Startpagina / Samenvattingen / Rembrandt in perspectief De veranderende visie op de meester en zijn werk / huygens-rembrandt-emoties

Zoo eigenzinnig in zyne verkiezingen': Rembrandt in de ogen van tijdgenoten, 1630-1730 - Rembrandts reputatie tijdens zijn leven: Constantijn Huygens

Q: Wat was een van de eerste uitspraken over Rembrandt die zijn overgeleverd?

Uit 1641, Burgemeester Jan Orles prees Rembrandt in zijn Beschrijvinge der stadt Leyden als vertegenwoordiger van de kwaliteiten van de stad.

36 belangrijke vragen over Zoo eigenzinnig in zyne verkiezingen': Rembrandt in de ogen van tijdgenoten, 1630-1730 - Rembrandts reputatie tijdens zijn leven: Constantijn Huygens

Was er tijdens zijn leven kritiek op Rembrandt werk?

Nee, rond 1664 noemde de Zwitserse abt Gabriel Bucelinus Rembrandt zelfs 'het wonder van onze tijd' in een lijst van namen van de belangrijkste Europese kunstenaars.

Wat was een van de eerste uitspraken over Rembrandt die zijn overgeleverd?

Uit 1641, Burgemeester Jan Orles prees Rembrandt in zijn Beschrijvinge der stadt Leyden als vertegenwoordiger van de kwaliteiten van de stad.

Wat schreef Huygens over Rembrandt en Lievens?

hij benadrukte in zijn tekst dat de 2 schilders van eenvoudige komaf waren en bovendien niets hadden overgenomen van leermeesters of buitenlandse voorbeelden. Ze hadden hun succes blijkbaar te danken aan hun natuurlijke aanleg.

Tijdens zijn leven was er weinig kritiek op Rembrandts werk. Al in zijn Leidse periode werd zijn atelier besproken door geletterde liefhebbers. ook Huygens sprak over Rembrandt in zijn autobiografie (1629-1631). Hoe zag zijn autobiografie eruit en waarom schreef hij het?

Huygens belichtte in zijn autobiografie zijn jeugd die beantwoordde aan het renaissancistische ideaal van universele ontwikkeling. Huygens besprak wetenschappers, redenaars en kunstenaars en prees Rembrandt en zijn collega Jan Lievens die hij in Leiden bezocht.

Constantijn Huygens schreef in zijn autobiografie uitvoerig over Rembrandt. Waarmee vertoont zijn teksten overeenkomsten volgens Westeijn?

Romeinse retorische theorie.
Overtuigen publiek levensechte en emotioneel geladen voorstelling was belangrijk in redevoering én schilderij

Wat maakte Rembrandt juist zo goed, volgens Huygens?

Hij kon emoties zo goed weergeven.
Overtuigingskracht overtrof Italiaanse en antieke meesters.

Hoe moet de tekst van Huygens worden geinterpreteerd?

Huygens nadruk op louter aangeboren kwaliteiten was een overdrijving van de werkelijkheid. Rembrandts ouders waren niet onbemiddeld. Zijn leermeesters Van Swanenburg en Lastman hadden enige internationale allure: beiden hadden Italie bezocht. De tekst van Huygens moet worden geinterpreteerd rekening houdend met het retorische oogmerk ervan.

In Huygens' autobiografie bespreekt hij wetenschappers, redenaars en kunstenaars en op welke punten prees hij Rembrandt en Lievens

Zij zijn van eenvoudige komaf
Zij hadden niets overgenomen van hun leermeesters of buitenlandse voorbeelden
Zij hadden een natuurlijke aanleg

De autobiografie van Huygens moet met een retorisch oogmerk worden gelezen. Wat houdt dat in?

-Retorica was in de 17e eeuw, net als in de klassieke oudheid, een essentiële bekwaamheid voor alle handelingen in de publieke sfeer, en enige kennis van de Romeinse retorische theorie werd dan ook gezien als een vereiste in alle openbare beroepen.
-In Huygens tekst is zowel een retorische vorm te herkennen (de tekst is vormgegeven met het oog op maximale overtuigingskracht) als een retorische inhoud (de welsprekendheid zelf wordt gepresenteerd als een model voor andere menselijke activiteiten).

Waarom is de nadruk van Huygens op de aangeboren kwaliteiten van Rembrandt een overdrijving

Zijn ouders waren niet onbemiddeld, (Latijnse school, ingeschreven bij de universiteit)
Zijn leermeesters Van Swanenburg en Lastman hadden enige internationale allure (hadden Italië bezocht

Wat wil de term 'Batavus' zeggen, zoals die door Huygens gebruikt wordt?

De term 'Batavus'
-was in het Latijn gebruikelijk om Nederlanders aan te duiden
-was een verwijzing naar een culturele mode vanaf de eerste decennia van de 17e eeuw, waarbij Hollanders prat gingen op hun afstamming van de oude Batavieren (Deze Germaanse stam, door Tacitus geprezen om zijn moed en krijgshaftigheid, stond model voor een renaissance van lokale antieke deugden)

Waar werd de naam van Rembrandt voor het eerst in het buitenland vermeld?

In Duitse lijst van prentkunstenaars 1641

Klopte wat Huygens beweerde?

Nee het was een overdrijving van de werkelijkheid. Rembrandts ouders waren niet onbemiddeld. zijn leermeesteres Van Swanenburg en Lastman hadden enige internationale allure: beiden hadden Italië bezocht en de eerste, in wiens huishouden Rembrandt dikwijls moet hebben verkeerd, was met een Napolitaanse getrouwd.

Waar verwijzen de termen 'beweging' en 'beweeglijk' naar in 17e eeuwse teksten?

-Naar gemoedsbewegingen, passies of hartstochten (de trekken van het hart).
Het uitbeelden van emoties was erop gericht om emoties bij de beschouwer op te roepen: het hoogst bereikbare in de retorica.
-De Romeinse redenaar Quintillianus raadde de redenaar aan om te focussen op een sleutelmoment, waarbij het publiek met een dramatische wending wordt geconfronteerd
-Het is vooral Rembrandts retorische vermogen voor het uitbeelden van 'deze 'oogenblikkige beweeging' waarmee hij, in Huygens visie, zijn Italiaanse voorgangers en zelfs de klassieke oudheid naar de kroon steekt.

Hoe werd er in de in de retorica gedacht over het uitbeelden van emoties?

Al in de klassieke retorische werden oratoren geprezen die een veelheid aan (tegenstrijdige) emoties konden uitbeelden. Volgens deze theorie zijn emoties de sterkste vorm van overtuigingskracht: een goede redenaar spreekt zo levensecht dat het publiek de hartstochten van de betrokken figuren zelf meevoelt.
Voor de schilderkunst geldt iets vergelijkbaars: in contrast tot de fictie van de voorstelling zijn emoties immers echter ervaring. Het is vooral Rembrandts retorische vermogen waarmee hij, in Huygens visie, zijn Italiaanse voorgangers en zelfs de klassieke oudheid naar de kroon steekt.

Waarvoor prees Huygens Rembrandt en waarvoor had hij kritiek?

Huigens omschreef Rembrandt als een schilder met boerse wortels, met arme ouders die het niet nodig vond naar Italie te gaan of in de leer bij een meester.
Hij prees hem als een schilder die Lievens overtrof in trefzekerheid en levendigheid.

Huygens besteed veel aandacht aan het provincialisme van Rembrandt, waarom?

De tekst voert Rembrandts provincialisme, zijn Leidse achtergrond, aan als iets bijzonders: zijn gebrek aan kennis over internationale kunstopvattingen maakt het des te lovenswaardiger dat hij klassieke voorbeelden weet te overtreffen. Huygens besteed daarom ook veel aandacht aan het feit aan Rembrandts en Lievens opvatting dat ze het niet nodig vinden om naar Italie te reizen voor hun artistieke ontwikkeling.

Wat werd in de 17e eeuwse literatuur verstaan onder de term beweeglijkheid, en enkele vb kunnen geven in Rembrandts schilderijen.

Het oproepen van emoties door het uitbeelden van een oogenblikkige beweeging, een term die van Hoogstraten aan de retorische theorie ontleen, die de Romeinse Quintilianus had geschreven om het publiek te ontroeren. In De opstanding wordt dit aangegeven met een zwaard dat uit een hand ontglipt. In Het offer van Abraham waarin Abraham ziet dat hij zijn zoon niet hoeft te doden (offermes zweeft in de lucht). In Het feestmaal van Belsazar schildert Rembrandt hoe een vrouw een donkere vlek op haar jurk krijgt van gevallen wijn.

Was Huygens nadruk op de aangeboren kwaliteiten en eenvoudige komaf van Rembrandt reëel?

Rembrandts ouders waren niet onbemiddeld.
Leermeester Swanenburg en Lastman internationale allure.

Op welke punten prijst Huygens Rembrandt

Zijn retorisch vermogen waarmee hij zijn Italiaanse voorgangers en kunstenaars uit de oudheid evenaart
Zijn eenvoudige komaf en dat hij nooit naar Italië is geweest en toch zich kan meten met Italiaanse schilders

Waarom volgen veel teksten over schilderkunst dit patroon?

Aan schilderijen en redevoeringen worden dezelfde kwaliteiten toegedicht, namelijk het overtuigen van het publiek door een levensechte en emotioneel geladen voorstelling van zaken.

Op welke punten heeft Huygens kritiek

De weigering van Rembrandt om Italië te bezoeken, zich verder te ontwikkelen
De eigenzinnigheid van Rembrandt, wat hij in verband brengt met zijn Bataafse achtergrond

Wat bedoelt Rembrandt als hij het in een brief heeft over bewegelijkheid van een schilderij, de algemeen aanvaarde term in de 17de eeuw voor?

Het uitbeelden van emoties (17de-eeuwse term gemoed)

Wat is een terugkerend thema bij ook de meeste latere auteurs?

De nadruk op Rembrandts eigenzinnigheid, die gerelateerd is aan zijn geboortegrond.

Met welk doel werden emoties in een schilderij gebruikt

Om emoties bij de toeschouwer op te roepen

Wat maakt Rembrandt zo goed volgens Huygens?

Retorisch vermogen - overbrengen emoties.
Ondanks provincialisme en gebrek aan kennis overtreft hij toch klassieke voorbeelden.

Welk thema over Rembrandt keert regelmatig terug bij latere auteurs?

Nadruk eigenzinnigheid, gerelateerd aan zijn geboortegrond.

Wat werd in 17e eeuwse teksten bedoeld met termen als 'beweging' en 'bewegelijkheid'?

Gemoed ipv beweging lichaam.
Term emotie was nog niet gangbaar => gemoedstoestand, passies of hartstochten. 'trekken' van het hart.

Waarop was volgens Rembrandts leerling Samuel van Hoogstraten het uitbeelden van emoties opgericht?

Het oproepen van emoties bij de beschouwer.

Hoe kan een spreker zijn publiek ontroeren, volgens de Romeinse redenaar Quintilianus?

Focus op sleutelmoment
Confrontatie toehoorders met een dramatische wending.

Hoe kun je een emotie oproepen?

Uitbeelden van een 'oogenblikkige beweeging'. Focus sleutelmoment - confrontatie met dramatische wending.

Hoe wordt 'oogenblikkige beweeging' weergegeven in de Opstanding (1639) door Rembrandt?

Het zwaard ontglipt aan hand verbaasde soldaten.
(Zo kort mogelijke 'sluitertijd')

Huygens' woorden, vooral passages waarin hij Rembrandt 'beschuldigt' van provincialisme en diens vaardigheid weergave van emoties beschrijft, vormen basis waarop Weststeijn rest van betoog bouwt, mede doordat hij er uiteindelijk vanuit gaat dat het een weergave is van Rembrandts 'self-fashioning'. Toch geeft hij aan, dat men voorzichtig moet omgaan met Huygens als bron.
Wat is er op Huygens aan te merken?

Verschillende passages in Huygens biografie zijn overdrijvingen.
Rembrandts ouders waren niet onbemiddeld. Leermeesters internationale allure.
Tekst alleen op waarde schatten dmv erkenning retorische oogmerk.
Autobiografie impliciete lofrede die lezer moet overtuigen van kwaliteiten auteur (Huygens)

Hoe gaat de tekst van Huygens om met Rembrandts boerse wortels?

Gezien als iets bijzonders.
Gebrek aan kennis over internationale kunstopvattingen maakt het des te beter dat hij klassieke voorbeelden weet te overtreffen.

Waarop lag bij Anthony van Dijck de focus in zijn werk volgens Van Hoogstraten?

Bevallijkheit (gratien)

Waarop lag bij Lucas van Leyden de focus in zijn werk volgens Van Hoogstraten?

Lijdingen des gemoeds

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Rembrandt in perspectief De veranderende visie op de meester en zijn werk | 9789491196607 | Jaco Rutgers, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding