Startpagina / Samenvattingen / Rechtsgeschiedenis / nederlanden-1838-grondwet

DE ONTWIKKELING VAN NEDERLAND IN DE NEGENTIENDE EEUW EN HET PRIVAATRECHT

35 belangrijke vragen over DE ONTWIKKELING VAN NEDERLAND IN DE NEGENTIENDE EEUW EN HET PRIVAATRECHT

Waar gaat de Franse revolutie van 1789 om

-> gaat om gelijkheid voor alle burgers. De standenmaatschappij moet afgeschaft worden. Wettelijke voorrechten voor adel en geestelijken moesten worden afgeschaft.

De egalite voor de wet moet worden omgezet naar uniforme wetgeving voor alle burgers. Men wilde alle coutumen, lokale wetten codificeren.

In 1780 ontstonden er twee blokken in NL. Welke

oranjegezinde aanhangers van stadhouder Willem V en de andere groep de patriotten.

Wanneer ontstond het bataafse republiek

1795 -> Revolutionaire Franse legers van Pichegru met het bataafse legioen van Daendels, trokken de lage landen in.

De patriotten riepen de Bataafse republiek uit. Dit marionettenbewind werd door Frankrijk erkend

De stadhouder vluchtte naar Engeland. Dit was de omwenteling genoemd

Dit was het einde van het stadhouderschap, raadpensionarissen en het ridderschap.

De staten van Holland werden opgevolgd door de Provisionele Representanten van het Volk van Holland.

In de Bataafse republiek kwamen er verkiezingen. Wanneer was de eerste zitting van de staten generaal?

Er kwamen verkiezingen waar iedereen van boven de 20 aan mee mocht doen. Ook katholieken en joden dus.

1796 -> eerste nationale vergadering waar alle gewesten samen kwamen. Niet iedereen was er omdat er in veel gewesten nog geen verkiezingen waren geweest.

In de vergadering zaten drie fracties. Welke?

In de vergadering zaten drie fracties
Unitaries (of radicalen) -> wilde Franse voorbeeld van centraal bewind volgen. Slavenhandel afschaffen, joden toelaten, opheffing van gilden, scheiding kerk en staat. Ze wilden dat de staat de wil van het volk uitvoerden

Federalisten -> stelsel van duidelijke scheiding der machten, grote lokale zelfstandigheid om centraal gezag tegenwicht te kunnen geven.

Moderaten -> gematigde patriotten
Federalisten en moderaten wilden dat het gekozen lichaam de volkswil op afstand zou houden.

De Nationale vergadering stelde in 1796 een commissie in om wat te doen

Een landswet te maken. Dit kwam er niet door.
De vergadering had naast de bestuurlijke taak, ook als taak de grondwet te ontwerpen.
Dit lukte in 1797.

Wat gebeurde er na de eerste staatsgreep in 1798 door de unitaries?

Alleen, de revolutionaire politici vervielen in zelfverrijking. Generaal Daendels greep in. In 1798 pleegde hij een staatsgreep met steun van de Fransen.

Er kwam een Intermediair wetgevend lichaam die verkiezingen uit schreef. 1801 trad de nieuwe staatsregeling in werking. Dit was in een referendum goedgekeurd ondanks dat driekwart tegen stemde. Het was de tweede grondwet in 7 jaar tijd.

Wat werd de bataafse republiek

De Bataafse Republiek was een sterk gecentraliseerde eenheidsstaat naar Frans voorbeeld. Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht waren gescheiden.

In de staatsregeling van 1798 staat de opdracht om tot een wetboek van burgelijke en lijfelijke wetten over te gaan. Lukt dat ook?

In de gewesten probeerden men wel tot codificatie te komen maar nationaal kwam het niet echt van de grond. Patriot Swildens zei -> de lokale verschillen moesten juist gerespecteerd worden.

1801 ->organistatie van de organen van rechtspraak bleef provinciaal gestuurd. Dat stond in de staatsregeling van 1801.

1798 -> Commissie ingesteld om het privaatrecht te codificeren. 12 personen uit de verschillende provincies
7 personen waren er verantwoordelijk voor het wetboek. Henrdik Constatijn leidde het. Het lukte niet.

Later in de grondwet van 1801 kwam de opdracht tot codificeren weer te vervallen.

In 1804 kwam er een ontwerp van strafwetgeving en inleiding van recht in het algemeen. Dit werd aan het Nationaal gerechtshof gezonden. Werd het aangenomen?

Nationaal Gerechtshof kon weinig met deze inleiding op het recht. Ze vonden het geschikt voor de regtsgelereerde scholen maar niet voor de taak van de wetgever geschikt.

Wanneer kwam Lodewijk Napoleon naar Nederland?

Lodewijk Napoleon Bonaparte in 1806 naar nederland voor het Koningsschap van Holland.

Hoewel in 1800 er al een codificatie van het privaatrecht moest staan, was in 1806, toen het koninkrijk Holland door Napoleon Bonaparte werd opgericht, er nog geen ontwerp voor codificatie.

1808 -> Bonaparte Napoleon schafte de gilden af. Onderlinge steunfondsen vielen daardoor ook weg.

Lodewijk stelde een commissie van drie in die de Code Civil uit Frankrijk naar Hollandse behoeften aanpasten. Dit waren Gennep, Scholten en Loke.

Wanneer was de volkerenslag bij Leipzig

Bij de volkerenslag bij Leipzig in 1813 kwam aan de Franse overwinningen een einde. Napoleon werd verslagen en het hele rijk (vrijwel heel europa) verpulverde.

Als Napoleon ten val komt, hoe gaat Nederland dan verder

Een driemanschap neemt de regering waar en stelt in 1813 Willem I als staatshoofd aan van het vorstendom Vererenigde Nederlanden.

De wetgeving die door de Franse Keizer werd in stand gelaten. In 1813 werd wel de juryrechtspraak afgeschaft en het Parijse Hof van Cassatie kwam te vervallen.

De provinciale hoven werden weer hersteld.

1815 werd het vorstendom omgezet in het Koninkrijk der Nederlanden. Provincies van de Republiek werden verenigd met de zuidelijke Nederlanden onder Willem I.

Moesten de Staten Generaal na Napoleon nog steeds alles overleggen met de gewesten

Daarmee kwam ook de wens voor één wetboek. 1814 grondwet -> De staten generaal vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk.

Verschil met de staten generaal was nu dat ze niet over allen met de gewesten hoefden te overleggen. Ze konden nu zelfstandig besturen.

In art 164 in de destijdse grondwet -> een algemeen wetboek

Werd na Napoleon de Code Civil ook afgeschaft?

Willem I wilde een eigen codificatie met als basis het oud vaderlandse recht. Tot dat af was, werd de code civil aangehouden.

De zuidelijke Nederlanden waren al in 1794 onder Frans bestuur gekomen. Daar was dus in 1804 al de code civil ingevoerd. Deze bleef na de vorming van het Koninkrijk der Nederlanden in 1815 van kracht.

Willem 1 wilde dus een eigen wetboek. Wanneer kwam dat er

Willem I wilde dus een eigen wetboek met als basis het oude gewoonterecht. Hij kreeg in 1838 een sterk op het Franse Code Civil gebaseerde Burgerlijk Wetboek.

Wat noemde ze de historische school

Volgens hem ontstond het recht organisch en daar moest je met de codificatie rekening mee houden. Codificatie en in grepen in de wet konden niet tot een goed rechtsysteem leiden. Dit noemde ze de historische school.

Hij was van mening dat recht niet van bovenaf moest worden opgesteld.

Codificatie was steeds een bron van twisten tussen de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Wanneer kwam er een einde aan die impasse waardoor één BW steeds niet ingevoerd kon worden

Pas in 1830 -> na de afscheiding van Belgie kwam er een einde aan de impasse.

Ook in het BW van 1838 was nog veel te halen uit de Code Civil
1838 -> Burgerlijk wetboek trad in werking (1842 in Limburg)

Hoe verliep de afscheiding van de zuidelijke Nederlanden

1830 -> afscheiding zuidelijke nederlanden van Koninkrijk. In 1831 viel ons leger Belgie binnen en wist veel te winnen tot de fransen kwamen helpen. Willem trok zijn troepen weer terug. Hij wilde het verloren gebied niet erkennen.

Pas in 1839 stopte de onderhandelingen toen het vredesverdrag werd getekend.

Tot wanneer bleef het BW van 1838 in werking

Het BW van 1838 bleef tot 1992 in werking
Nu waren de oude coutumen echt afgeschaft.

BW 1838 is ontwikkeld op grond van het Romeinse recht en de Franse Code Civil.

Wat gebeurde er toen het Hof in Frankrijk kwam te vervallen

Na de komst van het Koninkrijk der Nederlanden bleven de Franse wetten gelden. Ook de rechtelijke organisatie behalve dan dat het Hof van Cassatie in Parijs kwam te vervallen. Een centraal hof was er niet. Het provinciale hof was daarmee het hoogst. Tot 1838 was er geen centraal hof.

Wat was na 1815 het hoogste gerechtshof

Het provinciale hof.

Het Haagse Hoog Gerechtshof der Vereenigde Nederlanden kon na 1815 allen kennisnemen van geschillen betreffende het koningshuis en ambtsmisdrijven.
Voor deze Hoge Raad werden ministers voor het leven benoemt. Voor de provinciale gerechtshoven werden rechters benoemt door de koning op voordracht van de provinciale staten.

Hoe ontwikkelde de rechtspraak zich in het begin van de 19de eeuw

In de 19de eeuw werd de rechtspraak verder geprofessionaliseerd. Leken rechtspraak kwam meer te vervallen en alleen geschoolde juristen mochten rechter zijn.

De rechter werd benoemt voor het leven sinds de grondwet van 1814. Van groot belang voor de onafhankelijke rechtspraak.

1827 -> in de wet RO werd voor alle rechtelijke ambtenaren een opleidingsvereiste gesteld. Je moest een juridisch studie hebben afgerond met uitzondering van kantonrechters.

1877-> kantonrechter moet ook juridische studie hebben afgerond

Vanaf wanneer moesten Rechters hun vonnissen gaan motiveren

1814 -> In de grondwet werd de motiveringsplicht van de rechter opgenomen in strafzaken.

1815 -> Motiveringsplicht opgenomen in grondwet voor civiele vonissen

Openbaarheid van de zitting werd dus in 1790 ingevoerd. Wanneer werd de openbaarheid van de uitspraak ingevoerd

Dus in de grondweg van 1814 werd de openbaarheid van de UITSPRAAK vastgelegd.

1838 -> Openbaarheid van de ZITTING en de UITSPRAAK opnieuw ingevoerd

Wat gebeurde er met de openbaarheid in 1838

Ook in 1838, door de uitbreiding van de wet RO, werd de openbaarheid ook de norm voor zittingen bij privaatrecht

Wat was de opvatting mbt interpreteren van het recht tijdens de verlichting

Tijdens verlichting had men het over een machine. Gewoon uitleggen verder niks.

Descartes -> dieren waren machines die bestonden uit een verzameling onderdelen die reageerden op impulsen van buitenaf. Een dergelijke reacties kon een machine ook.

Wat is Ecole de Lexegese

Dat is een wetenschappelijke stroming van het legisme. Ofwel het heel strikt uitleggen van de wet. In de 19de eeuw was dit de rechtsopvatting. De wet was compleet.

Wat was de Lex mercatoria

Een wetshandelaar. Daar kwam een einde aan in de 19de eeuw met de codificaties. In de middeleeuwen kwamen handelaren op jaarmarkten overal vandaag samen. Kleine geschillen en handelsgeschillen werden zelf opgelost. Door consular courts.

Wat was de situatie in Damme mbt rechtspraak

handelaren, kapiteisne en zeelieden op grond van de Roles doleron recht laten spreken

Wat was de situatie in Brugge mbt rechtspraak

Kon het ook maar alleen als Burgse handelaren vergelijkbare rechten kregen in de steden de andere handelaren vandaan kwamen

Handelaren uit Venetie en Hanze was het verboden om hun geschil in Brugge te beslechten.

Handelaren uit lucca mochten dit wel.

Hoe was het handelsrecht in Nederland geregeld

In veel landen was het handelsrecht een autonome, afzonderlijk rechtsgebied. In de Republiek was het privaatrechten en het specifieke recht voor kooplieden één rechtsgebied.

Toen Frankrijk de boel overnam, werd een scheiding aangebracht tussen de code civil en de code de commerce (1807)

Wat gebeurde er met het handelsboek na de invoering van het BW

In 1838 -> zat bij het BW ook het wetboek van koophandel in
Het was geen kopie van het code de commerce. Het bevattte geen faillissementsrecht, zee-en assurantierecht.

Wat deed Molengraaf mbt handelsrecht

bereidde de weg voor een internationaal uniform handelsrecht

Molengraaf was voorstander van meer interpretatieruimte voor de rechter. Wanneer gebeurde dat ook echt

1919 -> Pas nu volgde de Hoge Raad Molengraaf en kreeg de rechter meer ruimte.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Rechtsgeschiedenis

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding