Algemene regels - Functies van algemene regels

34 belangrijke vragen over Algemene regels - Functies van algemene regels

Wetgeven is een lastige zaak. Welke kennis wordt er veronderstelt?

Grote kennis over de zaken die geregeld moeten worden als over de groep aan wie de regels zijn gericht.

Het belang van algemene regels is groot. Door het opstellen van de algemene regels kan willekeur worden vermeden en kunnen anderen hun gedrag hierop afstemmen. Geef de vier functies van algemene regels weer.

1) heuristische functie=methodische wijze--> regels vergemakkelijken de wijze waarop iets totstand is gekomen
2) rechtvaardigende functie=legitimerende functie--> hoe je tot een beslissing bent gekomen; hiertegen kan bezwaar gemaakt worden
3) coördinerende functie= soortgelijke wijze--> de regel vormt als het ware een soort oriëntatiepunt waarop omstanders hun gedrag kunnen afstemmen
4) beperkende functie

In welk domein mag de overheidsmacht volgens John Stuart Mill optreden?

Filosoof John Stuart Mill betoogt dat het recht alleen mag ingrijpen waar individuen elkaar werkelijk schade berokkenen (schadebeginsel).
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Hoe wordt de reikwijdte van wetgeving bepaalt?

Ad hoc, want het hangt af van het onderwerp die ter discussie staat.

Wat is de heuristische functie van regels?

Het zijn algemene gezichtspunten en criteria die het beoordelingsproces vergemakkelijken.  Regels vergemakkelijken de wijze waarop de beoordelaar tot zijn oordeel komt en zijn dus van nut voor de beoordelaar zelf, omdat hij niet langer gedwongen is alle bijzondere omstandigheden van het geval af te wegen.

De gezichtspunten in de heuristische functie van regels kunnen op twee manieren tot uiting komen. Hoe?

  1. Impliciet:
    komen alleen tot uiting in de uiteindelijke beslissing
  2. Expliciet:
    worden genoemd in de motivering of verantwoording van het oordeel
    In dit geval hebben regels ook een rechtvaardigende of legitimerende functie.

Wat is de rechtvaardigende of legitimerende functie van recht?

Gezichtspunten die expliciet worden genoemd in de motivering of verantwoording van het oordeel. Als de beoordelaar wordt gevraagd naar de redenen voor zijn oordeel, dan zal hij een beroep kunnen doen op dit algemene gezichtspunt.

Wat wordt bedoeld met de coördinerende functie van een regel?

Een door redenen geschraagd oordeel zal bij omstanders de verwachting wekken dat een soortgelijke zaak een volgende keer op soortgelijke wijze zal worden beoordeeld. De regel vormt als het ware een oriëntatiepunt waarop de omstanders hun gedrag kunnen afstemmen.


Welk criterium legt Mill aan bij de beantwoording van de vraag of overheidsingrijpen op zijn plaatst is?

Het schadebeginsel is het uitgangspunt: de grenzen van het overheidsgezag kunnen worden vastgesteld, dat handelingen slechts mogen worden verboden die schade aan anderen toebrengen. Als het slechts schade toebrengt aan de handelende persoon zelf dat valt dit er niet onder. Paternalisme keurt Mill af; ‘over zichzelf, zijn eigen lichaam en geest is het individu soeverein’.  Soeverein houdt in aan niemands gezag onderworpen. De zaak wordt anders als anderen hiermee schade wordt berokkend. Dan mag de overheid wel degelijk ingrijpen. Vaak wordt het anders als anderen hiermee schade wordt berokkend. Dan mag de overheid wel degelijk ingrijpen (harm principle).

Wat wordt bedoeld met de beperkende functie van een regel?

Regels beperken de macht van de beoordelaar. Ik ben door mijn regel gebonden om alle gevallen op soortgelijke wijze te beoordelen, of redenen te geven als ik daarvan afwijk. Deze beperkende regel geldt ook als de regel slecht of onzinnig is.

In welke moderne gedachte voorziet de gedachtegang van Mill niet?

Dat staten positieve verplichtingen hebben ten aanzien van haar burgers. Mill vindt dat het recht zich juist terughoudend moet opstellen. Immers het recht treedt pas op bij uiterlijke handelingen die gevolgen hebben voor anderen.

Wat moet minder strenger worden tegemoet gestreden volgens Mill: doen of nalaten?

Nalaten, want de handhaving van de vrije sfeer van het individu is het uitgangspunt. Handhaving van positieve verplichtingen zijn niet de belangrijkste taken van het recht. Dit komt door het belang van individuele vrijheid. Zorgplichten zouden Mill dan ook te buiten gaan.

Wat is een overeenkomst tussen Fuller en Mill?

Net zoals Fuller meent Mill dat normadressaten als volwassen en redelijk denkende wezens serieus genomen moeten worden. Daarom laat Mill zijn beginsel alleen gelden voor mensen die over een ‘rijpe geestesvermogen’ beschikken.


Met welke gedachte komt Mill overeen ten aanzien van soeverein?

De gedachte dat de mens soeverein is over eigen lichaam en feest (Hugo de Groot).

Leg de spanning tussen het schadebeginsel en het utilisme?

Utilisme gaat uit van het greatest happiness beginsel, maar Mill benadrukt dat de vrijheid van het individu gewaarborgd moet blijven (schadenbeginsel). Mill stelt dat hij individuele vrijheid belangrijk vindt, niet als doel op zich, maar voor zover het een middel is om een samenleving te realiseren waarin het geluk voor de grootste groep mensen wordt gemaximaliseerd. De samenleving profiteert van de diversiteit aan individuele meningen.

Wat voor kritiek wordt geuit op Mill?

Het biedt uiteindelijk onvoldoende garanties aan het individu. Individuele vrijheid zou juist niet het beste gediend worden met pluriformiteit, maar met uniformiteit zeggen tegenstanders van Mill. Omdat het utilisme de vrijheid niet fundeert op een individueel recht, maar op het grotere goed voor de samenleving als geheel, kan het niet voldoende weerwoord bieden aan diegenen die menen dat de samenleving juist is gebaat bij een beknotting van die vrijheid. Als het individuele recht voorop stond zou dit een weerwoord kunnen bieden, maar dat doet Mill juist niet.

Leg aan de hand van een voorbeeld uit waarom Mill’s schadebeginsel in onze tijd een grote invloed heeft?

In het Wolfenden Rapport werd beslist dat homoseksuele activiteiten niet meer verboden moesten worden. De argumenten die in dit rapport naar voren kwamen, waren afkomstig uit Mill’s boek: ‘Het is niet de plicht van het recht om zich bezig te houden met immoraliteit’. De overheid dient zich dus niet te bemoeien met privé-opvattingen. De overheid dient pas in actie te komen wanneer de burger geschaad is.

Hoe wordt de samenleving bijeen gehouden volgens Devlin?

Een samenleving wordt gevormd door niet alleen politieke ideeën, maar ook ideeën over de wijze waarop de burgers zich zouden moeten gedragen en hun levens regelen. Zonder gedeelde politieke, morele en ethische ideeën kan geen enkele samenleving bestaan. Een samenleving wordt bij elkaar gehouden door onzichtbare banden van gemeenschappelijke gedachten (consensus).

Is het volgens Devlin mogelijk om theoretisch grenzen te stellen aan de macht van de staat om wetten uit te vaardigen tegen immoraliteit?

Nee

Hoe kan een wetgever de morele oordelen van de samenleving vaststellen volgens Devlin?

Deze wordt niet gevormd door de mening van de meerderheid; en het zou teveel gevraagd zijn om de individuele instemming van elke burger te vereisen. De maatstaf is van de redelijke mens. Dit is niet de rationele mens. Zijn oordeel kan grotendeels een gevoelszaak zijn. Het is de zienswijze van de gewone man (weldenkend mens).

Wat is immoraliteit volgens Devlin?

Immoraliteit is, voor zover het het recht aangaat, datgene waarvan men kan veronderstellen dat ieder weldenkend persoon het als immoreel zal beschouwen. Er moet echt een gevoel van afkeer bestaan. Geen maatschappij kan zich daarnaast ook niet staande houden zonder intolerantie, verontwaardiging en walging.

Waarom zijn de veronderstellingen van Devlin’s pleidooi over wetgeving is een morele kwestie problematisch?

- De publieke moraal is lastig aan te wijzen in de huidige samenleving.
- De veronderstelling dat het bestaan van de samenleving gevaar loopt waar een 
  gemeenschappelijk moraal ontbreekt of wordt ondermijnd is slechts empirisch en dient eerst verder onderzocht te worden.
- Een ‘gezonder intuïtie’ is lastig aan te halen als er verschillende opvattingen bestaan.

Welke twee groepen zijn er ten aanzien van op welke gronden leedtoebrenging rechtvaardig is?

1. Toekomstig doel: dit doel effectief dient te werken, dus moet ervoor zorgen dat men niet in herhaling valt, dat het afschrikt en dat het de maatschappij beveiligt. 

2. Passend antwoord op het begane delict: reactie op het strafbare feit.

Welk werk en van wie heeft grote invloed gehad op de Europese strafrechtpraktijk en Wetboek van Strafrecht?

- Cesare Beccaria 

- Dei Delitti e delle Pene

Waartegen keert Beccaria zich?

De wrede strafpraktijken van toentertijd die hij beschouwt als het toebrengen van onnodig leed.

Wanneer wordt elke straf fundamenteel en van nature onrechtvaardig volgens Beccaria?

Zodra zij niet strikt noodzakelijk is om het pand van het algemeen welzijn ongeschonden te bewaren. Straffen zal rechtvaardiger worden naarmate de veiligheid en de vrijheid, die de soeverein aan zijn onderdanen weet te waarborgen, groter is.

Wat is het enige doel van bestraffing volgens Beccaria? Hoe kan dit logischer?

De delinquent beletten en andere mensen af te schrikken hetzelfde te doen. Logischer zouden straffen zijn die in verhouding staan met de gepleegde feiten die efficiënt en duurzaam werken. Hoe wreder we straffen, des te ongevoeliger wordt het menselijk gemoed.

Welke drie schadelijke gevolgen hebben wrede straffen volgens Beccaria?

1. Wrede straffen leiden niet tot preventie. Een dader zal juist eerder nieuwe misdaden begaan teneinde zijn straf te ontlopen (risico van averechts effect).

2. Het is niet zo gemakkelijk een fundamenteel juiste verhouding te vinden tussen het begane feit en de verdiende straf. In een wrede samenleving verliezen mensen gevoeligheid. Dit zal het proportionaliteitsbeginsel niet ten goede komen (risico op ongevoeligheid). 

3. Het is overdreven dat wreedheid van straffen steeds straffeloosheid met zich meebrengt. Een wreed systeem is niet lang uit te houden/uitvoerbaar (juiste verhouding tussen de misdaad en straf).

Waarom is het niet perse nodig dat Beccaria het effectiviteitscriterium koppelt aan de contracttheorie van Locke?

Men kan het effectiviteitscriterium ook hanteren zonder er een contract aan te verbinden. Dit werd duidelijk in de theorie van Jeremy Bentham.

Wat is een overeenkomst tussen Beccaria en Benthem?

Beide gaan uit van nut en effectiviteit. Straf is dan slechts gerechtvaardigd als het leed dat zij toebrengt niet groter is dan het leed dat daarmee voorkomen wordt. Rechtvaardiging hangt hier van de inschatting van de gevolgen van de straf af.

Hoe komt de mens zijn natuurlijk wezen te boven?

Door zijn zedelijk en redelijk oordeel. De mens moet zich niet laten leiden door overwegingen met betrekking tot voordeel en nuttigheid, maar door oordelen omtrent rechtvaardigheid.

Welk beginsel geeft de doorslag voor welke straf gerechtvaardigd is volgen Kant?

Gelijkheidsbeginsel, want dit zorgt ervoor dat de weegschaal van het recht noch naar de ene noch naar de andere kant doorslaat. Dus het onverdiende leed dat je een ander aandoet, doe je jezelf aan. Dat is het vergeldingsrecht (ius talionis). Belaster je hem, dan belaster je jezelf. Heeft iemand gedood, dan moet hij sterven.

Welk criterium ter rechtvaardiging van straf wordt expliciet door Kant afgewezen en welk criterium stelt hij hiervoor in de plaats?

Hij wijst het nuttigheidscriterium af. Of straf een zeker nut beoogd is voor Kant irrelevant. Iemand wordt gestraft, omdat hij het verdiend heeft. Kant straft dus op basis van het gelijkheidsbeginsel, dat door Kant wordt ingevuld als het beginsel van vergelding. Het gaat om vereffening; om herstel van de geschokte rechtsorde. Deze vereffening is alleen mogelijk als reactie van de straffende overheid even zwaar is als het begane delict.

Gaat een wetgever die zich laar leiden door utilistische criteria nu wel kiezen voor een systeem dat is gestoeld op verdienste en schuld (dus retributivistische aard)?

Rawls denkt van wel. Alleen een systeem dat straf koppelt aan schuld en strafmaat aan ernst van het begane feit is utilistisch te verantwoorden. Rawls kwam hier later wel van terug, hij was bang dat minderheden onvoldoende gehoord werden.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo