Recht en sturing - Subsidiariteit in de rechtstaat

20 belangrijke vragen over Recht en sturing - Subsidiariteit in de rechtstaat

Geef twee gevallen weer waarbij exclusionary reasons tot onwenselijke resultaten leiden

1) Een regel kan in het algemeen leiden tot het bereiken van een bepaald doel, maar niet in een bijzonder geval
2) Het is mogelijk dat de regel zelf onrechtvaardig is

Wanner vervullen exclusionary reasons een belangrijke rol?

  • Zolang regels werken als exclusionary reasons
  • De rechtsstaat is immers letterlijk een staat die geregeerd wordt door het recht en niet door mensen met hun bijzondere belangen en overwegingen die van geval tot geval worden bijgesteld

Noem de acht eisen voor die Fuller stelde voor een goede wetgeving:

1-een wet moet een algemene strekking hebben
2-burgers moeten kennis kunnen nemen van de wet
3- wetgeving mag nooit met terugwerkende kracht gelden
4- de wet moet begrijpelijk zijn
5- het recht moet consistent zijn
6- het moet mogelijk zijn voor de burger om de wet na te leven
7- de wet mag niet voortdurend veranderd worden
8-rechtspraak moet plaatsvinden op basis van het geldende recht
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Fuller stelde als eis aan wetgeving:
'Een wet moet een algemene strekking hebben'
In hoeverre kan deze in het gedrag komen door toepassing van het subsidiariteitsbeginsel?

Een wet moet nog steeds algemeen zijn. Alleen loopt men de kans dat de categorieën steeds minder omvattend worden. Degene die de zaken van dichtbij kent, ziet meer verschillen dan de afstandelijke wetgever.

Wat is het nadeel van de exclusionary kracht van regels?

De regel toepasser voor wie regels een grote exclusionary kracht hebben, heeft niet de vrijheid om de omstandigheden van het geval zwaar te laten meewegen. Hij dient zich aan de regel te houden ook al leidt deze in het bijzondere geval tot onwenselijke resultaten.

Wat is het voordeel van exclusionary kracht van regels?

Iedereen weet waar men aan toe is. Willekeur en persoonlijke voorkeuren worden zoveel mogelijk beperkt.

wat is het voor- en nadeel van kleine(re) exclusionary kracht?

voordeel: de regelgever (en subsidiaire regeltoepassers) hebben de mogelijkheid om bijzondere omstandigheden vna het geval zwaar mee te laten wegen. 

nadeel: de deur wordt opengezet voor willekeur

Bij zorgplichten en kaderrichtlijnen ontstaat het spiegelbeeld, wat houdt dat in?

De bijzondere omstandigheden van het geval weg zwaar mee. Er worden zoveel mogelijk overwegingen in de beschouwing betrokken, leiden tot een grotere flexibiliteit maar met gevaar voor willekeur,

Wat gebeurd er als het gordijn van de regel minder dicht te weven?

  • Door het gordijn van de regel minder dicht te weven, wordt de regeltoepasser de mogelijkheid geboden om de bijzondere omstandigheden van het geval zwaar te laten meewegen
  • Ook de diverse subsidiaire regelgevers moeten zo veel mogelijk overwegingen in de beschouwing betrekken
  • Dat leidt weliswaar tot grotere flexibiliteit, maar tegelijkertijd ook zet het de deur weer open voor willekeur

Wat is het nadeel als de exclusionary kracht van regels wordt verkleind?

Waar de exclusionary kracht van regels wordt verkleind (minder dicht geweven gordijn) zoals het geval is bij zorgplichten en kaderrichtlijnen wordt de regeltoepasser de mogelijkheid geboden om de bijzondere omstandigheden van een geval te laten meewegen. Dit leidt tot grotere flexibiliteit maar het zet ook de deur naar willekeur open.

Fuller: een wet moet een algemene strekking hebben.
Wat verandert er door het subsidiariteitsbeginsel?

de wetten kunnen nog steeds algemeen zijn. Alleen loopt men de kans dat de categorien steeds minder omvattend worden. Een huisartsenvereniging zal geneigd zijn meer rekening te willen houden met verschillen tussen haar leden, grote en kleine praktijken, dorp- en stadspartijken, dan een wetgever op afstand. Degene die zaken van dichtbij kent, ziet meer verschillen dan de afstandelijke wetgever.

Waarom zijn de eisen van flexibele wetgeving moeilijk verenigbaar met de rechtsstatelijk eisen van algemeenheid en rechtszekerheid?

Ze kunnen weliswaar leiden tot rechtvaardige resultaten maar ze doen wel afbreuk aan rechtszekerheid. Een regel is een instrument  om de doelen te bereiken maar heeft geen zelfstandige waarde als regel.

Fuller stelde als eis aan wetgeving:
'Het recht moet consistent zijn'
In hoeverre kan deze in het gedrag komen door toepassing van het subsidiariteitsbeginsel?

Deze eis loopt gevaar omdat de regelgeving op zulke verschillende plaatsen tot stand komt. Bijvoorbeeld regelgeving ter verbetering van de zorg kan op gespannen voet staan met de regelgeving ter verbetering van de arbeidsomstandigheden die in andere gremia ontwikkeld wordt.

Fuller: burgers moeten kennis kunnen nemen van de wet.
Wat verandert er door het subsidiariteitsbeginsel?

Men heeft wel gezegd dat bij geconditioneerde zelfregulering beter aan deze eis tegemoet gekomen wordt dan bij centrale sturing, omdat mensen meer betrokken zijn bij de regelgeving.
Tegelijkertijd zien we echter dat de aantallen regels groeien en dat ze ook gedetailleerder worden. Ten tweede geldt dat regelgeving niet alleen door de 'mensen zelf' maar vaak ook vooral door hun vertegenwoordigers en managers ter hand genomen worden.

Fuller: wetgeving mag nooit met terugwerkende kracht gelden.
Wat verandert er door het subsidiariteitsbeginsel?

Op zichzelf genomen zijn er geen speciale redenen te verwachten dat deze eis in het gedrang komt als het subsidiariteitsbeginsel wordt toegepast.
Echter, waar dit beginsel gepaard gaat met de oproep om alles in het werk te stellen om de gestelde doelen te bereiken, komt retroactieve wetgeving in het vizier. Denk in dit verband aan veel belastingwetgeving die alleen het gewenste effect sorteert als zij niet van tevoren wordt aangekondigd.

Fuller: de wet moet in principe begrijpelijk zijn.
Wat verandert er door het subsidiariteitsbeginsel?

Enerzijds kan men verwachten dat de begrijpelijkheid wordt vergroot waar men op 'eigen terrein' regel stelt. Anderszijds maakt de toenemende differentiatie alsmede het ontstaan van een nieuwe tussenlaag aan managers het mogelijk dat de regels ingewikkelder worden.

Fuller: de wet moet intern consistent zijn.
Wat verandert er door het subsidiariteitsbeginsel?

Deze eis loopt gevaar omdat de regelgeving op zulke verschillende plaatsen tot stand komt.

Fuller: het moet mogelijk zijn voor de burger om de wet na te leven.
Wat verandert er door het subsidiariteitsbeginsel?

Gelet op de mogelijke inconsistentie zou deze eis in gevaar kunnen komen. Het bekendste voorbeeld is wel de horeca-eigenaar die op grond van hygienevoorschriften gladde keukenvloeren moet aanleggen, maar op grond van veiligheidsvoorschriften juist voor stroeve vloeren moet zorgen.

Fuller: de wet mag niet voortdurend veranderd worden.
Wat verandert er door het subsidiariteitsbeginsel?

Deze eis komt in het gedrang, als de regels juist voortdurend moeten worden veranderd en bijgesteld met het oog op een maximale doelbereiking. Regelgeving door lagere niveaus wordt juist aangeprezen omdat zij verandering en flexibiliteit mogelijk maken.

Fuller: rechtspraak moet plaats vinden op basis van geldend recht.
Wat verandert er door het subsidiariteitsbeginsel?

De rechter kan zich niet langer uitsluitend richten op de formele wet, maar hij zal zich moeten laten informeren door vertegenwoordigers van de lagere niveaus. De stand van zaken die gebruikelijk is in het te reguleren veld zal leidend voor hem worden. De eis kan alleen vervuld worden als de rechter de stand van zaken kent en de informatie van de deskundige ook begrijpt en naar waarde kan schatten. Dat blijkt problematisch, omdat deskundige en rechter vaak een andere taal spreken.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo