Rechtsbescherming in de Europese Unie - Rechtsbescherming voor de nationale rechterlijke instanties - Prejudiciële procedure

13 belangrijke vragen over Rechtsbescherming in de Europese Unie - Rechtsbescherming voor de nationale rechterlijke instanties - Prejudiciële procedure

Art. 34 VWEU is een duidelijk verbod. De nationale rechter kan in beginsel zelfstandig het verbod van art. 34 VWEU toepassen. Wat is uw mening over een voorschrift op grond waarvan de douanekantoren de gehele zaterdag en zondag gesloten zijn en dat daarom inklaring van goederen aan de grens dan niet mogelijk is; valt een dergelijke maatregel onder het verbod van art. 34 VWEU?

Art. 34 VWEU is inderdaad een duidelijk verbod van kwantitatieve invoerbeperkingen en maatregelen van gelijke werking als kwantitatieve invoerbeperkingen. Dus ook datgene wat niet echt een kwantitatieve invoerbeperking is, maar wel hetzelfde effect heeft, is verboden. Een nationaal voorschrift op grond waarvan de douanekantoren zaterdag en zondag gesloten zijn en dat daardoor inklaring van goederen niet mogelijk is, valt onder art. 34 VWEU als een maatregel van gelijke werking en is in principe ook verboden. Maar een nationale rechter kan erover twijfelen. Dan een prejudiciële vraag stellen aan het HvJ.

In een moeilijk geval heeft de nationale rechter de bevoegdheid om aan het Hof van Justitie een vraag te stellen over de uitleg van de betrokken EU-bepaling. Gaat het om de hoogste rechter, bijvoorbeeld de Hoge Raad, dan is deze rechter daartoe verplicht. Beredeneer in welke zin de prejudiciële procedure de gelijkheid van de burgers voor de regels van EU-recht verzekert.

Bij twijfel heeft de nationale rechter de bevoegdheid een vraag te stellen over de uitleg van de betrokken bepaling van Unierecht. Gaat het om de hoogste rechter, dan is deze rechter dit verplicht. Hierdoor wordt overal in de EU gewaarborgd dat het EU-recht op een en dezelfde manier door de nationale rechter wordt toegepast. Eenheid in uitleg en toepassing. Om die reden verzekert de prejudiciële procedure de gelijkheid van de burgers voor de (zelfde interpretatie van de) EU-regels.

Het hof heeft in zijn rechtspraak criteria ontwikkeld voor de beoordeling of een lichaam een rechtenlijke instantie is, welke criteria zijn dat en in welke uitspraken wordt dat bevestigd ?

Permanent karakter en onafhankelijk
verplichte rechtsmacht
uitspraken worden na een procedure op tegenspraak gedaan
verplichte toepassing van de regels van het recht

C-54/96 Dorsch, r.o. 23
C-109/07 Pilato
C-302/14 Consorci Sanitari
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Behalve voor uitleg wordt de prejudiciële procedure ook gebuikt voor geldigheidsvragen. Welke taak heeft het Hof van Justitie hierin?




Behalve inzake uitleg wordt de prejudiciële procedure ook gebruikt om het HvJ te laten beoordelen of een verordening of een richtlijn van de EU geldig is. Is de verordening of richtlijn wel in overeenstemming met de betreffende verdragsbepalingen tot stand gekomen?

Waarom heeft de nationale rechter niet de bevoegdheid om besluiten van de Unie nietig te verklaren.

De nationale rechter heeft niet de bevoegdheid om besluiten van de Unie nietig te verklaren. Dat zou het risico meebrengen dat bijvoorbeeld een nationale rechter in Duitsland een verordening nietig verklaart, terwijl een rechter in Nederland tot een andere uitspraak komt. Daarom mag alleen HvJ besluiten nietig verklaren. Als een nationale rechter twijfel heeft over geldigheid verordening of richtlijn, dient de nationale rechter het Hof van Justitie een prejudiciële vraag te stellen.

In welke zin kan het leerstuk van de overheidsaansprakelijkheid worden beschouwd als een aanvulling op conforme interpretatie en rechtstreekse werking?

Conforme interpretatie en rechtstreekse werking als vormen van doorwerking verschillen principieel van het leerstuk van overheidsaansprakelijkheid. Bij de eerste twee gaat het erom dat nationale overheidsorganen, zowel wetgevend, besturend en rechtsprekend, verplicht zijn Unierechtelijke normen te betrekken bij het stellen, interpreteren en toepassen van nationale normen. Unierecht speelt vanaf het begin een rol. Overheidsaansprakelijkheid is een middel in handen van de burger, om compensatie achteraf mogelijk te maken van een onjuiste toepassing van Unierecht. Het is qua resultaat gericht op een aanvullende particuliere handhaving van het Unierecht.

Welke criteria heeft het Hof van Justitie geformuleerd om uit te maken of een nationale overheid aansprakelijk is als de overheid het Europese recht schendt?

De drie voorwaarden zijn volgens het HvJ (Francovich)
a) De geschonden rechtsregel moet tot doel hebben om rechten aan particulieren toe te kennen;
b) er moet sprake zijn van een voldoende gekwalificeerde schending;
c) er moet een direct causaal verband bestaan tussen de schending en de geleden schade.

Wat bedoelt het Hof van Justitie met het schenden van een rechtsregel die het doel heeft om burgers rechten toe te kennen?

Rechten van burgers/particulieren. Aansprakelijkheid van de lidstaat ontstaat alleen als de geschonden norm ertoe strekt om rechten aan particulieren toe te kennen. Dit betreft een Unierechtelijk relativiteitsvereiste of Schutznorm-vereiste. De Unie gaat uit van relatieve onrechtmatigheid. Dat betekent dat de door de lidstaat gepleegde onrechtmatigheid alleen kan worden ingeroepen door particulieren aan wie rechten zijn toegekend. Door deze voorwaarden wordt voorkomen dat de aansprakelijkheid van de lidstaat zich te ver uitstrekt (r.o. 44).  HvJ (Francovich)

Om welke reden startte Köbler een schadevergoedingsprocedure?

Volgens Köbler is het arrest van het ‘Verwaltungsgerichtshof’ in strijd met rechtstreeks toepasselijke bepalingen van Unierecht. Hij leed schade doordat de rechter Europees recht niet correct had toegepast en het vrije verkeer van personen had geschonden. Rechter is onderdeel lidstaat Oostenrijk.

Welke fout maakte de Oostenrijkse rechter?

Bij de geringste twijfel moet een nationale rechter een prejudiciële vraag stellen aan het Hof. Dit had de rechter aanvankelijk wel gedaan, echter (!) op 24 juni 1998 trok het ‘Verwaltungsgerichtshof’ zijn prejudiciële verzoek in toen het HvJ een recent arrest toestuurde met de vraag of dit ook een antwoord vormde op de vraag van de Oostenrijkse rechter. De Oostenrijkse rechter interpreteerde die recente zaak helaas verkeerd en concludeerde ten onrechte dat geen sprake was van schending van het vrije verkeer van personen. De Oostenrijkse rechter verwierp Köblers beroep.

Wat dient de nationale rechter te beoordelen in het kader van causaal verband?

Het schenden van de verwijzingsplicht kan alleen leiden tot aansprakelijkheid als daardoor schade is veroorzaakt. Dat moet aantoonbaar het geval zijn. De eiser zal pogingen hebben moeten gedaan om zijn schade te beperken.

Op welke manier draagt staatsaansprakelijkheid bij aan de realisering van de interne markt?

De verruiming van de aansprakelijkheid voor rechterlijk falen door het Unierecht maakt dat de rechters van de lidstaat beter zullen opletten of de werking van de interne markt niet wordt tegengewerkt. Aansprakelijkheid kan voortvloeien uit een schending van het Unierecht door een beslissing van een in laatste aanleg rechtsprekende rechterlijke instantie van een lidstaat, aldus Hof van Justitie in de zaak Köbler.

Lees het arrest van het Gerechtshof Den Haag van 28 januari 2014. Om welke redenen is de Nederlandse staat aansprakelijk voor de schade van de betrokken werknemer?

De staat heeft onrechtmatig gehandeld door artikel 7 van de Richtlijn niet binnen de daarvoor bepaalde termijn te implementeren. Staatsaansprakelijkheid voor onjuist implementeren Arbeidstijdenrichtlijn; werkgeversdeel pensioenpremie vakantieloon. Werknemer stelt Nederlandse staat aansprakelijk voor het onjuist implementeren van de Europese Arbeidstijdenrichtlijn. Daardoor zou zij tijdens haar dienstverband met H. B.V. ten onrechte vakantiedagen zijn misgelopen. Het Hof Den Haag gaat daarin mee. Bij de berekening van de te vergoeden schade betrekt het hof het werkgeversdeel van de pensioenpremie.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo