Startpagina / Samenvattingen / R&I aantekeningen HC's, WG, IC's / warmt-graden-water

Principes van regulatie

Q: Waar bevinden zich thermoreceptoren in je lichaam?

voornamelijk in de huid, verder ruggenmerg, diepe abdominale en thoracale weefsels. dit is voor de perifere temperatuur. de thermoreceptoren voor de omgevingstemperatuur liggen in de huid. de thermoreceptor voor de kerntemperatuur ligt in de hypothalamus.

Q: Wat zijn de functies van de verschillende onderdelen van de hypothalamus bij de thermoregulatie?

area preoptica (anterior deel) = thermostaat en regelt warmte verlies via o.a. OS. als dit uitvalt kan je je warmte niet meer kwijt en krijg je hyperthermie posterior deel hypothalamus = warmte productie en behoud van warmte, teven schakelstation naar hersenstam. als dit uitvalt is je warmteproductie aansturing verstoord en krijg je hypothermie

Q: Welke soorten perifere sensoren zijn er?

warmtesensoren: wordt actiever bij verhoging temperatuur, zijn alleen actief boven de 35 graden. vooral in hypothalamus koudesensoren: wordt actiever bij verlaging temperatuur. koudesensoren zijn minder fel qua gevoeligheid, maar het gebied waarin ze gevoelig zijn is wel groter. ook boven de 45 graden worden deze nog sterk geactiveerd, dus deze zijn belangrijker (zodat er niet NOG meer warmte wordt opgenomen). vooral in de huid

Q: Welke soorten zweetklieren bestaan er?

apocriene zweetklieren: zitten vooral bij de oksel en genitalia en op de handpalmen. geven ook feromonen af. doen niet zoveel met temperatuurregulatie. eccriene zweetklieren: verder verspreid op de huid en bij de handen/voeten. betrokken bij thermoregulatie.

29 belangrijke vragen over Principes van regulatie

Welk deel van het lichaam is verantwoordelijk voor de grootste productie van het basaal metabolisme?

lever, spieren. ook in rust. maar eigenlijk is het hele lichaam, behalve vet, erbij betrokken

Waar bevinden zich thermoreceptoren in je lichaam?

voornamelijk in de huid, verder ruggenmerg, diepe abdominale en thoracale weefsels. dit is voor de perifere temperatuur.

de thermoreceptoren voor de omgevingstemperatuur liggen in de huid.

de thermoreceptor voor de kerntemperatuur ligt in de hypothalamus.

Wat zijn de functies van de verschillende onderdelen van de hypothalamus bij de thermoregulatie?

area preoptica (anterior deel) = thermostaat en regelt warmteverlies via o.a. OS. als dit uitvalt kan je je warmte niet meer kwijt en krijg je hyperthermie
posterior deel hypothalamus = warmteproductie en behoud van warmte, teven schakelstation naar hersenstam. als dit uitvalt is je warmteproductie aansturing verstoord en krijg je hypothermie

Hoe komt de info van de huid in de hersenen terecht?

via warmte- en koudevezels gaat de informatie naar het ruggenmerg (respectievelijk ongemyeleniseerde C- en A-delta vezels (uiteinden van zenuwen)). deze ascenderen via de tractus spinothalamicus in de voorhoorn van het ruggenmerg naar de hypothalamus (centrale regulatie), maar ook naar de hersenschors, waardoor aanpassing van het gedrag mogelijk is

Welke soorten perifere sensoren zijn er?

warmtesensoren: wordt actiever bij verhoging temperatuur, zijn alleen actief boven de 35 graden. vooral in hypothalamus
koudesensoren: wordt actiever bij verlaging temperatuur. koudesensoren zijn minder fel qua gevoeligheid, maar het gebied waarin ze gevoelig zijn is wel groter. ook boven de 45 graden worden deze nog sterk geactiveerd, dus deze zijn belangrijker (zodat er niet NOG meer warmte wordt opgenomen). vooral in de huid

Wat gebeurt er als de temperatuur van 35 naar 30 graden gaat?

het basaalmetabolisme gaat omhoog, ookal wordt het kouder, omdat dat binnen het gevoeligheidsgebied ligt.

Op welke wijze kan het lichaam warmte afgeven? en hoe kan het opwarmen?

straling (radiatie) = in rust grootste afgifte van warmte
geleiding (conductie)- direct contact
stroming (convectie) - waaien, zwemmen
verdamping (evaporatie) = actief proces

Wat gebeurt er als de omgevingstemperatuur oploopt tot 36 graden?

dan worden de straling en geleiding bijna 0, en verdamping het enige proces waarmee je nog warmte kan afgeven. je huidtemperatuur wordt namelijk ook 36 graden en doordat de omgeving warmer wordt, kan straling en geleiding minder plaatsvinden. dan keert de straling en geleiding ook om, dat je warmte ontvangt door straling en geleiding vanuit de omgeving. maar verdamping kan je dus actief aansturne

Welke soorten zweetklieren bestaan er?

apocriene zweetklieren: zitten vooral bij de oksel en genitalia en op de handpalmen. geven ook feromonen af. doen niet zoveel met temperatuurregulatie.
eccriene zweetklieren: verder verspreid op de huid en bij de handen/voeten. betrokken bij thermoregulatie.

Welke rol speelt het hormoon aldosteron bij de zweetproductie?

aldosteron is een hormoon dat ervoor zorgt dat je bloedvolume niet vermindert. zorgt ervoor dat je Na behoudt, zodat water ook weer mee terug gaat in de nieren. het werkt dus op de vaten van de verzamelbuizen in de nier.

gewoonlijk gaat water ook mee terug: voorkomt vochtverlies, zo wordt bloeddruk hoog (maar in deze situatie komt water niet mee terug, door een speciale cel die het in de buis houdt)

Hoe worden zweetkliere aangezet?

OS is betrokken bij het afgeven van ACh

Hoe komt het dat mensen die goed getraind zijn zich bloot te stellen aan warmte, beter zijn in het terugresorberen van Na?

op de terugresorptie van water en Na komt aldosteron kijken. mensen die getraind zijn zichzelf bloot te stellen aan warmte, zijn nog beter in staat Na terug te resorberen via aldosteron dan de gemiddelde mens.

Hoe hangt het setpoint van rillen af van de buitentemperatuur? wat betekent dit voor de thermoregulatie?

als de temperatuur omlaag gaat, ga je rillen. hoe lager de temperatuur, hoe meer je gaat rillen. als het buiten heel erg koud is, ga je eerder rillen, dan als je bij dezelfde kerntemperatuur een minder lage omgevingstemperatuur hebt. dit is dus de modulerende werking, dat je anticipeert op je omgevingstemperatuur

Noem minstens 3 verschillende manieren waarop mens en dier in staat zijn warmteverlies naar de omgeving te beperken

vasoconstrictie: geen warmte-uitwisseling bij de huid. door stimulatie van sympathische centra in de hypothalamus. als alle bloedvaatjes dichtgaan kan je een probleem krijgen, krijg je shunts.
kippenvel = piloerectie (niet zo effectief) - luchtlaagje vasthouden
gedrag aanpassen: door perceptie die wordt doorgegeven aan de cortex. kleding aantrekken
vermijden verlies warmte via zweten

Hoe kan er allemaal warmte geproduceerd worden in je lichaam?

toename metabole warmteproductie: chemische thermogenese
rillen: via primair motorisch centrum -> toename skeletspiertonus
bewust bewegen
thyroxine secretie door schildklier. stuurt basaalmetabolisme aan. duurt een paar dagen.

Beschrijf de chemische thermogenese (dus alle hormonen, signaalstoffen, enz)

(nor)adrenaline: stimulatie glycogenolyse en gluconeogenese -> toename basaalmetabolisme -> toename cellulaire activiteit -> toename warmte
sympathische stimulatie van bruin vet -> veel mito's en veel kleine vetglobules (ipv 1 grote)
(nor)adrenaline ontkoppelt oxidatieve fosforylatie in mito's -> veel warmteproductie en weinig vorming ATP (non-shivering thermogenese)

Hoe kunnen kamelen zich aanpassen aan de Sahara?

zeh ebben vet in hun bulten. dat hebben ze nodig om 's nachts de stofwisseling aan te jagen. vet kan uitharden bij kou, ze hebben ook in hun celmembranen andere soorten vetten, zodat dit niet gebeurd.

bij ons wordt de temp al bijgeregeld als je een honderdste graad afwijkt, maar bij een kameer pas 5-10 graden. de kerntemperatuur kan dus 5-10 graden hoger/lager worden voordat het lichaam van de kameel er iets aan doet.

Wat doen pyrogenen en hoe grijpen ze aan op het regelschema van de kerntemperatuur?

koortsverwekkende toestanden (verwekkers). PGE = prostaglandine E. prostaglandines zijn stofjes die aangrijpen op de thermostaat in de hypothalamus, waardoor het setpoint wordt verhoogd.
prostaglandine E komt vrij bij een ontsteking, door cytokines. cytokines (vooral IL-6) zorgen ervoor dat de hypothalame endotheelcellen PGE maken, en die komen terecht op de cellen van de thermostaat, waardoor de Refwaarde omhoog gaat. je voelt je dan koud, maar daarna gaat het setpoint omlaag, waardoor je je heel warm voelt.

Hoe komt het dat het setpoint weer naar beneden gaat bij koorts?

op dat moment is de productie van cytokines gestopt en de prostaglandines zijn losgekoppeld, waardoor de thermostaat terug kan. de ontsteking hoeft nog niet voorbij te zijn, door de lagere thermostaat kan de ontsteking weer opvlammen en dan begint t weer opnieuw.

Wat doen anti-pyretica en hoe grijpen ze aan in het schema?

in het geval van hoge koorts dien je iets toe, waardoor de koortsaanval gedempt wordt. dit zijn vaak PG (pyrogeen) synthase remmers. paracetemol is hier een voorbeeld van.

Waarom (en hoe) is warmteverlies tijdens een operatie onder volledige narcose een forse bedreiging?

tijdens narcose heb je spierverslapping, waardoor je minder thermoregulerende activiteit hebt. warmteproductie gaat dus omlaag. de gladde spieren rondom de bloedvaten zijn ook verslapt, waardoor je vasodilatatie krijgt. ook kan je door de spierverslapping niet gaan rillen.

de processen die in rust een grote bijdrage leveren aan warmteproductie, kunnen dat nu dus niet doen.

het voordeel van narcose: Tijdens narcose worden allerlei processen vertraagd, waaronder ook ontstekingsprocessen (er wordt in je gesneden, dus ontsteking)

anesthetica -> perifere vasodilatatie -> toename warmteflow van centraal naar perifeer -> daling kerntemperatuur, stijging perifere temperatuur
spierverslappers: rillen is niet mogelijk

Waarom is het mogelijk om met blote voeten over gloeiende kolen te lopen, zonder oververhit te raken of andere bijverschijnselen te krijgen?

kolen hebben een lage geleidingssnelheid. tijdens het contact met kolen neem je niet veel warmte op, zoals je bijvoorbeeld wel zou hebben met metaal

Hoe kunnen mensen een verblijf in de sauna weerstaan?

lucht is warm en is slecht in warmtegeleiding. het duurt dus even voordat je warm wordt. in een bubbelbad duurt dit korter, omdat water beter geleidt dan lucht (factor 25)

Wat te doen met een patient die oververhit is?

niet in een hele koude omgeving zetten, want dan sluiten alle huidvaten (vasoconstrictie) en kan de warmte dus niet afgegeven worden. je kan wel smeltend ijs aanbrengen op de huid, zodat niet alle vaten dicht gaan staan. je kan langzaam afkoelen met lauw water of door koude lucht in te ademen.

Waarom moet je niet bewegen in ijskoud water?

als je gaat bewegen, dan gaat er warm bloed naar je armen/benen en verlies je warmte aan de omgeving (aan het koude water). zelf met water van 18-19 graden kan je onderkoeld raken.

als je onderkoeld raakt, trekken alle huidvaten samen. de grens van onderkoeling ligt bij 33 graden.

Waarom kan je het plots heel warm krijgen als je aan het onderkoelen bent?

de kerntemperatuur is beperkt tot een heel klein puntje. de stofwisseling daar kan dan warmer zijn dan de thermostaat en dan trekken deze mensen al hun kleding uit, omdat ze het gevoel hebben dat ze het 'warm' hebben. je geeft jezelf hiermee het laatste duwtje om te sterven aan de kou.

Waarom moet je oppassen met het bewegen van een onderkoeld persoon?

omdat je ritmestoornissen kan krijgen rondom een temperatuur van 27. dat heeft te maken met de werking van ionkanalen, die niet meer goed funcitoneren. naarmate de temp lager is, nemen de kansen dat de ionkanalen iets doen af. doordat de kansen afnemen, is de voorspelbaarheid kleiner. als er dan iets heel actief wordt, krijg je hartritmestoornissen

Waarom zijn baby's zo gevoelig voor onderkoeling?

omdat ze een groot lichaamsopp hebben tov hun volume, dus kunnen ze snel afkoelen

Waarom ontstaat er een toenemende dran om te moeten urineren (koudeplas)?

je krijgt vasoconstrictie, dus de schil, om de kern te beschermen, gaat helemaal dichtzitten. je vaatbed neemt qua volume af. je bloedvolume blijft normaal, dus de druk in het systeem neemt toe. je gaat dus urine produceren, en bovendien krijgt de urine in de blaas een hogere druk. dan krijg je het idee dat je moet plassen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

R&I aantekeningen HC's, WG, IC's

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding