Startpagina / Samenvattingen / Reader Rechtsfilosofie 2020-2021 / rawls-mensen-samenleving

Grondslagen van de liberale democratie

27 belangrijke vragen over Grondslagen van de liberale democratie

Wat verstaat Rawls onder morele gelijkwaardigheid

- Rechtsgelijkheid, gelijke vrijheden
- Gelijke fundamentele rechten
- Non-discriminatie
- Sociaal-economische gelijkheid

Wat is de centrale vraag van Rawls in zijn boek 'Theory of Justice'?

Welke principes van rechtvaardigheid zouden de grondslag moeten zijn voor de belangrijkste instituties van de liberale rechtsorde?

Wat verstaat Rawls onder de major institutions

grondwet, lagere wetgeving, overheidsbeleid, de markt.

Wat is het domein van rechtvaardigheid volgens Rawls?

De principes gelden primair voor de basisstructuur van de samenleving: grondwet, lagere wetgeving, markt etc. De principes gelden niet voor individueel gedrag, maar zijn wel indirect van invloed daarop via grondwetten en beleid.

Hoe gaat rawls om met verdeling van talent in de samenleving

Dat is een natuurlijk gegeven, daar kunnen we niets aan veranderen. Mensen met meer talenten, en daarom ook meer kansen, moeten zorgen dat zij iets doen met hun leven waardoor zij ook voor betere omstandigheden van de minder bedeelden zorgen.

Wat is het 'basic structure' volgens Rawls?

Het geheel van instituties. Instituties zijn het geheel van door mensen ontworpen vastgelegde regels van de samenleving, die gedrag vastleggen en beperken. Dit moeten we onderscheiden van natuurwetten. Instituties zijn door mensen gemaakt en zijn aan te passen, terwijl natuurwetten zoals zwaartekracht een gegeven zijn en onveranderlijk.

Sociaal contract rawls

het geven van een rechtvaardiging van de overheid en haar instituties. Het gaat niet om een historisch correcte geschiedenis. Het doel van Rawls hierbij is dat je een vorm kunt creeren om na te denken over rechtvaardigheid.

Waarom legt Rawls zoveel nadruk op de basic structures of society?

Omdat deze heel bepalend zijn voor de kansen in je leven. Een groot probleem is structurele rechtvaardigheid.

Wat is er nodig voor rawls gedachte experiment

sluier van onwetendheid
- De beslissers weten wel dat er verschillen zijn tussen mensen
- Hebben algemene kennis over hoe de wereld en instituties werken.
- Dit is nodig om keuze te kunnen maken.
- Maar ze hebben geen kennis over hun eigen positie; talenten, persoonlijke voorkeuren, plaats in de samenleving.

Wat is een overeenkomst tussen Hart en Rawls?

Hart en Rawls hebben min of meer hetzelfde systeem van primary en secundary rules. Regels binnen een dynamisch ontwikkelde samenleving, alleen Rawls gaat er iets anders mee om. Hart: formeel, maar Rawls kijkt ook naar de inhoud. Het systeem is pas rechtvaardig als gelijkheid centraal staat.

Wanneer is ongelijke verdeling van primairy goods volgens rawls geoorloofd

· Ongelijkheid in het voordeel is van diegenen die het slechtst af zijn
· Er eerlijke gelijkheid van kansen is op elke carrière voor iedereen.

Wat is de methode om principes te kiezen?

Principes zijn het sluitstuk van een plausibele sluitstuk van een overtuigend argument. De theorie moet je van de grond opbouwen; argumenten zijn het belangrijkst.

Wat is Rawls visie op het sociaal contract?

Principes moeten voortkomen uit een overleg in de samenleving met het doel principes te formuleren, maar dat is onmogelijk. Hij wil een gedachte experiment bedenken die dat overleg kan vervangen. Het sociaal contract is geen historisch gegeven zoals Rousseau, maar een 'onderhoudsbeurt' om af en toe te checken of de instituties nog wel overeenkomen met hetgeen dat wij rechtvaardig vinden.

Waarom is er sprake van een axioma wanneer Rawls zegt: 'mensen zijn weliswaar verschillend, maar wel moreel gelijkwaardig'?

Rawls geeft geen argumenten waarom de morele gelijkwaardigheid beargumenteerd moet worden, maar hij gaat ervanuit dat zijn publiek accepteert dat dat die morele gelijkwaardigheid onomstreden is. Eigenlijk kan hij racisten niet overtuigen want die geloven hier niet in, maar de meesten zullen het wel als grondslag accepteren.

3e principe gelijkheid

Difference principle:
- De verdeling van social primary goods in de samenleving moet gelijk zijn, tenzij een ongelijke verdeling ten goede komt aan de absolute positie van de minstbedeelden inde samenleving.

- Verschilprincipe: mensen met meer talenten moeten voor zichzelf, maar ook voor anderen een goed leven creëren. Dus door een idee te bedenken waar iedere klasse wat aan heeft. Als iedereen gelijk wordt getrokken hebben mensen met veel motivatie of talenten helemaal geen motivatie om meer te doen omdat ze er ook niet meer voor krijgen.

Wat is Rawls gedachte experiment?

Principes die op de samenleving van toepassing zijn worden gekozen achter de sluier van onwetendheid. Zo komt het uitgangspunt centraal te staan dat als we mensen als moreel gelijkwaardig beschouwen, feitelijke verschillen irrelevant zijn.

Waarom is de sluier van onwetendheid zo belangrijk volgens Rawls?

Dit is de manier waarop onpartijdigheid die nodig is bij de keuzes van principes kan worden gegenereerd. Als we morele gelijkwaardigheid zo belangrijk vinden, moeten we die verschillen tussen mensen even kwijtraken. Sluier is hetzelfde als het gordijn bij het symfonieorkest-voorbeeld: omdat we niet weten wie we zijn, kunnen we onze eigen positie niet privilegiëren.

Waarom is Rawls volgens Mills blind voor racisme

Omdat hij in zijn theorie niet kijkt naar racisme en seksisme omdat mensen onder de sluier van onwetendheid nooit voor zulke onrechtvaardigheid zouden kiezen.

Wat bedoelt Rawls met de rationele 'maximin'?

Het is rationeel om de keuzes te nemen die de meeste risico's voorkomen. Als je bijvoorbeeld een directeur bent, dan red je het wel in de samenleving, maar je wilt er vooral voor zorgen dat als je in de zwakste positie zit, dat je het dan ook goed hebt. Je kijkt dus wat de minst fijne sociale situatie is en welke theorie van rechtvaardigheid deze sociale positie optimaliseert. Dit doe je niet omdat je een groot hart hebt, maar omdat jij ook diegene had kunnen zijn die onderaan de laat staat en een goed leven wil leiden.

Op welke manier is Rawls blind voor zijn eigen whiteness volgens Mills

Hij heeft amper gebruik gemaakt van sociologen die zich veen met racisme bezig houden. Rawls ziet racisme wel als het grote slechte, maar gaat er verder niet op in. Volgens mills blijft hij dus veel te veel in zijn eigen bubbel. Klasseproblemen van witte mensen, ipv grote structurele problemen zoals slavernij.

Eurocentrisme rawsl volgens mills

rawls kijkt vooral naar de europese klassen, en de mensen die vanuit Europa naar de VS kwamen om een nieuwe samenleving op te bouwen. Hij zag het als een mooi nieuw begin, maar het begon meteen met het afpakken van het land van de inheemse bevolking en slavernij.

Wat is het verschil tussen Rawls' theorie en het utilitarisme?

Utilitaristisch gezien is een samenleving rechtvaardig, als daarmee het meeste nut voor het grootste aantal wordt bereikt, ongeacht de verdeling van dat nut. Dat kan tot gevolg hebben dat sommige mensen heel rijk zullen zijn en sommigen heel arm. Rawls vindt die verdeling wel van belang en vindt dat we naar elk individu moeten kijken en niet naar het nut als geheel. Hij probeert ervoor te zorgen dat elk individu een eerlijk deel in de verdeling van de goederen krijgt.

Wat is de oplossing van mills tegenover rawls

de analyse van Rawls is niet diepgaand genoeg om de echte problemen n de samenleving te bespreken. Je moet zelf actie ondernemen, quota instellen etc om te zorgen dat mensen ook echt dezelfde kansen krijgen in de samenleving. Maar dit zorgt ook weer voor positieve discriminatie, dus is lastig. Maar je zult in beleid stappen moeten nemen om de onderliggende grondslagen te veranderen. (affirmative action)

Waarom is Rawls' theorie een aanvulling op Radbruch?

Volgens Radbruch is gelijkheid de grondslag van onze benadering van rechtvaardigheid. Dat is sterk gezegd, maar hij heeft niet veel invulling gegeven aan wat hij met gelijkheid heeft bedoeld. Rawls heeft geholpen om dat idee invulling te geven. Als het over gelijkheid gaat, gaat het over fundamentele rechten, non-discriminatie en herverdeling van de verzorgingsstaat. Daarbij moeten we een afweging maken: eerst de fundamentele rechten.

Zijn discussies over morele rechtvaardigheid niet te subjectief?

Ja, maar we zijn het over veel meer dingen eens dan we denken. We moeten beginnen met hetgeen waar we het over eens zijn: morele gelijkwaardigheid. Daarvanuit moeten we redeneren over dingen waar meer discussie over bestaat. Theorieën als die van Rawls kunnen goed helpen om een allerlei intuïties op een systematische manier tot elkaar te herleiden.

Wat bedoelt Mills met de 'rare spanning' in de theorie van Rawls?

Ras is niet meegenomen in een van de zaken waar je geen kennis van hebt in de sluier van onwetendheid. Dit is raar, omdat Rawls zich wel degelijk bewust is van het probleem van raciale ongelijkheid. De spanning is hier dat hij erkent dat racisme slecht is, en een van de meest fundamentele bronnen van rechtvaardigheid, maar dat hij er bijna geen aandacht voor heeft in zijn theorie.

Waarom richt Rawls zich niet op raciale ongelijkheid in zijn theorie?

Dat komt omdat in de samenleving waar deze principes uit voort komen, die ongelijkheden nooit voort zouden komen. Rawls zegt dat een sekstische wet of een wet die mensen uitsluit nooit gekozen zou worden achter de sluier van onwetendheid, omdat je simpelweg als beslisser niet weet of je man of vrouw bent of wel of geen donkere huidskleur hebt of niet, omdat je iedereen in ogenschouw neemt, en iedereen zou kunnen zijn. Het is irrationeel om dit soort racisme achter de sluier van onwetendheid te promoten. Het kan heel goed zijn dat je een nadeel ondervindt van die wetgeving.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Reader Rechtsfilosofie 2020-2021

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding