T2 - Teksten en cultuurhistorische context (tekst 6) - Cultuur en samenleving

11 belangrijke vragen over T2 - Teksten en cultuurhistorische context (tekst 6) - Cultuur en samenleving

Wat is de door Rigney e.a. gebuikte definitie van cultuur?
En noem enkele kenmerken

  1. Een systeem van opvattingen, normen, waarden en praktijken waarmee groepen mensen betekenis verlenen aan hun wereld.
  2. Door gedeelde cultuur kunnen mensen met elkaar communiceren en samen dingen ondernemen
  3. Dynamisch, voortdurend kleine veranderingen oa door overdracht
  4. Individu overstijgend
  5. Culturele grens gradueel

Leg uit hoe het kan dat cultuur enerzijds groepen verbindt, anderzijds groepen juist van elkaar scheidt.

Gedeelde opvattingen, normen en waarden bevorderen de sociale samenhang in een groep. Men 'spreekt' dezelfde taal en begrijpt elkaar.

Anderzijds kan cultuur ook een scheidende functie hebben. Wanneer men elkaar niet begrijpt als gevolg van andere opvattingen, normen en waarden wordt ook meteen duidelijk dat men niet tot dezelfde sociale groep behoort. Er treedt dan vrij makkelijk een uitsluitingsmechanisme op waarbij meer wordt gekeken naar waarin men verschilt en minder naar de overeenkomsten die er wel zijn.

Wat zijn de kenmerken van het 'nationaal denken'?


  1. idee uit de late 18e eeuw
  2. één cultuur/natie op basis hun kenmerkende cultuur geworteld in eigen taal
  3. gaat voorbij aan verschillen in de samenleving, leidend tot nieuwe minderheden
  4. hoge cultuur (voorkeur elite) staat symbool
  5. onderwijs belangrijk middel; zelfde verhalen, zelfde geschiedenis
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Op welke manier speelt 'cultuur' een belangrijke rol als referentiekader in de totstandkoming van collectieve identiteit?

Cultuurgrenzen zijn veel complexer dan landsgrenzen. Er is geen duidelijke lijn te trekken. Er is eerder sprake van een graduele afname in het vermogen om met elkaar te communiceren en dingen samen te ondernemen dan van een radicale breuk.

Toch worden in onze voorstelling van zaken verschillen tussen 'eigen' en 'vreemd' vaak scherp neergezet alsof er geen sprake is van een graduele overgang maar van radicale verschillen op alle fronten tegelijk. Op dat moment treedt er een uitsluitingsmechanisme op. Op deze manier speelt 'cultuur' en belangrijke rol als referentiekader in de totstandkoming van collectieve identiteit.

De nationale cultuur (hoge cultuur; voorkeur maatschappelijke elite) is als opvatting niet houdbaar. Door:

  • Mobiliteit van ideeen;
  • migratie;
  • regionale dialecten;
  • rijk - arm  

Wat is het grote nadeel van 'nationaal denken' ?

Het nationaal denken gaat voorbij aan allerlei verschillen in een samenleving. De poging om staten te vormen op basis van één cultuur (dit is de kern van het nationalisme als politieke ideologie) leidt onvermijdelijk tot de afbakening van nieuwe minderheden die zich niet zomaar kunnen identificeren met 'de' nationale cultuur.

Een samenleving bestaat nooit uit een homogene groep mensen en bovendien werd er vaak uitgegaan van 'hoge cultuur', waardoor de nationale cultuur vaak de cultuur van de elite was.

Wat is 'intercultureel verkeer'?

De wederzijdse beïnvloeding van cultuurgemeenschappen, zowel binnen als buiten de nationale grenzen.

De erkenning van de verwevenheid van cultuurgemeenschappen heeft in de laatste decennia geleid tot een kritische herbezinning op het nationaal denken 'de nationale cultuur'.

Waar heeft deze herbezinning toe geleid?

  1. een nieuwe belangstelling voor de wisselwerking tussen cultuurgemeenschappen onderling en voor de mogelijkheden en moeilijkheden van intercultureel verkeer.

    Intercultureel verkeer is eerder regel dan uitzondering en culturen blijven dus altijd in ontwikkeling als gevolg van contacten met mensen die een 'andere taal' spreken. Uit dergelijke contacten ontstaan nieuwe cultuurgemeenschappen die beide tradities in een nieuwe combinatie in zich verenigen.

  2. onderzoek naar collectieve beeldvorming en de rol van de media en van de kunsten hierin.

Waarom wordt er door Joep Leerssen gesproken van zienswijze ipv zijnswijze als het gaat om collectieve identiteit

Cultuur speelt een belangrijke rol in de totstandkoming van van een collectieve identiteit. Overeenkomsten, maar ook verschillen verbinden mensen met elkaar. Cultuur vormt dus de context voor identiteit.

Wat bemoeilijkt nationaal denken (en daarmee het nationalisme binnen de politiek)

Er zijn verschillen binnen een samenleving, eigen culturen, geloven, afkomsten etc. Er is geen homogene samenleving.
Tegenwoordig is de mobiliteit van mensen en hun ideeen een "probleem" . Door verplaatsing verbinden mensen met elkaar en leren ze andere culturen kennen. De massamedia en de geglobaliseerde economie zorgen ook voor circulatie van opvattingen en waarden over verschillende delen van de wereld.

Wat is een imagined Community (welke een bijdrage heeft geleverd aan de recente theorievorming over collectieve indetiteit)

Volgens Bennedict Anderson is het kenmerkend voor naties dat ze virtuele en niet reele gemeenschappen zijn en dat ze als zodanig een product zijn van moderne cultuur.
Traditionele gemeenschappen zijn gebaseerd op persoonlijke contacten. In moderne speelt media een belangrijke rol. Media verbindt op virtuele wijze op verschillende locaties waardoor er een beeld van de samenleving ontstaat als geheel, die niet een product van ons eigen omgeving/ervaring is.
Met behulp van sociale media leren we ons identificeren met een wereld die we in haar totaliteit nooit zullen ervaren.

Sociale media kan ook sturend zijn in cultuur en dus identiteitsvorming  

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo