Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Psychomedische problemen / delier-dementie-ad

Delier en dementie

44 belangrijke vragen over Delier en dementie

Welke drie chromosomen zijn van belang bij de amyloïd cascade hypothese van dementie?

Chromosoom 21: APP genpolymorfisme, waardoor meer beta-amyloïd ontstaat
Chromosoom 14: preseniline-1-gen (knipt APP)
Chromosoom 1: preseniline-2-gen (knipt APP)

Noem ten minste drie risicofactoren voor Alzheimer's dementie

Leeftijd: iedere 5 jaar verdubbeling risico tussen 60 en 85 jaar. 60-69 jaar: 1% kans. 90 jaar: 35% kans.
Genetische belasting (APP op 21, preseniline 1 (14), preseniline 2 (1), ApoE4 (19)
Syndroom van Down (trisomie 21, drie keer zoveel APP)
Hoofdtrauma
Vasculair risico

Welke metingen doe je in het liquor bij verdenking op Alzheimer?

Abeta (verlaagd, i.v.m. stapeling)
Tau (verhoogd) -- ook bij FTD
14-3-3 verhoogd

Wanneer vraag je beeldvormend onderzoek aan bij een vermoedelijke AD patiënt?

Als er twijfel is, om hippocampusatrofie aan te tonen. Zie je geen hippocampusatrofie, maar frontaalkwabatrofie, dan zal het eerder FTD zijn.

Waar bevinden zich de seniele plaques bij AD: extracellulair of intracellulair?

Seniele plaques (Abeta) zijn extracellulair. De neurofibrillaire tangles zijn intracellulair

Wat zie je eerst: verlaagd Abeta in liquor, hippocampusatrofie of verhoogd tau in liquor?

Eerst verlaagd Abeta in liquor (verhoogd in hersenen). Abeta is pro-inflammatoir (micogliarespons) en induceert de fosforylering van tau.
Dan tau-tangles, waardoor microtubuli minder goed functioneren en neuron zijn structuur verliest
Dan hippocampusatrofie

Noem twee procholinergica die gebruikt kunnen worden bij Alzheimer, inclusief werkingsmechanisme

Rivastigmine: acetylcholinesterase remmer
Galantamine: positief allostere modulator van nAChR

Wat is de rationale achter de toepassing van NSAIDs bij Alzheimer?

Remming ontsteking die geïnduceerd is door Abeta

Hoe werkt memantine en wat is haar rol bij Alzheimer?

Memantine is een NMDA receptor (open channel) antagonist, werkzaam door blokkade van de magnesium binding site op de NMDA-receptor. Hierdoor wordt de vermoedelijke glutamaat excitotoxiciteit bij Alzheimer gereduceerd.

Welke twee neurotransmitters zijn van belang bij het ARAS systeem?

Noradrenaline en ACh

Welk neurotransmitter is hoofdzakelijk verantwoordelijk voor het neocorticale bewustzijn?

Dopamine

ARAS: NA & ACh

Wat is de belangrijkste functie van het ARAS m.b.t. bewustzijn?

Circadiaan het bewustzijn voor fel licht, geluid en pijnprikkels versterken. 'S nachts vuurt de ARAS relatief zwak inhibitoir naar de pre-optic-area (POA) van de hypothalamus, die verantwoordelijk is voor CNS inhibitie. Overdag vuurt de ARAS sterk inhibitoir naar de POA, waardoor de POA zwak werkt en het CNS niet geïnhibeerd wordt.

Welk hersendeel is belangrijk bij werkgeheugen?

Hippocampus, 20-30 seconden opslag van informatie

Benoem ten minste drie van de zeven elementen die deel uitmaken van de MMSE

Ruimtelijke oriëntatie
Oriëntatie in tijd
Registratie drie woorden
Concentratie en rekenen
Herinneren van drie woorden
Taal
Visueel inzicht

Welke score op de MMSE is sterk indicatief voor dementie?

< 24 (24 is de grens voor een normale score)

Welke cognitieve domeinen zijn zeker aangedaan bij delier?

Aandacht en bewustzijn
Verder moet het delier acuut opgetreden zijn (uren-dagen) en fluctuerende symptomatologie hebben (meestal 's nachts erger).
Daarnaast andere cognitieve kenmerken, zoals geheugenverlies, waarnemingsstoornis, taalstoornis. Vaak ook oriëntatie verstoord, m.n. in tijd.

Dementie:
Geheugenstoornis
Ten minste een van de volgende cognitieve stoornissen: (4)
Hierdoor belangrijke beperking sociaal of beroepsmatig functioneren

Welke vier cognitieve stoornissen bij dementie?

agnosie, apraxie, afasie of stoornis executieve functies

Wat wordt eerst verloren bij dementie, kortetermijngeheugen of langetermijngeheugen?

Kortetermijngeheugen

Vasculaire dementie kenmerkt zich meestal door stapsgewijze achteruitgang in functiedomeinen corresponderend met de aangedane hersengebieden. Bij welke vorm van vasculaire dementie is wél één klinisch symptoom aan te wijzen, als gevolg van diffuse schade?

Witte stof-ischemie leidt tot traagheid. Dit verloopt overigens geleidelijk, i.p.v. stapsgewijs.

FTD (vroeger Pick's) kenmerkt zich door afgenomen oordeelsvermogen, afgenomen empathie, affectieve vervlakking en decorumverlies. Echter, er is enige variabiliteit. Noem e drie subtypes FTD

Apathische type (op voorgrond avolitie en apathie)
Ontremde type (overmatig kopen, eten, seksueel gedrag)
Dwangmatige type

Wat zijn de meest karakteristieke kenmerken van dementie door BSE?

Snel progressie beloop en optreden van myoclonieën

Noem drie predisponerende factoren voor delier

Ernstige dementie
Ernstige ziekte
Meerdere zintuiglijke handicaps
Alcohol- en opioïdengebruik
Hoge leeftijd (> 70 jaar)

Hoe verschillen geheugenstoornissen bij delier/dementie en depressie?

Bij depressie is er even sterk verlies van recente als verder verleden. Bij delier/dementie is vooral het recente verleden kwijt.

Waar zet het verlies van sociale vaardigheden eerder aan: dementie of depressie?

Depressie

Is het risico op langdurig persisterende smptomen hoger bij hypoactief of hyperactief delier?

Hypoactief

Met welke aandoening houdt het aanwezig zijn van het ApoE4 allel verband, naast AD?

Delier, aangezien ApoE4 relatief lage anti-inflammatoire werking heeft in CNS, vergeleken met ApoE3

Waarop berust het korte-termijn en waarop berust het lange-termijn geheugen?

Het korte-termijn geheugen berust op eiwitfosforylering - defosforylering leidt tot verdwijnen van de herinnering. Het lange-termijn geheugen berust op transcriptionele activiteit van genen, e.g. voor neurotransmitter-receptoren.

Hoe heet het mitochondriale enzym op glutamerge neuronen dat glutamine terug omzetten in glutamaat?

Glutaminase

Herhaling: glutamaat --> EAAT (gliacel) --> glutamine synthetase --> glutamine --> reverse transport SNAT --> normal transport SNAT (in glutamaatneuron) --> opname in blaasjes door vGluT

Wat is de functie van type I metabotrope glutamaatreceptor?

Versterken van signaal van ionotrope glutamaareceptoren

Welke receptoren zijn snelwerkend: AMPA , kainaat of NMDA?

Snelst zijn AMPA en kainaat

Noem de drie factoren die nodig zijn om NMDA-receptor te openen

Actiepotentiaal
Glutamaat
Glycine of D-serine op de glycine binding site

Wat is de neurotransmitterstatus bij een hyperactief delier?

Dopamineoverschot en acetylcholinetekort (inverse relatie, gezien effect D2 receptor op acetylcholineafgifte)

Hoe veroorzaakt hypoxie een delier?

Hypoxie veroorzaakt dopamine-afgifte-stijging (mogelijk via proteïne kinase factoren), waardoor via D2 receptor tekort aan acetylcholine-afgifte

Een relatief tekort aan acetylcholine lijkt een centrale rol te spelen in de pathogenese van delier. Geef aan welke neurotransmittersystemen acetylcholinespiegels kunnen verlagen

Dopaminerge (via D2 op cholinerge zenuwen) --> hyperactief delier. Bijvoorbeeld dopamine-afgifte geïnduceerd door hypoxie. Daarom werken antipsychotica bij delier.
Noradrenaline, beïnvloedt acetylcholineproductie. Te veel bij hyperactief delier.
Serotonine (kan acetylcholineproductie verhogen of verlagen, afhankelijk van receptor, vandaar verschillende vormen van delier)

Beschrijf hoe ondervoeding/dehydratie, infarct en infectie delier kunnen veroorzaken

Ondervoeding/dehydratie: afgenomen activiteit citroenzuurcyclus, waardoor minder acetyl-co-enzym A voor omzetting tot acetylcholine via choline acetyltransferase
Infarct: bij infarct plots afgifte dopamine, waardoor remming cholinerge systeem
Infectie: cytokines verhogen permeabiliteit BBB en veranderen productie acetylcholines, waardoor tekort aan ACh

Wat verklaart de glutamaatexcitotoxiciteit bij Alzheimer?

Defect in presynaptische heropname

Wat voor motorische symptomen kunnen optreden bij behandeling met rivastigmine?

Extrapyramidale symptomen

Wat zijn contra-indicaties voor cholinesteraseremmers?

(Predispositie) voor convulsies
Maag-darm ulcera
AV-block, SA-block
Astma
COPD

Wat zijn de twee dwangmaatregelen die mogelijk zijn volgens wet BOPZ?

Dwangbehandeling (moet altijd behandelplan zijn)
Gevaarafwending

Hoe lang mag een dwangbehandeling ter afwending van extern gevaar en van intern gevaar worden toegepast?

Extern gevaar: max 3 maanden
Intern gevaar: zolang het interne gevaar aanwezig is

Hoe lang is een IBS geldig? EN hoe lang een RM?

IBS: 3 weken
RM: 6 maanden, kan indien nodig met 6m+ verlengd worden

Mogen derde partijen drang toepassen?

Ja, bijv. woningcorporatie die stelt dat persoon pas mag huren als die professionele hulp zoekt. Arts moet wel indien mogelijk inschatten of deze drang voldoet aan de criteria van proportionaliteit, subsidiariteit en doelmatigheid

Aanwezigheid van welk eiwit bepaalt het moment van aanzet AD en niet de lifetime kans op AD?

ApoE4 (chromosoom 19)

Is het 14-3-3 eiwit verhoogd of verlaagd in liquor bij AD?

Verhoogd (door neuronenverlies)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Psychomedische problemen

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding