Startpagina / Samenvattingen / Psychopathologie hoorcolleges lotte / ouderen-depressie-angst

Depressie en angst in de late volwassenheid

48 belangrijke vragen over Depressie en angst in de late volwassenheid

Wat zijn enkele kenmerken van psychopathologie bij ouderen?

Hoge prevalentie neurocognitieve stoornissen
Lichamelijke comorbiditeit
Functionele veranderingen
Levensfaseproblematiek
Grotere interindividuele variabiliteit
Early onset vs. late onset

Hoe verhoudt de prevalentie van depressie zich bij ouderen in vergelijking met jongere volwassenen?

Depressie komt bij oudere volwassenen niet twee keer zo vaak voor als bij jongere volwassenen.
MDD: 2-3%
Subklinische klachten: 10-15%
Geen relatie tussen kalenderleeftijd en somberheid

Wat zijn de uitzonderlijke cijfers voor depressie in verpleeghuizen?

MDD: 15%
Subklinisch: 25%
Bijna helft verpleeghuisbewoners lijdt aan enige vorm van depressie
Indicatie voor depressie: 40%

Hoeveel procent van de depressies en angststoornissen bij ouderen wordt gesignaleerd door de huisarts?

- Slechts 25% wordt gesignaleerd door de huisarts

Wat zijn enkele voorbeelden van somatische klachten die op de voorgrond kunnen staan bij depressie bij ouderen?

Slapen
Vermoeidheid
Eetlust
Onverklaarbare (buik)pijn

Waarom is het herkennen van depressie bij ouderen moeilijker vanwege somatische presentatie?

Vaak spelen eerst (vage) somatische klachten
Gemaskeerd door gelijktijdige somatiek
Nadruk op specifieke klachten zoals geheugen en concentratie

Welke termen worden vaak gebruikt om depressie bij ouderen te beschrijven in plaats van 'somber' of 'depressief'?

Terneergeslagen stemming
Nergens zin in
Onverschillig
Je eenzaam voelen

Waarom kan het klinisch beeld van depressie bij ouderen verward worden met andere aandoeningen?

Somatische presentatie met specifieke klachten
Gebruik van andere terminologie dan 'somber' of 'depressief'

Welke risicofactoren spelen er in de casus van mw. Dijkstra?

AFASIE, GEHEUGENSTOORNISSEN, BEPERKTE MOBILITEIT
Gebruik van MEDICIJNEN, waaronder bètablokkers
Moeizame JEUGD en verlies van ZOON EN DOCHTER
EENZAAMHEID en verlies van HANDIGE HOBBY

Welke biologische risicofactoren spelen een rol bij oudere personen?

Somatische aandoeningen zoals CVA en Parkinson
Functionele beperkingen en pijn
Slechte visus/gehoor
Cognitieve stoornissen

Wat zijn mogelijke psychologische risicofactoren volgens de informatie?

Jeugdtrauma’s en negatief ervaren life events
Persoonlijkheidskenmerken, met name afhankelijke of vermijdende trekken
Negatieve subjectieve gezondheidsbeleving
Beperkte copingsstrategie en EENZAAMHEID

Welke beschermende factoren spelen een rol bij mw. Dijkstra?

Goede gezondheid/leefstijl
Mannelijk geslacht kan beschermend zijn
Adequate copingstrategieën en religie
Zingeving/je nuttig voelen en sociaal netwerk

Wat wordt genoemd als een belangrijk beschermmiddel tegen sociaal isolement?

- Een adequaat sociaal netwerk kan beschermend zijn

Waarom is onderdiagnostiek bij ouderen een probleem?

Barrières bij ouderen zelf
Barrières bij huisarts en andere hulpverleners

Wat zijn enkele barrières bij ouderen die leiden tot onderdiagnostiek van depressie?

Ageism, onterecht toekennen van symptomen aan de leeftijd
Het liever zelf op willen lossen
Verwachtingen van hulpverlening

Welke diagnostische benadering wordt aanbevolen voor het herkennen van depressie bij ouderen?

Goed uitvragen van niet onmiddellijk herkenbare verschijnselen
Betrek omgeving bij diagnostiek
Vragen naar belangrijke levensgebeurtenissen
Aandacht voor somatische problematiek
Bespreken van eventuele doodswens

Welke rol speelt ageism bij het onderdiagnosticeren van depressie bij ouderen?

Ageism leidt tot onterechte toekenning van symptomen aan leeftijd
Kan ervoor zorgen dat klachten niet serieus worden genomen

Hoe kunnen huisartsen bijdragen aan de verbetering van de diagnostiek van depressie bij ouderen?

Betere herkenning van niet-lichamelijke klachten
Toevoeging van specialist ouderengeneeskundige bij de huisarts
Minder focus op leeftijd en meer op psychische gezondheid

Waarom is het belangrijk om de omgeving te betrekken bij de diagnostiek van depressie bij ouderen?

Om een completer beeld te krijgen van symptomen
Hetero-anamnese kan aanvullende informatie bieden
Niet alleen cognitieve, maar ook stemmingsgerelateerde klachten belichten

Hoe kan het bespreken van een eventuele doodswens helpen bij de diagnostiek van depressie bij ouderen?

Geeft belangrijke informatie over de mentale toestand
Kan rust geven of alarmbellen laten rinkelen voor hulp
Ook passieve doodswens kan worden geuit en onderzocht

Wat zijn enkele zelfbeoordelingsvragenlijsten die gebruikt kunnen worden voor depressie bij ouderen?

Geriatrische Depressieschaal (GDS)
Zung Self Rating Depression Scale
Beck Depression Inventory (BDI)

Welke symptomen overlappen bij de differentiële diagnose van beginnende dementie, angst en apathie?

Interesseverlies
Gewichtsverlies
Slaapstoornissen
Geheugen- en concentratieproblemen
Agitatie

Welke emotionele symptomen worden geassocieerd met differentiële diagnostiek?

Veranderde stemming
Schuldgevoel
Zelfwaardering
Suïcidaliteit

Wat zijn algemene symptomen van psychologische aard die kunnen wijzen op een onderliggende aandoening?

Interesseverlies
Suïcidaliteit
Schuldgevoel
Veranderde stemming
Gewichtsverlies
Slaapstoornissen

Welke drie A's zijn duidelijke kenmerken van een cognitieve stoornis?

Afasie = taalgebruik functioneert niet meer goed
Apraxie = het handelen verloopt niet meer doelmatig
Agnosie = je kunt nog steeds dingen zien, horen, proeven, ruiken en voelen, maar deze dingen niet meer herkennen of plaatsen

Wat zijn de specifieke behandelingen voor de oudere groep met depressie?

Psycho-educatie
Life review, op basis van het levensverhaal
(Cognitieve) gedragstherapie, interpersoonlijke therapie, oplossingsgerichte therapie, ECT (elektroconvulsietherapie)
"Doen bij depressie": dag-structuur, plezierige activiteitenplan, training zorgteam
Dierbare herinneringen therapie
Bewegingstherapie, lichttherapie, creatieve therapie, muziektherapie, medicatie

Wat is een belangrijk verschil tussen rouw en depressie met betrekking tot gevoelens van waardeloosheid?

Rouw: ervaart verlies als tegenslag
Depressie: heeft gevoel van waardeloosheid

Hoe kunnen dag-schommelingen van emoties worden gekenmerkt bij depressie en rouw?

Rouw: geen patroon in optredende emoties
Depressie: dag-schommelingen

Wat zijn enkele redenen waarom behandeling van depressie belangrijk is?

Grote impact op kwaliteit van leven
Gevolgen voor de naaste omgeving
Neiging tot recidieven en chroniciteit
Verhoogde sterftekans
Hoge consumptie gezondheidsvoorzieningen

Wat is een uniek kenmerk van depressie in termen van veranderende stemming?

- Veranderende stemming (geen somberheid, afgevlakt)

Waarom kan de behandeling voor jonge volwassenen ook worden toegepast bij ouderen met depressie?

Veel behandelingen zijn ook toepasbaar bij ouderen
Er zijn specifieke behandelingen voor de oudere groep

Wat is de prevalentie van angststoornissen bij ouderen?

Hoger dan altijd gedacht (10-12%)
Meest voorkomende problematiek

Wat zijn redenen voor onder-diagnostiek van angststoornissen bij ouderen?

Focus op lichamelijke klachten
Terughoudendheid in praten over angstklachten
Comorbiditeit met andere aandoeningen
Ageism, "het hoort bij ouder worden"

Welke signalen kunnen wijzen op angst bij ouderen?

Frequent bezoek aan huisarts voor wisselende klachten
Aspecifieke stressklachten
Bezorgdheid over gezondheid
Hyperventilatieklachten
Verzoek om slaap-kalmeringsmiddelen

Welke fobieën zijn vaak aanwezig bij ouderen?

Agorafobie
Sociale angst(fobie)
Vergeetfobie, valangst, angst voor afgesloten ruimtes
Opleving oude 'verborgen' fobieën

Wat zijn mogelijke triggers voor Posttraumatische Stressstoornis (PTSS) bij ouderen?

Vermijding door afleiding gezinsleven en werk
Aanwakkering door recente gebeurtenis
Invloed van cognitieve veranderingen

Waarom worden angststoornissen op latere leeftijd vaak een 'vergeten probleem' genoemd?

Onderschat en onderbehandeld
Prevalentie hoger dan gedacht (10-12%)

Welke type metingen worden gebruikt voor het diagnosticeren van angststoornissen bij ouderen?

- Vragenlijst vs. interview

Wat is een belangrijk verschil tussen early onset en late onset gegeneraliseerde angststoornis bij ouderen?

Klachten milder bij late onset
Early onset ontstaat in kindertijd

Waarom kan de prevalentie van PTSS bij ouderen hoger lijken bij patiënten met dementie?

Traumatische gebeurtenissen komen naar boven
Minimaal 8% PTSS bij dementie

Welke zijn enkele risicofactoren voor angst en depressie bij ouderen?

Chronische stress
Chronische lichamelijke aandoeningen
Vroegere traumatische ervaringen
Recente ingrijpende gebeurtenissen

Noem een voorbeeld van een beschermende factor tegen angst en depressie bij ouderen.

Sociaal netwerk/sociale steun
Lichamelijke beweging
Cognitieve stimulatie

Hoe kunnen angst en depressie worden onderscheiden bij ouderen?

Uitvragen van ernst van symptomen en beloop
Uitvragen van inhoud van bezorgdheid

Welke sociale factor kan een risicofactor zijn voor angst en depressie bij ouderen?

- Verblijf in een zorginstelling

Welke behandelingen zijn effectief bij angststoornissen, met name bij Generalized Anxiety Disorder (GAS)?

Cognitieve gedragstherapie
EMDR
Gedragstherapie met exposure
Mindfulness en ontspanningstechnieken
Aanpassen van de omgeving bij mensen met dementie
Medicatie (let op: verhoogd valrisico, interacties, verslaving, cognitieve achteruitgang)

Wat is een belangrijke boodschap met betrekking tot depressie en angst bij ouderen?

Depressie en angst zijn prevalent bij ouderen.
Deze worden vaak over het hoofd gezien vanwege ander klinisch beeld en ageism.

Waar moet bij de behandeling van angststoornissen bij ouderen specifiek op worden gelet?

Verhoogd valrisico
Interactie met andere medicatie
Verslavingsrisico
Verhoogd risico op cognitieve achteruitgang

Welke aanpak wordt aanbevolen om de omgeving aan te passen bij mensen met dementie om angst te verminderen?

Oorzaak van angst in de omgeving identificeren
Proberen om de omgeving aan te passen aan de behoeften van de persoon (bijv. angst om alleen te zijn)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Psychopathologie hoorcolleges lotte

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding