De sociale genese van het recht en legitimiteit - Rationeel legaal gezag - Materieel versus formeel rationeel recht

Question

Waaraan schreef Weber het in het westen plaatsvindende moderniseringsproces vooral toe?

Answer 1

Aan de groeiende betekenis van formele rationaliteit.

Answer 2

Nee. Het was hem niet direct te doen om de normatieve waardering van een vorm van rationaliteit, maar was vooral uit op een sociologische analyse van maatschappelijke ontwikkelingen die meestal veelvoudig van karakter zijn en onbedoeld tot stand komen.

Answer 3

Het formeel rationeel recht vormde

1. een neutraal kader (handelen van politieke heersers gebonden aan regels)

2. dat ruimte bood voor doelrationeel handelen (vrijheid)

3. dat niet langer onder regie stond van traditionele afhankelijkheden en geboden.

Answer 4

De beperkte taken en formele regels en dat de waarden en doeleinden door anderen worden bepaald. Men is nog slechts een radertje in een grote machine.

Answer 5

1. Doelrationeel (/instrumenteel) handelen: nastreven van een bepaald doel waarbij de middelen optimaal gerangschikt worden om dit doel succesvol te realiseren;

2. Waarderationeel handelen: gebaseerd op de overtuiging dat een handeling zelf intrinsieke waarde bezit (handelen is doel), onafhankelijk van nut of resultaat.

Doelrationeel handelen is de richting waarin moderne samenlevingen tenderen. Zo staan ruiltransacties niet onder regie van traditie, taboes of privileges maar worden zij bepaald door doelgerichte oriëntatie op eigenbelang.

Answer 6

Vooral op de formele rationele kenmerken van bureaucratie, namelijk dat regelgeleide hiërarchieën die zich enkel richten op de realisatie van externe waarden, onbedoeld tot ijzeren kooien van gehoorzaamheid zullen worden: ambtenaren raken gevangen in beperkte taken en formele regels en zullen zich volledig voegen naar door anderen bepaalde waarden en doeleinden: zij worden radertjes in een grote machine.

Answer 7

Dat zonder specifieke wetten die de economische markt reguleren de arbeidende klassen hiertoe belemmerd worden

Answer 8

Als doelrationele/instrumentele oriëntaties de overhand krijgen en mensen in hun handelen niet meer intrinsiek op waarden betrokken zijn, dan raken zij verstrikt in verbanden die niet de hunne zijn, die vervreemd zijn van waarden die zij in hun privéleven ervaren.

Answer 9

Weber begreep wel dat algemene wetten ongelijkheid doorbreken die is gefundeerd op traditionele afhankelijkheden en persoonlijke banden met de machthebbers, maar hij zag óók in dat recht als neutraal geheel van algemene wetten nieuwe ongelijkheden creëren in een kapitalistische samenleving, nl. klassenverschillen omdat door onbedoelde sociale wetmatigheden als gevolg van algemene wetten arbeidende klassen belemmert worden om zich uit hun armoede te bevrijden.

Answer 10

Met het denkbeeld dat de arbeidende klasse hun gebrekkige leefomstandigheden doorgaans niet kon worden aangerekend. Het liberalisme nam aan dat er een harmonisch mechanisme in marktverhoudingen besloten ligt waardoor iedereen zich door discipline en beschaving uit miserabele omstandigheden kan bevrijden. Weber echter zag dat formele rationaliteit met zijn vrijheid en voorspelbaarheid vooral in het voordeel was van de kapitaal bezittende gegoede burgerij.

Answer 11

In het midden van de 19e eeuw toen het formeel rationele recht domineerde.

Klassieke economie leerde dat regerenden rekening dienden te houden met maatschappelijke verhoudingen met een zelfstandige dynamiek; als zij deze respecteerden zou vanzelf het meest optimale niveau van welvaart bereikt worden. Staatsbemoeienis moest dus zo beperkt mogelijk blijven.

Door de toen dominante staatshuishoudkunde werden, net als door liberalen, wetten gezien als een kader dat ruimte dient te bieden voor particulier initiatief. Voor staatshuishoudkundigen de sleutel tot meer welvaart, vooral liberalen de garantie voor vrijheid.

Answer 12

Hij zag dat de vervolmaking van de formeel rationele kwaliteiten van het recht onbedoeld juist krachten zou oproepen die uiteindelijk een bedreiging zouden gaan vormen voor formele rationaliteit, zoals arbeiders die het recht zouden gaan gebruiken voor het reduceren van hun maatschappelijke achterstelling.

Weber heeft de contouren van een recht geschetst dat als een neutraal instrument ligt te wachten om ingeschakeld te worden ter realisering van nieuwe materiële (!) aanspraken op het recht. Hij vreesde hiervan een stap terug naar autoritaire regimes.

De sociale genese van het recht en legitimiteit - Rationeel legaal gezag - Materieel versus formeel rationeel recht

12 belangrijke vragen over De sociale genese van het recht en legitimiteit - Rationeel legaal gezag - Materieel versus formeel rationeel recht

Waaraan schreef Weber het in het westen plaatsvindende moderniseringsproces vooral toe?

Kan Weber worden gezien als een onvoorwaardelijk pleitbezorger van formele rationaliteit? Leg uit.

Waarom schreef Weber grote betekenis toe aan het formeel rationele karakter van het recht?

Welke bedenking heeft Weber bij formeel rationeel geordende organisaties?

Welk onderscheid maakte Weber tussen soorten handelen? Leg uit. Wat is het meest van toepassing op de moderne samenleving?

Waarop concentreerde Webers zorg zich vooral m.b.t. de keerzijde van formele rationaliteit?

Met welk standpunt onderscheidde Weber zich van het 19e eeuwse liberalisme (dat door het harmonische mechanisme in de marktverhoudingen iedereen zich uit miserabele omstandigheden moet weten te bevrijden)?

Waarom hadden sociologen en filosofen kritiek op moderne maatschappelijke verhoudingen door Webers bedenking bij formeel rationeel geordende organisaties?

Waarom is Weber geen liberaal verdediger van de nachtwakersstaat?

Waarmee onderscheidde Weber zich van het 19e-eeuwse liberalisme? Waarom?

Wanneer domineerde de klassieke economie onder staathuishoudkundigen en wat houdt dat in?

Welke paradox zag Weber in de groeiende ontvouwing van formeel rationele eigenschappen van maatschappelijke verhoudingen? Welke angst had hij hierbij?

Recht en samenleving in verandering

Van de BV en de NV

Handboek van het Nederlandse staatsrecht

Corporate governance

Formeel belastingrecht

Bedrijfseconomie in juridisch perspectief : …

Markten en overheid

Boekhouden geboekstaafd 2 : [theorieboek]

Kijk op bedrijfsprocessen

Strategie en management

Essentie van communicatie

Basisboek recht

De sociale genese van het recht en legitimiteit - Rationeel legaal gezag - Materieel versus formeel rationeel recht

12 belangrijke vragen over De sociale genese van het recht en legitimiteit - Rationeel legaal gezag - Materieel versus formeel rationeel recht

Waaraan schreef Weber het in het westen plaatsvindende moderniseringsproces vooral toe?

Kan Weber worden gezien als een onvoorwaardelijk pleitbezorger van formele rationaliteit? Leg uit.

Waarom schreef Weber grote betekenis toe aan het formeel rationele karakter van het recht?

Welke bedenking heeft Weber bij formeel rationeel geordende organisaties?

Welk onderscheid maakte Weber tussen soorten handelen? Leg uit. Wat is het meest van toepassing op de moderne samenleving?

Waarop concentreerde Webers zorg zich vooral m.b.t. de keerzijde van formele rationaliteit?

Met welk standpunt onderscheidde Weber zich van het 19e eeuwse liberalisme (dat door het harmonische mechanisme in de marktverhoudingen iedereen zich uit miserabele omstandigheden moet weten te bevrijden)?

Waarom hadden sociologen en filosofen kritiek op moderne maatschappelijke verhoudingen door Webers bedenking bij formeel rationeel geordende organisaties?

Waarom is Weber geen liberaal verdediger van de nachtwakersstaat?

Waarmee onderscheidde Weber zich van het 19e-eeuwse liberalisme? Waarom?

Wanneer domineerde de klassieke economie onder staathuishoudkundigen en wat houdt dat in?

Welke paradox zag Weber in de groeiende ontvouwing van formeel rationele eigenschappen van maatschappelijke verhoudingen? Welke angst had hij hierbij?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Inleiding: wat is rechtssociologie - De betekenis van het recht

Recht en samenleving in verandering

Van de BV en de NV

Handboek van het Nederlandse staatsrecht

Corporate governance

Formeel belastingrecht

Bedrijfseconomie in juridisch perspectief : …

Markten en overheid

Boekhouden geboekstaafd 2 : [theorieboek]

Kijk op bedrijfsprocessen

Strategie en management

Essentie van communicatie

Basisboek recht