Inductie, deductie en drogredenen - Tekst 3: Hoe herken je drogredenen?

14 belangrijke vragen over Inductie, deductie en drogredenen - Tekst 3: Hoe herken je drogredenen?

Wat is een non-sequitur-drogreden?

Het gebruik van een drogreden hoeft nog niet te betekenen dat iemand ongelijk heeft. Als iemand op basis van onvoldoende argumenten een conclusie trekt, dan betekent dat dus nog niet dat die conclusie onjuist is. De onverdedigbaarheid van een standpunt volgt niet uit het feit dat iemand een ongeldige verdediging gebruikt heeft.
Voorbeeld: als ik een kat ben dan ben ik een zoogdier, ik ben een zoogdier dus ben ik een kat. Dus de argumenten en conclusie van een redenering zijn op zich waar of juist, maar dat de conclusie geenszins uit de argumenten volgt.

Wat is secundum quid (overhaaste generalisatie)?

De basis gedachte bij deze drogreden is, dat op basis van enkele ervaringen verregaande conclusies worden getrokken = de wet van de kleine getallen men doet een algemene uitspraak op basis van te weinige gegevens.
Ervaring met een paar gevallen wordt daarbij als norm genomen om alle vergelijkbare gevallen te beoordelen.

Voorbeeld: 'mijn hond is zwart dus alle honden zijn zwart' of 'ik ben 3 dagen in Londen geweest het regent er altijd' of 'sommige drugs zijn erg verslavend en kunnen dodelijk zijn in korte tijd. Daarom moeten alle drugs verboden worden.'

Hoe kunnen we het risico van overhaaste generalisatie bestrijden?

Het risico van overhaaste generalisatie kunnen we bestrijden door bij het trekken van conclusies uit een aantal gevallen ons te blijven realiseren dat zonder aanvullende theorie over het waarom van de generalisatie, deze door toeval tot stand gekomen kan zijn. En naarmate de consequenties van de generalisatie groter zijn, wordt het belangrijker om toeval zoveel mogelijk uit te sluiten.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is Petitio principii (cirkelredenering, begging the question):

Dit is een argumentatie waarin men wat bewezen moet worden als bewezen aanneemt. Voorbeeld 'ik vind Mieke niet aardig omdat ik haar niet mag'.

Hoe kun je een cirkelredenering doorbreken?

'je zegt twee keer hetzelfde, kun je aangeven waarom iets zo is'

Een bijzondere vorm van overhaaste generalisatie is de Post hoc, ergo propter hoc (later dus veroorzaakt), geef aan waarom:

Volgens deze drogreden wordt bij gebeurtenissen die na elkaar plaatsvinden, de latere door de eerdere veroorzaakt. Als je na het nemen van een kruidendrank merkt dat je verkoudheid overgaat ben je geneigd te stellen dat dat door het kruidendrankje komt. Dit is aannemelijk maar niet hard te maken. Immers je verkoudheid zou wellicht ook over gegaan zijn als je niets gedaan had.

Wat houdt Argumentum ad ignoratiam (argument van onwetendheid) in?

Er wordt voetstoots aangenomen dat een stelling waar is, omdat niet is bewezen dat zij onwaar is.

Dit is dus een redenering waarin met uit het feit dat iets niet bewezen is, afleidt dat het tegenovergestelde dus bewezen is. De redeneerfout in deze drogreden is een omkering van de argumentatie: als iets niet bewezen is dan volgt daaruit nog niet het tegenovergestelde.
Voorbeeld: 'ik heb hem nooit met een vrouw gezien, dus heeft hij geen vriendin'  of 'je kunt niet bewijzen dat God niet bestaat, dus God bestaat niet'.

Wanneer gaat het ad ignoratiam-redenering wel op?

Bij de onschuldpresumptie: als we iemands schuld niet overtuigend en wettig kunnen bewijzen, dan is die persoon - voor het recht - onschuldig. Dat is een kunstmatige ingreep ter bescherming van de verdachte zodat hij bij gebrek aan bewijs wordt vrijgesproken.

Wat houdt Ad verecundiam (uit eerbied) in?

In deze drogreden doen we een onterecht beroep op het gezag van een persoon of instantie om een bepaald standpunt te verdedigen.
'de geleerden zijn het er over eens dat...'  of 'het is wetenschappelijk bewezen dat.......'.
Een beroep op deskundigen kan geen dekmantel zijn om anderen voor je standpunten te laten buigen. Bovendien ook als iemand op een bepaald gebied deskundig is, dan blijft de vraag of de precieze deskundigheidsargument het naar voren gebrachte standpunt ondersteunen. De verzekering 'dat kun je gerust van mij aannemen' kan 'echte' argumenten niet vervangen.

Wat houdt Ad maioritatem (uit eerbied voor de meerderheid) in?

In dat geval wordt uit eerbied voor de (vermeende) meerderheid een moreel standpunt buiten de discussie gesteld: 'een meerderheid in Nederland is tegen biotechnologie bij dieren, dus is het onaanvaardbaar'.

Wat houdt de drogreden ad homines (op de persoon) in?

Kritiek op het argument wordt vervangen door kritiek op de persoon zelf. Voorbeeld: 'hij liegt vaak' of 'hij komt uit dezelfde plaats als hem' of 'jij hebt dat zelf ook gedaan'.
In plaats van de argumenten te weerspreken worden de karaktereigenschappen, de achtergronden en de maatschappelijke situatie van een persoon besproken om daardoor diens argumenten in een twijfelachtig daglicht te stellen.

Wat houdt de drogreden Ad Populum in?

de argumenten van de tegenstanders worden systematisch buiten de discussie geplaatst omdat zij tot de 'vijand' worden omgevormd. Er wordt een stelling gesuggereerd tussen 'wij' en 'zij'; en 'zij' zijn per definitie verkeerd. Er wordt een beroep gedaan op de mening van de meerderheid.
voorbeeld: "jantje is mooi want iedereen zegt dat' (een meerderheidsstandpunt is geen bewijs) of 'merk X is heel goed want iedereen koopt het'.

Wat houdt de persoonsgerichte drogreden Ad misericordiam in?

= argument door het verwerven van medelijden. Iemand doet beroep op het medelijden van de luisteraar om zijn argument kracht bij te zetten.  Er wordt een onterecht beroep op medelijden gedaan.
Voorbeeld: "nadat ik er zo lang op heb zitten zwoegen, moet ik wel een voldoende krijgen voor dit tentamen".

Wat is lexicale ambiguïteit?

Dit is het geval als iemand gebruik maakt van twee betekenissen van een woord, en in de redenering gebruik maakt van een betekenisverschuiving.
Voorbeeld: "er zijn situaties waarin de beste manier om de patiënt te genezen eruit bestaat dat men hem helpt vredig te sterven. de arts die het verzoek van de patiënt in zo'n situatie inwilligt, treedt op dat moment op als genezer par excellence". In deze betekenis wordt genezen en genezer op dubbelzinnige wijze gebruikt.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo