Het inductieprobleem in de juridische context - Tekst 5: Derksen 'waarschijnlijkheid, begrippen en valkuilen

19 belangrijke vragen over Het inductieprobleem in de juridische context - Tekst 5: Derksen 'waarschijnlijkheid, begrippen en valkuilen

Wat wordt er verstaan onder epistemische waarschijnlijkheid?

= kennisgerelateerde waarschijnlijkheid. Episteme = kennis. Soms zeggen we dat het waarschijnlijk is dat Jan K. de moord heeft gepleegd. Dan bedoelen we iets als: er zijn goede redenen om te geloven dat Jan K. de moord heeft gepleegd. Het lijkt dan waar te zijn dat Jan K. de moordenaar is.
Een epistemische waarschijnlijkheid geeft dus een samenvatting van onze redenen om iets te geloven; op basis van wat we weten, en daarmee op basis van de redenen die we hebben, lijkt een senario waar te zijn.

antwoord zelftoets: met epistemische waarschijnlijkheid bedoelt Derksen: gebaseerd op kennis.

Wat wordt er verstaan onder ontologische kans?

Dit is een kans onafhankelijk van onze kennis. Soms zeggen we dat de kans op een drie heel groot is omdat de dobbelsteen 'oneerlijk' is, in dit geval ten gunste van de uitkomst drie. Dan hebben we het over iets in de werkelijkheid: de structuur van de dobbelsteen maakt dat een bepaalde uitkomst (een drie) een grote kans heeft om op te komen. Dit is de ontologische kans. De kans op een drie blijft groot ook als wij daar niets over weten.

Wat wordt bedoeld met de relatieve frequentie en artificiële (kunstmatige) kansen?

Soms weten we van een bepaalde groep hoeveel mensen daarvan vorig jaar zijn overleden, stel 1 op 10.000.  Hierbij wordt er een kanssituatie nagebootst. We doen alsof alle mensen uit die groep een gelijke kans op overlijden hebben. Dit zijn de artificiële kansen.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat wordt verstaan onder persoonlijke waarschijnlijkheid?

'het is waarschijnlijk dat Ajax gaat winnen" hiermee bedoelen we niets anders dan "ik heb een hoge mate van vertrouwen dat Ajax zal winnen". Waarschijnlijkheid is hier de mate van persoonlijke overtuiging.

Wat wordt bedoeld met dat de epistemische waarschijnlijkheid relatief is ten opzichte van het kennisbestand?

Dat de epistemische waarschijnlijkheid relatief is ten opzichte van het bewijsmateriaal wat er is (het kennisbestand). Op basis van dat kennisbestand zijn er goede redenen om te geloven dat Jan K de moordenaar is. Voor ons, met onze beperkte kennis, is het alleen waarschijnlijk dat Jan K de moordenaar is. Wij hebben goede redenen om dat te geloven meer niet.

Wat wordt er verstaan onder conditionele waarschijnlijkheid?

als die depressie niet was gekomen (conditie), dan was het zeer waarschijnlijk geweest dat we morgen mooi weer hadden gehad.

Hoe wordt 'waarschijnlijkheid' traditioneel afgekort?

met de letter 'P' van probability.

Op welke wijze varieert waarschijnlijkheid traditioneel?

van 1 naar 0. Bij 1p zijn de redenen om te geloven dat Jan K de moordenaar is, sluitend. Zij die reden heel goed maar niet sluitend, dan is de waarschijnlijkheid dicht bij 1p. Zijn de redenen om te geloven dat jan K de moordenaar is, even goed als de redenen op te geloven dat hij dat niet is, dan is de waarschijnlijkheid 0,5p. Bij waarschijnlijkheid 0p zijn de redenen sluitend dat hij niet de moordenaar is.
Doorgaans gaat het om grove indelingen van de kwaliteit van de redenen: slecht, matig, goed, sluitend.

Wat is het verschil tussen epistemische waarschijnlijkheid en persoonlijke waarschijnlijkheid?

De epistemische waarschijnlijkheid heeft een normatieve component. Het gaat daar over de kwaliteit van onze redenen om iets te geloven.
De persoonlijke waarschijnlijkheid is descriptief. Het beperkt zich tot de mate waarin wij feitelijk van iets zijn overtuigd.

Wat is de rationele graad van overtuiging?

De rationele graad van overtuiging is de graad van overtuiging die we mogen hebben op basis van een verantwoorde inschatting van de epistemische waarschijnlijkheid.

Wat is directe argumentatie?

Hierbij kijken we naar het bewijsmateriaal en bezien hoe waarschijnlijk dat bewijsmateriaal ons scenario maakt. De richting is dus van bewijsmateriaal naar scenario.
Voorbeeld als een man begraven in het bos wordt gevonden zal de kans dat hij vermoord is 1/100 zijn. Hierbij gaan we dan uit van een moord-scenario, het bewijsmateriaal vertelt ons of dit scenario klopt.

Uit het bewijsmateriaal wordt een conclusie (scenario) afgeleidt.

Wat is indirecte argumentatie

Hierbij gaan we uit van het ondersteunen scenario en bezien volgens het bewijsmateriaal in het licht van dat scenario. Is dat bewijsmateriaal in het licht van dat scenario een waarschijnlijke uitkomst, dan wordt dat gezien als steun voor dat scenario. De richting is dus van scenario naar bewijsmateriaal.
Het begint met de vaststelling dat uitgaande van een bepaald scenario de situatie zoals die uit het bewijsmateriaal naar voren komt hoogst onwaarschijnlijk is.

Hierbij wordt een conclusie (scenario) in het licht van het bewijsmateriaal beoordeeld. Wordt door Derksen ook wel Prosecutor's Fallacy genoemd.

Wat is de a priori waarschijnlijkheid?

De a priori waarschijnlijkheid van een gebeurtenis is de kans op die gebeurtenis voordat we aan een onderzoek beginnen. Hoe kleiner de kans (dat er een seriemoordenaar in het ziekenhuis werkt), des te sterker moet het bewijsmateriaal zijn om aannemelijk te maken dat die gebeurtenis ook daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. De a priori kans is zeer klein dat een willekeurige Nederlandse verpleegkundige een seriemoordenaar is.

Noem een voorbeeld met betrekking tot de overgang van lage likelihood naar lage waarschijnlijkheid:

Als je een zeer kleine kans op munt hebt, dan heb je tevens een zeer grote kans dat munt niet opkomt.
En als het heel onwaarschijnlijk is dat de verdachte niet  schuldig is, dan is het tevens hoogst waarschijnlijk dat de verdachte schuldig is.
De kern van de indirecte waarschijnlijkheidsargumentatie zit 'm dus in de overgang van de lage likelihood (aannemelijkheid) van een bekentenis van moord uitgaande van de onschuld van de verdachte, naar de lage waarschijnlijkheid van  onschuld van de verdachte in het licht van de bekentenis van moord.

Noem een voorbeeld met betrekking tot hoge likelihood naar hoge waarschijnlijkheid:

Soms stellen we vast dat, gegeven een bepaald scenario, het voorhanden bewijsmateriaal te verwachten was. Gegeven dat scenario was de situatie zoals die uit het bewijsmateriaal naar voren komt, hoogst waarschijnlijk (aannemelijk). En we concluderen dat het scenario zelf dus ook waarschijnlijk is.

Wat zijn de redenen dat de Prosecutor's Fallacy een drogreden is?

Likelihood en waarschijnlijkheden betreffen twee verschillende referentieklassen en gaan over twee verschillende vragen die (doorgaans) niets met elkaar uitstaande hebben. Er is dus geen garantie dat een hoge likelihood samengaat met een hoge waarschijnlijkheid en een lage likelihood met een lage waarschijnlijkheid.
In tegenstelling tot het uitgangspunt van de indirecte waarschijnlijkheidsargumentatie is de hoogte van de likelihood onafhankelijk van de hoogte van de bijpassende waarschijnlijkheid en omgekeerd.

Wat houdt de term waarschijnlijkheidsrekening in:

= een kansrekening. Het gaat om een tak van wiskunde die uitspraken doet over omstandigheden waarin toeval een rol speelt en er dus  geen volkomen zekerheid kan zijn over de waarde van allerhande gemeten uitkomst. Met de methode van de waarschijnlijkheidsrekening kan worden aangegeven hoe belangrijk een gevonden uitkomst toch is.
De waarschijnlijkheidsrekening bevat een stelling waarin de verhouding tussen twee likelihoods voorkomt.

Wat wordt verstaan onder de Likelihood ratio (LR)?

De breuk, de verhouding tussen beide likelihoods (de likelihood ratio) en geeft de bewijskracht van het bewijsmateriaal aan. We spreken ook wel over de diagnostische waarde, om dat de likelihood ratio de waarde van het bewijs materiaal voor de beide scenario's diagnosticeert.
De verhouding scenario 1/scenario 2  geeft aan hoeveel waarschijnlijker (of hoeveel minder waarschijnlijk) scenario 1 is dan scenario 2.

Volgens Derksen bestaat er ook zoiets als een 'Defence Fallacy'. Wat houdt deze drogreden in?

In de Defence Fallacy wordt op zichzelf terecht de referentieklasse bij de waarschijnlijkheidsargumentatie betrokken. De fout is dat de verkeerde referentieklasse erbij wordt gehaald.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo