?

  • de positieve invloed van de relatie met broers en/of zussen werkt beide kanten op
  • de negatieve invloed loopt in de regel van het oudste naar het jongste kind - jongeren met een oudere broer of zus die probleemgedrag vertoont, hebben een grotere kans om zelf ook probleemgedrag te vertonen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo