Inleiding - Wat is cultuurwetenschappen - Adel, Burgers en Arbeiders

22 belangrijke vragen over Inleiding - Wat is cultuurwetenschappen - Adel, Burgers en Arbeiders

Wat is de hoofdlijn van het thema Adel Burgers en Arbeiders?

  • Rond 1900 Europa toppunt van haar macht
  • Wereldtentoonstelling Parijs - oa landen presenteren hun glorieuze verleden en moderne ambitie
  • Ingrijpende maatschappelijke veranderingen, sociale hiërarchieën niet meer vanzelfsprekend

Waarom was Europa rond 19de eeuw aan de top van haar macht en wat was de keerzijde van de medaille

Rond 1900 manifesteerden de Europese landen zich als trotse naties en dit omwille van hun glorieus verleden en moderne ambities maar onderhuids broeide er iets.  De modernisering en de hiermee maatschappelijke veranderingen waren niet evident. Ook de aloude sociale hierarchieën waren niet meer vanzelfsprekend.

Op welke manier kwamen ttv de Wereldtentoonstelling maatschappelijke spanningen tot uiting?

- Opkomst van emancipatiebewegingen (vrouwen, socialisten)
mede als gevolg van    nieuwe communicatiemogelijkheden en onderwijs. Dit werd door de conservatievere groepen als bedreigend ervaren voor de eigen cultuur en positie.
- Groeiend nationalisme, anti-semitisme en conservatisme.
- Groepen als joden, vrouwen en homosexuelen werden kritisch of racistisch bejegend.
- Angsten voor de maatschappelijke veranderingen tgv modernisering leidden tot complottheorieën zoals de Dreyfus-affaire.
- De teneergang van de plattelandscultuur ten gunste van de stad riep veel zorgen op over het teruglopende bevolkingscijfer, verminderde vruchtbaarheid  en decadente levensstijl.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat waren op hoofdlijnen de veranderingen in Europa (6)?

  1. Toename macht van de massamedia (oa journalisten)
  2. Inkomsten grootgrondbezitters (adel) daalden
  3. Macht en invloed van rijke industriëlen steeg
  4. Stedelijk proletariaat groeit
  5. Verstedelijking (macht van platteland > stad)
  6. Thema’s in de kunst; vervreemding en nostalgie

Kun je een voorbeeld geven van het feit dat er onderhuids iets broeide.

We denken aan de dreyfuss zaak, het opkomend virulent antesimetisme en nationalisme.  Als jood wordt hij beschimd maar daarnaast vormen de vrouwen ook een bedreiging.  Gevolg de socialisten verenigen zich om te reageren. Er is een tweestrijd tussen de conservatieven en de progressieven.

Ook de massamedia speelt een belangrijke rol en bepalen mede de politieke agenda waarbij we denken aan de geschriften van Emile Zola

Kenmerken verstedelijking begin twintigste eeuw

- Verschuiving macht van platteland naar stad
- Adel en grootgrondbezit: positie verslechtert economisch
- Opkomst stedelijke nouveau riche (industriëlen)
- Ontstaan stadsproletariaat door: verslechterde concurrentie-
   positie platteland  en ontstaan industrieën
- Spanning tussen sociale groepen; tegenstelling conservatieven
   vs progressieven
- Angst voor degeneratie door decadentie
- Kunst: nostalgie(Proust en Aget)

Waarom wordt de stad een allesverslindende reus genoemd door de aristocraten?

Ze waren bang voor de snelle modernisering en als gevolg daarvan hun verlies van inkomsten. De nieuwe rijken zouden met hun moderne levensstijl de ondergang zijn voor oude traditionele waarden.

Wat waren de thema’s in Frankrijk (5)?

  1. Dreyfuss affaire
  2. Spanningen conservatief kamp (katholieken, platteland) en progressief kamp
  3. Virulent nationalisme en anti-semitisme
  4. Conservatieven zagen vrouw als bedreiging
  5. Bezorgdheid dalend geboortecijfer itt omringende landen

Hoe ontwikkelde zich de positie van de adel?

- Engeland: kantelpunt rond dood Victoria in 1901. Overgang naar
   moderne industriële samenleving. Adel verliest inkomen en en
   macht.
- FrankrijK; adel sinds Franse Revolutie al 1789 al geen macht van
   betekenis. 1905 scheiding kerk en staat .

   Beide landen: activisme en emancipatiebewegingen van burgers,
   vrouwen en arbeiders.

- Duitsland (Pruisen): Bismarck houdt band landadel en politieke
   macht intact.  Opkomst grootindustrielen met eigen
   meritocratische hiërarchie.

Wat waren 2 belangrijke veranderingen mbt de macht in VK?

  1. Dood Q Victoria, King Edward VII nieuwe vorst
  2. Inkomsten en macht oude Adel daalden, macht rijke industriëlen (nieuwe Adel) steeg

Wat wil de oude garde zeggen met de stad als mensenetende reus

De opkomst van de nieuwe vermogende in de stad maar ook de opkomst van het stedelijke proletariaat zorgt voor een negatief gevoel bij de oude garde. Schrik voor de teloorgang van de teloorgang van de traditionele sociale waarden en normen, door de culturele dynamiek van de nieuwe rijken (le nouveaux riche).

Hoe was de situatie in Nederland rond 1900

- Vooruitgangsptimistisme en toenemend nationaal besef
- Economische vooruitgang en betere scholing
- Onderliggende sociaal-economische verschillen werden verzacht
  door samenbindende rol koningshuis
- Politieke en ideologische dominantie liberalen wordt bevraagd
  door opkomst confessionelen en sociaal democraten

Wat was karakteristiek aan de macht in Frankrijk en welke belangrijke verandering in de macht vond plaats?

  1. Adel speelde geen rol sinds F Revolutie 1789
  2. 1905 scheiding kerk en staat- de macht van de katholieke kerk verdween, de macht van de Republiek steeg

Geef twee namen van intellectuelen of kunstenaars die een voedingsbodem zagen in de vervreemding en de nostalgie

Eugene Adget: surrealistische foto's van een verdwijnend 19e eeuws Parijs
Marcel Praust: a la recherche du temps perdue

Welke sociale scheidslijnen waren de oorzaak voor maatschappelijke spanningen in Nederland

- Binnen vrij egalitaire Nederlandse samenleving impliciet verschil
   hoog / laag (Ileen Montijn over klasse- en standsbesef)
- Begrip 'burgelijk' is in negatieve zin onderscheidend t.o.v de elite
   (dit i.t.t. Duitsland waar 'burgertum' een gewaardeerde paralelle
   macht naast de politieke macht was ?)

- Groepen: elite (aristocratie en patriciaat), middenklasse, arbeiders
- Sociale stijging werd als onwenselijk en bedreigend ervaren
- Confessionelen vertegenwoordigden middenklasse
- Opkomst emancipatiebewegingen (vrouwen, socialisten) speelde
   door in de middenklasse en werd als bedreigend gezien voor de
   eenheid (en politieke macht) van het confessioneel bolwerk

Wat was de situatie van de macht in Duitsland (Pruisisch rijk)?

  1. Consolidatie van de macht van de adel door rijkskanselier Bismarck
  2. Deze macht werd geaccepteerd
  3. Industriële middenklasse waren machtig in de hanzesteden met eigen hiërarchieën en waarden

Geef een Belgisch werk dat je hier kunt situeren en verklaar ?

Stijn Streuvels: 'De Vlasschaard'

Generatieconflict tussen de ouderwetse en autoritaire vlasboer tegenover zijn zoon louis

Wat was de situatie in NL mbt teneur, samenstelling, politiek macht?

  1. Opgewekt zelfvertrouwen
  2. Elite- patriciaat & aristocratie - Rijk!, Middenklasse - werkenden/ middenstand, Arbeiders
  3. Redelijk egalitair - wel hoge en lage stand
  4. Oranjes als bindmiddel (door benaderbaar koningshuis)
  5. Politieke elite Liberalen (pariciaat), Adel bij ARP, later Liberale Unie en SDAP (sociaal liberalen zgn ‘Radicalen’)

Wat gebeurde er na de dood van queen Victoria

Na de dood van Queen Victoria kreeg Edward VII de macht en die markeerde de weg naar de moderne tijd, waarbij de eigenaren van industriële ondernemingen het voor het zeggen kregen. 
Met andere woorden de oude adel zag hoe haar macht en gezag zienderogen afnam.

In Europa waren de verhoudingen enigszins anders

In GB werd onder Edward VII de weg gemarkeerd naar de moderne tijd, hoe zat het met de verhoudingen in Europa

Frankrijk:
Sinds de FR in 1789 had de Franse adel niks meer te zeggen.
Sinds de strijd tussen Kerk en Staat in 1905, in het voordeel van de Staat, was dit een versteviging voor de republiek

Duitsland
Onder rijkskanselier Otto Van Bismarck consolideerde de adel en het vorstenhuis haar macht en gezag
In andere delen van het Pruisische rijke groeide de industriële middenklassen en ontwikkelde eigen hierarchiëen zonder echter in te gaan tegen het gezag

De essentie van het boek van Ileen Montijn: Leven op stand

Ondanks er een schijnbare egalitaire samenleving was in Nederland was er toch een duidelijke lijn tussen hoog en laag.  Ileen schrijft in haar boek leven op stand het klassen- en standenbesef rond 1900 waarbij het begrip 'burgerlijk' centraal staat.

De elite (adel en patriciaat) waren geschockeerd dat de middenklassen (= de klasse tussen de adel en arbeiders, bestaande uit vermogende middenstanders) gebruiken en manieren overnamen van de elite.

Waarom deden de confessionele partijen beroep op de middenklasse

De confessionele partijen hadden schrik voor de voortrazende maatschappelijke evolutie maar ook schrik voor de sociale spanningen, een gegeven dat ook gevoed werd door het stemrecht dat zich uitbreidde. 

De confessionele partij streefden voor het behoud van de middenklasse

In de Tilburgse Courant op dat ogenblik verscheen een artikel: onze kleine burgerij, de ruggegraat onzer maatschappij.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo