Rechtvaardiging en kritiek - De bestemming van de mens

17 belangrijke vragen over Rechtvaardiging en kritiek - De bestemming van de mens

Welke metaforen spelen bij zowel Thomas van Aquino als bij Plato een belangrijke rol?

Die van het schip en het universum.

Wat is een tirannieke overheid volgens Thomas van Aquino?

= een onrechtvaardige overheid omdat zij niet is gericht op het algemeen welzijn, maar op het privévoordeel van de heerser.

Wat wordt bedoeld met de metafoor van het schip?

Het gaat ervan uit dat de mens niet zelf bepaalt wat zijn bestemming is. Deze bestemming ligt vast in de orde der dingen door God vastgesteld. Het enige wat de mens kan bepalen is hoe hij daar wil komen. Het gevaar van op drift raken (schip op zee). Mens heeft net als schip een kapitein/leider nodig.

  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke metaforen spelen zowel bij Plato als bij Aquino?

1. De metafoor van het schip:
Het schip vaart een koert met een stuurman. Heeft een stuurman nodig want anders gaat het schip maar ergens waar de wind hem leidt.
2. De metafoor van universum:

beide metaforen ondersteunen de gedachte dat een leider de samenleving moet sturen naar een passend doel.

Welke passende doelen kunnen we opmaken uit de metaforen van Aquino en Plato?

1. Het-enige-passende doel ligt in de verwezenlijking van de natuurlijke neigingen van de mens.
belangrijkste is neiging tot sociaal leven.
2. Natuurrecht leerde dat het menselijke recht zo moet worden ingericht dat die neigingen worden verwezenlijkt.

Wat betekent de metafoor 'het staatslichaam'  volgens Van Aquino?

De vergelijking met het lichaam en het universum, die bieden een regulerend element moeten hebben teneinde niet uiteen te vallen, zijn aan Plato ontleend. De Staat werd gezien als een organische eenheid, net zoals het menselijk lichaam.
Wie een dergelijke organische metafoor gebruikt is meestal niet erg enthousiast over het toestaan van oppositiebewegingen. Eenheid staat voorop.

Waarom is het 'staatslichaam' en de vergelijking tussen universum en menselijk lichaam veelzeggend?

Er wordt een vergelijking gemaakt met iets dat veel groter is dan de staat (het universum) en iets dat veel kleiner is (het menselijk lichaam). De gedachte hierachter is dat hetzelfde beginsel de hele schepping doortrekt 'zo klein zo groot'.

Wat wordt gezien als een zwakte punt van natuurrecht?

Waarom zou ons recht overeenkomstig de natuur moeten worden ingericht? Met evenveel reden an worden volgehouden dat het recht er juist toe dient om de natuur in toom te houden. Hier treedt een verbogen premisse aan het licht: god als schepper van natuur heeft het zo bedoelt.

Naar wel passend doel moet een leider de samenleving sturen volgens het natuurrecht?

Het enige passend doel ligt (volgens het natuurrecht) in de verwezenlijking van de natuurlijke neigingen van de mens.

a. van nature bestaat de menselijke neiging tot X;
b. de menselijke neiging tot X moet vervuld worden;
c. de staat moet gericht zijn op de vervulling van menselijke neiging X;
d. staten die gericht zijn op X zijn rechtvaardig.

Natuurrecht bestaat alleen bij een optimistisch mensbeeld, wat bedoeld men hiermee?

Alleen als men aanneemt dat de mens tot het goede geneigd is, kan de menselijke natuur dienen als grondslag voor een goede rechtsordening. Het natuurrecht kan dus alleen goed verdedigd worden op grond van een optimistisch mensbeeld.

Wat bedoelt met teleologie en wat is het teleologische wereldbeeld waarover wordt gesproken?

Telos = Grieks voor doel. Het doel van de mens en van de overige schepselen noemt men teleologie.

In een teleologisch wereldbeeld wordt de gehele natuur opgevat als iets wat voortdurend nastreeft naar verwezenlijking van natuurlijke neigingen die door god als het ware zijn ingeplant.
god wordt gezien als hoogste wetgever

Welk mensbeeld had Thomas van Aquino?

Schepsel zijn hiërarchisch geordend.
Planten, dieren, mensen en engelen. Ieder hoger wezen streeft naar grotere perfectie. Planten streven naar zelfbehoud, dieren naar zelfbehoud en voortplanting, en de mens naar zelfbehoud, voortplanting, sociaal leven en kennis van God.
De mens deelt zijn natuurlijke neigingen met dieren en planten, maar hij streeft ook naar perfectionering. Dit mensbeeld is echter omstreden.

Waarom zou ons recht volgens de natuur moeten worden ingericht? Hoe verdedigde Thomas van Aquino dit?

Als we ervan uitgaan dat God, als schepper van de natuur, het ook zo heeft bedoeld. Dat Hij de  natuurlijke neigingen van de mens heeft ingeplant met de gedachte en intentie dat zij zouden moeten worden verwezenlijkt. Zo combineerde Thomas het godsgeloof met het (van oorsprong heidense) natuurrecht denken.

Thomas van Aquino vergeleek God met een architect, wat wordt hiermee bedoeld?

God is een architect die de mens geschapen geeft overeenkomstig een bouwplan. Ieder element van de schepping heeft daarin een zekere functie die naar behoren moet worden vervuld. Het is op grond van dit bouwplan dat we kunnen oordelen wanneer 'juist' en wanneer niet juist te werk is gegaan.

Hoe noemt men de nadruk op het doel van de mens en van de overige schepselen?

= teleologie (telos = Grieks voor doel).

Hoe wordt in een teleologisch wereldbeeld de natuur opgevat?

De natuur wordt opgevat als iets wat voortdurend streeft naar de verwezenlijking van natuurlijke neigingen die door God als het ware zijn ingeplant. Dieren en planten doen dit vanzelf, alleen de mens kan weten wat God met hem/haar voor heeft.
Zijn rationele vermogens stellen hem in staat het bouwplan van God te 'lezen', hoewel Thomas ervan doordrongen is dat de rede niet almachtig is en fouten onvermijdelijk zijn.

Waarom wilde Austin de term 'natuurrecht' uit ons taalgebruik verbannen?

recht kon alleen maar 'metaforisch' begrepen worden. Voor Austin kunnen rechtsregels alleen worden opgelegd aan intelligente wezens en niet aan dieren en planten.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo