T1 - Leven op stand, 1890-1940; Stand (tekst 4)

10 belangrijke vragen over T1 - Leven op stand, 1890-1940; Stand (tekst 4)

"Aan alles kan men zoo merken dat het meisjes uit den burgerstand zijn. Die heb ik vrij wat liever dan al die minnen menschen. "

Wat wordt hier mee bedoeld?

De schrijfster dicht een bepaalde klasse/ stand toe aan haar personeel door de manier waarop het personeel zich gedraagt.

"Het is een allerliefste dame en wat ook aangenaam is, absoluut geen burgermensch."

Wat bedoelt de schrijver?

De schrijver geeft aan dat de dame tot de hogere klasse/stand behoort en niet tot de lagere burgerij.

Waaruit bestond de adel begin 19de eeuw?

Bestond uit 2 delen. Adel die al voor 1795 bestond, dat waren na 1815 nog enkele 10tallen families.
Adel die na 1815 toegelaten werd in de stand door aantal criteria binnen drie generaties voorafgaand.
Niet alle patrische families werden geadeld. Sommige bedankten voor de eer.
Boek der Zielen: Een moderne Jonkheer titel die dateert van Willem1 die zou ik voor geen goud willen hebben!
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat verbond de gemêleerde bovenlaag/wat hadden zij gemeen?

  • Men voelde zich  verheven boven het gewone volk.

  • De mannen hadden meestal gestudeerd en kenden elkaar uit Leiden of Utrecht, de vrouwen hoefden niet te werken, ze hadden vaak kapitaal of bezit in de vorm van landerijen.

  • Ze hadden de macht in handen. Ze bepaalden het modebeeld, domineerden de literatuur en zij hadden de bestuursfuncties. Zelfs de voormannen uit het socialisme waren grotendeels afkomstig uit deze bovenlaag.

Wat waren kenmerken die de bovenlaag van de maatschappij verdeelden?

Adel ( aristocraten, familiair gerfd) Geen adel, patriciaat, in de stand gezet door Willem1 onder voorwaarden.

Beide groepen hadden hun eigen sociale krijgen.
De groepen hadden vaak een verschillend geloof

Waarom lag het zo gevoelig voor de adel om niet voor parvenu aangezien te worden?

De niet adellijke bovenlaag(ongetitelden en tot stand verheven) stonden stiekem wel open voor nieuwkomers.
In 1910 verscheen het "blauwe boekje" , de niet adellijke versie van het Nederlands adelboekje 1903. De omslag, "Nederlands Patriciaat" met vanaf de eerste jaargang ruimere criteria voor opneming.  Eerst families die binnen de adel getrouwd waren. Maar in latere edities de families die door hun stand in de eerste kringen verkeerden. Er was dus geen genealogische criteria meer maar de deftige levensstijl was de standaard geworden. Vanaf 1937 werd je er zelfs uitgezet als je als adel was afgezakt naar burgerij.

Waarom lag de zaak van de sociale stijgers zo gevoelig voor de niet-adellijke bovenlaag?

Dat de zaak zo gevoelig lag, kwam vooral doordat de niet-adellijke bovenlaag openstond voor nieuwkomers. Immers hoewel op de omslag van het blauwe boekje stond "Nederland's Patriciaat", ging het eigenlijk om families die 'door hun stand in de eerste kringen verkeerden.' (zo stond het in het voorwoord van een latere editie). Het ging dus niet om genologische criteria, maar om een deftige levensstijl. In 1937 besloot de redactie zelfs  om familietakken, die waren afgezakt tot de 'kleine burgerij' uit het blauwe boekje weg te laten.

Hoe werd de handtas die rond 1910 aan zijn opmars begon ingezet in de klassenstrijd?

  • De mondaine, cocotte parvenu's pronkten met hun geld en droegen uitbundige tassen van goud.
  • De vrouw van de gezeten burger draagt een tas van zilver.
  • De echte dame (van hoge stand) er juist eentje droeg die bescheiden was, maar van duur leer. Je hoefde immers niet te zien dat het duur/opzichtig was, dan werd je wellicht voor parvenu aangezien.


In 1920 waren de uiterlijke verschillen tussen de standen minder opvallend geworden.

Hoe kenmerkt de stand zich volgens de etiquette?

Door lichaamshouding: rechte rug, waardige tred en beheersing van blikken en gebaren. Ook emoties moesten waardig gedragen worden.
Door kleding: Dragen van hoeden ipv petten, handschoenen, corsetten, grote rokken. Parasols en mof om de handen in bedwang te houden en om geen pakjes te kunnen dragen.

Het lagere volk moest zich ook niet wagen aan het dragen van duurdere kleding die niet voor hen bedoeld was. Die moesten op hun plek blijven zitten.

Elite bedreigd door welke groepen?

Door de burgerij, zij waren misschien wel nette mensen maar probeerden toe te treden tot de elite.
Door de parvenu(zakenlieden en industrielen), zij gedroegen zich opzichtig en  gaven veel geld uit. Daardoor was niet meer te zien wie elite was en wie parvenu. De elite ging daardoor juist sober leven.
Het gewone arbeidersvolk Zij werden gezien als hoogst onbeschaafd, daar wilde je je niet mee inlaten. In de trein waren en bv verschillende klassen.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo