Startpagina / Samenvattingen / Recht van de Europese Unie. 6de, herz. dr / uniformiteit-nationaal-lidstaten

Rechtsbescherming in de Europese Unie

Q: Aan welke twee beginselen moeten de uitoefening van bevoegdheden voldoen?

1. Subsidiariteit (art. 5 lid 3 VEU) - Let op: niet van toepassing bij exclusieve bevoegdheden, want bij exclusieve bevoegdheden is het subsidiariteitsbeginsel niet van toepassen (met andere woorden X staat niet in de opsomming van art. 3 VWEU, dus geen exclusieve bevoegdheid). - Het gaat primair om de vraag of een Europese aanpak wel of niet efficiënter is dan een aanpak op het niveau van de lidstaten, kortom of een bepaalde problematiek grensoverschrijdend is. 2. Evenredigheid (art. 5 lid 4 VWEU)

32 belangrijke vragen over Rechtsbescherming in de Europese Unie

In welke zin kan worden verdedigd dat het Verdrag van Lissabon hierop aansluit?

De wijzigingen met het Verdrag van Lissabon sluiten aan op de tweede Rewe-voorwaarde (effectiviteit): de lidstaten dienen voldoende rechtsmiddelen ter beschikking te stellen voor de effectieve handhaving van Europees recht. Lees art. 19 lid 1 Unieverdrag. Als kanttekening kan worden opgemerkt dat er tussen de lidstaten grote verschillen bestaan inzake beroepstermijnen (verjaringstermijn, klachtplicht etc.) hetgeen ongelijkheid en handhavingsproblemen veroorzaakt als het gaat om handhaving materieel Europees recht. Het Hof van Justitie worstelt hier nog mee, ook in relatie tot de gestelde waarborg van art. 47 EU-Handvest van de grondrechten (sinds Lissabon bindend Unierecht).

Met welk begrip is autonome rechtsorde nauw verbonden?

Soevereiniteit: binden de grenzen zelf bepalen wat een staat wil.

Wat houdt een autonome rechtsorde in?

Dat lidstaten zelf besluiten welke wetten gelden binnen de elfen grenzen en dat het zelf verdragen aan kan gaan met andere staten.

Waarom oordeelde het Hof van Justitie in de zaak 240/87, Deville, ECLI:EU:C:1988:349) dat sprake was van een schending van het gelijkwaardigheidsbeginsel?

Mitsdien moet op de vraag van het tribunal de grande instance te Rijsel worden geantwoord, dat een nationale wetgever, na een arrest van het Hof waarbij een bepaalde wettelijke regeling onverenigbaar met het Verdrag is verklaard, geen procedureregels mag invoeren waardoor de mogelijkheden tot het vorderen van terugbetaling van belastingen die ten onrechte krachtens die wettelijke regeling zijn geheven, specifiek worden bekort (r.o. 18).

Is Nederland een autonome rechtsorde?

NL kan zelf binnen de grenzen besluiten wat het doet en Verdragen sluiten. Doordat we zelf hebben besloten onderdeel te willen zijn van de Europese rechtsorde kan dit nationale wetten opzij zetten, omdat hier zelf voor gekozen is, is er alsnog sprake van een autonome rechtsorde.

Wat is het verschil tussen exclusief en gedeelde bevoegdheden?

- Exclusief: art. 3 lid 1 VWEU + op terreinen waar de Unie exclusief bevoegd is zal de Commissie aan de onderhandelingstafel zitten.
- Gedeelde bevoegdheden: art. 4 VWEU + bij niet-exclusieve bevoegdheden zullen naast de Commissie ook de lidstaten aan de tafel zitten.

Dient naar uw mening, ter bevordering van de uniformiteit, het procesrecht inclusief de sancties te worden geharmoniseerd door de EU-wetgever?

In het huidige politieke klimaat, er is veel irritatie over de EU bij lidstaten en burgers(zie Brexit) en zal de EU-wetgever uit blijven gaan van nationale rechters die werken met het nationaal procesrecht. Dit zal door gebrek aan uniformiteit wel nadelen hebben voor de interne markt, maar met het aansturen van grotere uniformiteit op nog meer terreinen, inclusief sancties, zal Brussel zich zeker niet meer geliefd maken.

Aan welke twee beginselen moeten de uitoefening van bevoegdheden voldoen?

1. Subsidiariteit (art. 5 lid 3 VEU)
- Let op: niet van toepassing bij exclusieve bevoegdheden, want bij exclusieve bevoegdheden is het subsidiariteitsbeginsel niet van toepassen (met andere woorden X staat niet in de opsomming van art. 3 VWEU, dus geen exclusieve bevoegdheid).
- Het gaat primair om de vraag of een Europese aanpak wel of niet efficiënter is dan een aanpak op het niveau van de lidstaten, kortom of een bepaalde problematiek grensoverschrijdend is.
2. Evenredigheid (art. 5 lid 4 VWEU)

Welke driestapstoets wordt uitgevoerd in Fedesa?

1. Doeltreffendheid: Hof beantwoordt de vraag of de betrokken maatregel het doel kan behalen en niet kennelijk ongeschikt is.
2. Noodzakelijkheid: Is de maatregel/de wet noodzakelijk? Kan het doel ook op een makkelijkere/lichtere manier worden bereikt? 3. Evenredigheid strictu sensu: Of een maatregel geen grote nadelen voor bepaalde betrokken belangen met zich meebrengt. Het gaat hierbij om het afwegen van belangen.

Hoe wordt de evenredigheid van secundaire wetgeving getoetst?

Blijkt uit Fedasa: Marginaal (r.o. 14), want het Hof gaat enkel na of bij de invulling van haar discretionaire bevoegdheid, de betreffende instelling haar bevoegdheden niet kennelijk heeft miskend, m.a.w. of de genomen maatregel niet kennelijk ongeschikt is om de doelstelling te bereiken.
- Treedt niet in de inhoud van de maatregel en kijkt alleen of aan bepaalde elementen zijn voldaan.

Waarom toetst het Hof van Justitie de secundaire wetgeving te allen tijde marginaal?

Omdat anders bij het toepassen van de evenredigheidstoets - waarschijnlijk in de 2e en zeker in de 3e stap - er een politiek besluit wordt genomen die eigenlijk voorbehouden is aan het wetgevend proces en dus in dit geval de Raad en het parlement.

Van welke twee overwegingen is de inzet van het subsidiariteitsbeginsel afhankelijk?

1. De lidstaten zijn niet in staat om het gewenste doel te bereiken op grond van schaal.
2. Of effecten is de Unie in een betere positie om de gewenste doel te bereiken.

Hoe vindt de toetsing door het Hof plaats van het subsidiariteitsbeginsel?

De toepassing van het subsidiariteitsbeginsel is een deskundige en politieke beoordeling. Daarom kan het Hof niet te ver gaan in de toetsing.
In tegenstelling wat het geval is met het evenredigheidsbeginsel. Deze terughoudende toets maakt dat het Hof niet de belangrijkste hoeder is van het beginsel.

Hoe wordt het beginsel van subsidiariteitsbeginsel gehandhaafd?

De handhaving van het beginsel is voornamelijk politiek, via het desbetreffende protocol, waardoor de nationale parlementen van de lidstaten de Commissie kunnen verzoeken haar voorstel, gebaseerd op subsidiariteitsoverwegingen te heroverwegen. Aangezien de Commissie niet verplicht is om een voorstel in te trekken, zijn de daadwerkelijke gevolgen van het protocol marginaal.
Als gevolg hiervan is de directe invloed van dit beginsel op de uitoefening van de gedeelde bevoegdheden van de Unie marginaal ondanks het duidelijk politieke signaal dat uitgaat van een ideaal van decentralisatie dat ten grondslag ligt aan de werking van de Unie.

Wat is een rechtsgrondslag? Waarom is het van belang? Waarnaar verwijst de rechtsgrondslag?

- De basis voor het maken van wetgeving voor de Unie.
- Om te weten welke procedure je moet volgen
- Verwijst naar actoren, het doel wat moet worden nagestreefd en welke procedure.

Waarvan verschilt het Europees parlement met nationale parlementen?

- Wetgevingsbevoegdheid van het Europees parlement is beperkter dan nationale parlementen.
- Het Europees parlement heeft geen formeel initiatiefrecht en geen exclusief besluitvormingsbevoegdheid en normale parlementen wel.

Welk verschil bestaat er tussen de lidstaat en de EU over de wetgevingsprocedure?

In lidstaten bepaalt het middel de procedure de mate van beleidsvrijheid, terwijl in EU bepaalt de inhoud van de procedure de mate van beleidsvrijheid.

Wat is het verschil tussen Nederland en de Unie ten aanzien van de bevoegdheidsgrondslag?

- In Nederland is leidend: de vorm van de wet.
- In EU is leidend: onderwerp besluit waar de gevoeligheid ligt. De gevoeligheid heeft invloed op de rol van het parlement (hoe gevoeliger, hoe meer invloed).

Wat vereist een blokkerende minderheid in de zin van art. 16 lid 4 VEU?

Minimum aantal landen dat meer dan 35% van de bevolking van de deelnemende landen vertegenwoordigt of tenminste 4 landen stemmen tegen het voorstel met als doel balans te houden tussen lidstaten.

Wat wordt bedoeld met de gele kaart procedure?

Als de meerheid van de kaarten omhoog gaat omdat
nationale parlementen van mening zijn dat een lidstaat dit beter zelf kan regelen (subsidiariteitsbeginsel) dan moet dit voorstel heroverwogen worden door de commissie.

Wat wordt bedoeld met de oranje kaart procedure?

Wanneer een meerheid van de oranje kaarten omhoog gaat, moet het voorstel in zijn geheel worden ingetrokken.

Wat is de achterliggende gedachte achter het gele kaart systeem?

- Het ontbreekt de Gemeenschap nog steeds aan een democratisch gelegitimeerd parlement dat rechtstreeks wordt gekozen door algemeen kiesrecht dat wetgevende bevoegdheden bezit en waaraan de communautaire organen die bevoegd zijn om wetgeving vast te stellen, volledig verantwoordelijk zijn op politiek niveau.
- Het ontbreekt met name nog steeds aan een gecodificeerde catalogus van grondrechten, waarvan de inhoud betrouwbaar en ondubbelzinnig is voor de toekomst is vastgesteld op dezelfde manier als de inhoud van de Grondwet.
- Je hebt geen fundamentele rechten catalogus en ook nog niet eens een of ander democratisch orgaan dat die toezicht houdt op de rechten van burgers.

Wat voor kritiek wordt geuit op de gele kaart procedure?

- Het is enkel een heroverweging.
- Je kan het niet daadwerkelijk stoppen.
- Er is maar heel weinig nieuwe wetgeving.
- Er is maar 8 weken de tijd voor die parlementen.
- Kunnen die parlementen wel samenwerken.

Waarom is het niet vreemd dat fundamentele rechten ontbreken in het VWEU?

Dat de Unie als puur economisch samenwerkingsverband is ontstaan, waarbij economische rechten centraal stonden en fundamentele rechten binnen de constitutionele sfeer van de lidstaten blijven.

Wat wordt onder fundamentele rechten verstaan?

De mensenrechten verstaan, zoals die in het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie te vinden zijn, alsmede het verbod van discriminatie en het daarmee samenhangende gelijkheidsbeginsel.

Wat is de toevoegde waarde van het Handvest op de reeds bestaande rechtspraak van het Hof?

Het is niet de bedoeling dat EU-rechtsbepalingen in strijd komen met fundamentele mensenrechten die ook besloten liggen in algemene bepalingen van gemeenschapsrecht, waarvan de HvJ de eerbiediging verzekert.

Wat valt onder ten uitvoer brengen in de zin van art. 51 Handvest?

- Uit het arrest Akerberg Fransson blijkt dat ten uitvoer brengen verder gaat dan alleen implementatie. Het Hof komt tot de conclusie dat ten uitvoer brengen hetzelfde betekent als handelen binnen de reikwijdte van Unierecht.
- Dat betekent dat er twee situaties zijn wanneer een lidstaat Unierecht ten uitvoer brengt en dus gebonden is aan het handvest:
1. Wanneer een nationale maatregel een beperking van het vrij verkeer is en gerechtvaardigd moeten worden (ERT, Schmidberger).
2. Wanneer een nationale maatregel anderzijds binnen de reikwijdte van het Unierecht komt bijvoorbeeld door relevante harmonisatie (Mangold, Akerberg Fransson).

Welke rechtsregel volgt uit Defrenne?

Directe discriminatie is een schending van artikel 157 VWEU. Bij indirecte discriminatie dient het nationale recht nadere regels te stellen (r.o. 18). Artikel 157 VWEU kan dan niet worden ingeroepen in verband met onvoldoende duidelijkheid en onvoorwaardelijkheid. Het Hof is coulant in het toetsen van de voorwaarden uit Van Gend en Loos: voldoende duidelijk en onvoorwaardelijk.

Is de eerbiediging van grondrechten door het Europese Hof of nationale hof verzekerd?

Europese Hof (Internationale Handelsgesellschaft), want het Hof van Justitie geeft het laatste woord anders kan het ook niet een gelijkvormige internationale rechtsorde garanderen. Het is niet zo dat het Europese Hof alle fundamentele rechten gaat toepassen, tenzij het algemeen geaccepteerd fundamenteel recht is (EVRM).

Wat is het probleem van het Hof ten aanzien van toetreding?

- De bevoegdheid tot toetreding is er, maar het Hof zegt dat zij de ultieme interpretator van het recht van de Unie is.
- Als het Hof van Straatsburg zich ook gaat buigen over het Unierecht, dan ontstaat er pluriformiteit in de uitlegging van het Unierecht. De bevoegdheid is er, maar toetreding kan nog steeds niet.

Wanneer zijn lidstaten gebonden aan algemene beginselen (waaronder fundamentele rechten - zoals het Handvest) van Unierecht?

- Eerdere formule: lidstaten zijn gebonden aan algemene beginselen van Unierecht (waaronder fundamentele rechten) op het moment dat zij handelen binnen de reikwijdte van het Unierecht (ERT).
- Formule nu: art. 51 Handvest, dus wanneer lidstaten Unierecht ten uitvoer leggen.

Welk arrest bepaalt de reikwijdte van art. 114 VWEU?

- Maatregelen moeten nationale regelgeving harmoniseren, dat wil zeggen verschillen tussen nationale regels wegnemen (r.o. 102-104).
- Het enkele feit dat nationale regels verschillen us niet voldoende om art. 114 VWEU als rechtsgrondslag te rechtvaardigen (r.o. 84).
- Toekomstige belemmeringen moeten waarschijnlijk zijn (r.o. 86).
= Tabaksreclamerichtlijn I

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Recht van de Europese Unie. 6de, herz. dr | 9789462900837 | Fabian Amtenbrink, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Rechtsbescherming in de Europese Unie