Startpagina / Samenvattingen / Reader Rechtsgeschiedenis / zoo-rabelais-mos

Rabelais dobbelstenen van rechter Bridoye

Q: Hoe komt Rabelais tot de volgende beeldspraak: “Want, zoo zei hij, ter wereld vindt men geen boeken, zoo schoon, zoo luisterrijk, zoo sierlijk, als de teksten der Pandekten, maar de kantlijn, de Glosse van Accursius namelijk, is zoo smerig, zoo liederlijk en luizig, al vuiligheid en gemeeniteit wat er aan is.”?

Een afbeelding van een pagina uit de Digesten ( Pandecten ), voorzien van de glossen van Accursius, maakt het beeld dat Rabelais oproept direct duidelijk. In het midden van de pagina werd de originele tekst van de Pandecten afgedrukt, en als een krans daaromheen stonden de glossen van Accursius, die als het ware de randen van het papier ‘bevuilden’.

4 belangrijke vragen over Rabelais dobbelstenen van rechter Bridoye

Hoe komt Rabelais tot de volgende beeldspraak: “Want, zoo zei hij, ter wereld vindt men geen boeken, zoo schoon, zoo luisterrijk, zoo sierlijk, als de teksten der Pandekten, maar de kantlijn, de Glosse van Accursius namelijk, is zoo smerig, zoo liederlijk en luizig, al vuiligheid en gemeeniteit wat er aan is.”?

Een afbeelding van een pagina uit de Digesten (Pandecten), voorzien van de glossen van Accursius, maakt het beeld dat Rabelais oproept direct duidelijk. In het midden van de pagina werd de originele tekst van de Pandecten afgedrukt, en als een krans daaromheen stonden de glossen van Accursius, die als het ware de randen van het papier ‘bevuilden’.

Bij welk van de twee methoden (mos), lijkt het litaraire wek van Rabelais het meest aan te sluiten?

De wijze van citeren, het uitbundig gebruikmaken van alle mogelijke bronnen, lijkt met meest op de wetenschappelijke werken van de juristen die in de traditie van de mos italicus werken. Rabalais maakt geen aanstalte om zo getrouw mogelijke de klassieke tekst te reconstrueren, of te zoeken naar de rol die dit recht heeft gehad in de Romeinse maatschappij (zoals in de mos gallicus), wat zeer waarschijnlijk ook niet het doel van literaire werken als Pantagruel en Gargantua was.

Wat is de 'mos Italicus' waar Rabelais zich tegen verzette?

De mos italicus, dat vertaald kan worden als ‘de Italiaanse wijze’, is de benaming voor de methode waarop de glossatoren en commentatoren werkten. Deze ‘geleerde juristen’ volgden de werkwijze van de Scholastici. De commentatoren trachten de rechtsregels uit de codificatie van Justinianus in overeenstemming te brengen met de lokale gewoonterechten zoals deze in de 14-15de eeuw bestonden in Noord-Italië, zij geven een praktische wending aan het romeinse recht.

Hoe kwam de oude rechter Bridoye uit de boeken van Rabelais tot zijn vonnissen?

Bridoye is al op leeftijd, hij verondtschuldigt zich voor zijn fouten want hij kan niet meer zo goed de kleine lettertjes lezen, er moet sprake zijn van ‘alea judicorum’, wat vertaald zou kunnen worden als het ‘lot –’, ‘toeval –’, ‘risico –’ of van het recht, of als ‘dobbelsteen van het vonnis’. Bridoye dobbelde zijn vonnis bij elkaar.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Reader Rechtsgeschiedenis

Bekijk samenvatting