T4 Filosofie rond 1900: de mens in het tijdperk van massa en machine, Kok (tekst 16)

8 belangrijke vragen over T4 Filosofie rond 1900: de mens in het tijdperk van massa en machine, Kok (tekst 16)

Wat is één van de belangrijkste kenmerken van de filosofie rond 1900?

Er was sprake van verregaande versnippering: er was een veelheid aan stromingen, stijlen en specialisaties binnen de filosofie.

In de filosofie rond 1900 vond een omwenteling plaats. Welke omwenteling wordt bedoeld en welke factoren hadden hier grote invloed op?

De omwenteling die plaatsvond was van een statisch, stabiel wereldbeeld naar een dynamisch wereldbeeld.
De omwenteling liep parallel aan de ontwikkelingen binnen de maatschappij en de natuurwetenschappen en leidden uiteindelijk tot een veranderend mensbeeld.

Welke maatschappelijke ontwikkelingen waren van invloed op de omwenteling binnen de filosofie rond 1900?

  • Franse Revolutie - ingrijpende wijziging in politieke verhoudingen, leidde tot democratisering
  • Industriële Revolutie - gevolg was nieuwe arbeidsverdeling, nieuwe klassen van mensen
  • Ontplooiing van het kapitalisme.
  • Opkomst van de massacultuur en consumentisme
  • Grote economische groei, waar met name arbeiders nauwelijks van meeprofiteerden
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke wetenschappelijke ontwikkelingen waren van invloed op de omwenteling binnen de filosofie rond 1900?

  • Revolutionaire ontdekkingen als: röntgenstraling, elektronen, quantumtheorie en relativiteitstheorie
  • Gelijkstellen van mens-zijn aan organisch leven, naast het geestelijke leven.
  • Opkomst van racisme, rassenleer en eugenetica
  • Ontdekking van het principe van natuurlijke selectie
  • Denkbeeld dat de ondergang van de Europese beschaving onvermijdelijk was vanwege de vermenging van het adelijk ras met dat van lagere sociale klassen.

Waarom werd de periode rond 1900 een fin de siècle en belle époque genoemd?

Alle veranderingen in maatschappij en wetenschap hadden hun weerslag op het intellectuele klimaat en het denken. De moderniteit leidde rond 1900 enerzijds tot optimisme over een toekomst vol ongekende mogelijkheden, maar ging anderzijds ook gepaard met angst en kritische geluiden. Angst en pessimisme én onstuitbaar geloof in de toekomst bestonden dus naast elkaar.

Welke  verschil is er tussen de sociaaldarwinisten en de filosofen/intellectuelen als het gaat om hun angst voor degeneratie en verval?

De sociaaldarwinisten maakten zich vooral zorgen over biologisch verval.
De filosofen/intellectuelen maakten zich voornamelijk druk om een moreel en cultureel verval. Dit werd veroorzaakt door de plotselinge economische vooruitgang en de daaraan gepaarde razendsnelle omwentelingen in de samenleving in de vorm van nieuwe machtsverhoudingen (opkomst van de industriële klasse, maar ook de machtsaanspraken van 'de massa') en nieuwe normen en waarden. Dit werd gezien als een bedreiging voor de cultuur en een bron voor degeneratie en verval

Welke rode draad is te ontdekken in de versnipperde filosofie rond 1900?

Optimisme en kritiek bestonden naast elkaar. De maakbaarheid van de mens en de hoop op een betere toekomst stonden tegenover de kritiek op de verheerlijking van wetenschap en techniek en op het verdwijnen van het oud, vertrouwde wereldbeeld. De mens werd steeds meer opgevat als een wezen dat werd bepaald door zijn onbewuste driften, gevoelens en instincten, maar ook als een wezen dat met zijn verstand het leven naar zijn hand kon zetten.

Waarom werden Marx, Nietzsche en Freud de meesters van het wantrouwen genoemd?

In navolging van Bernard de Mandeville (verlichtingsdenker, 1670-733) deelden zij de opvatting dat niet onze bewuste motieven, maar andere onderliggende motieven de werkelijke oorzaken voor ons handelen en redeneren vormen.

Volgens Mandeville is één van de belangrijkste motieven schaamte: de angst wat anderen van je denken. Deze angst is zelfs sterker dan angst voor de dood en is drijvende kracht achter eergevoel en trots.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo