Rembrandts roem: hoe hij werd opgenomen in de kring van de grootste Genieën aller tijden - Kadertekst 4: Academisch classicisme

20 belangrijke vragen over Rembrandts roem: hoe hij werd opgenomen in de kring van de grootste Genieën aller tijden - Kadertekst 4: Academisch classicisme

Waarmee was het zeventiende-eeuwse classicisme in de kunst en de kunsttheorie nauw verbonden?

Met de opkomst van kunstacademies. Vanaf de zestiende eeuw waren dat: de Accademia del Disegno in Florence (1536), de Accademia di San Luca in Rome (1593) en de Académie Royale de Peinture en de Sculpture in Parijs (1648).

Het 17e eeuwse classicisme in de kunst en de kunsttheorie is nauw verbonden met de opkomst van kunstacademies. Om de status van de kunst te verhogen was het noodzakelijk de schilder- en beeldhouwkunst en architectuur niet alleen een institutionele basis te geven, maar ook van een theoretisch fundament te voorzien. Wie waren de grondleggers van dat fundament?

Leon Battista Alberti met zijn traktaten in de 15e eeuw.
Giorgio Vasari voegde er in 1550-1568 de levensbeschrijvingen van kunstenaars aan toe

De periode na Vasari vroeg om een revisie van de theorie omdat de kunst volgens Vasari een hoogtepunt had bereikt. Wat was het antwoord op de vraag wat er moest gebeuren om de kwaliteit te handhaven?

Het was de taak van de gezaghebbende academies, die onder vorstelijke bescherming opereerden, om antwoorden te formuleren en regels op te stellen.
Het doel van de kunst was duidelijk: leren en vermaken, het publiek wijzen op morele waarden en dat op een aantrekkelijke en duidelijke manier. "Het verenigen van het nuttige met het aangename'
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat was Alberti's doel met zijn traktaten? Noem drie onderwerpen waarop hij diep inging

-Doel: de klassieke oudheid opnieuw tot artistiek leven wekken door een wetenschappelijke analyse van de kunst, bestemd voor een geleerd publiek
-Onderwerpen:
----de mathematische aspecten van de perspectiefleer
----de theoretische principes van de schilderkunst
----de opleiding van de kunstenaar en zijn publiek

Wie was als een van de eerste theoretici in de vijftiende eeuw naar voren getreden?

Leon Battista Alberti met zijn traktaten over de schilderkunst, de sculptuur en de architectuur.

Het van de kunst van het leren en vermaken van het publiek, het verenigen van het nuttige met het aangename. Hoe kon dat worden bereikt?

Door het imiteren van de natuur. Maar lang niet alles in de natuur was mooi, veel was lelijk, afstotelijk en weerzinwekkend. De volmaakte kunstenaar moest om een juiste keuze te maken, beschikken over een 'goed oordeel' of 'goede smaak'.

Belangrijke eisen in het classicisme waren het idealiseren en een levensechte imitatie (in die volgorde)

Een van de eerste theoretici was Leon Battista Alberti, in de 15de eeuw had hij een aantal traktaten geschreven, waar pleit hij voor in deze traktaten

Om de klassieke oudheid opnieuw tot artistiek leven te wekken, door een wetenschappelijke analyse van de kunst te geven bestemd voor een geleerd publiek.

Wat vond men van het naturalisme in de classicistische periode?

Naturalise, het gebruik van verkeerde voorkeuren, was uit den boze (zoals bij Caravaggio en een deel van de Vlaams-Hollandse school). Het was beter om de schijn van de waarheid te presenteren dan de waarheid zelf. Het decorum (welvoeglijkheid) moest strikt gehandhaafd worden, zowel in onderwerpkeuze als in de vertolking. Voor originaliteit was weinig plaats met de antieken en de grote meesters uit de renaissance als bijna onaantastbare leidraad.

Natuurimitatie was voor de academici een belangrijk principe, maar waarom werd dan de naturalist bij uitstek, Caravaggio, samen met de meeste schilders uit de Vlaams-Hollandse school, toch veroordeeld?

Kunstenaars die wilden voldoen aan regels classicisme, moesten keuzes maken uit wat ze in de natuur aantroffen.
Beschikken over goed oordeel, voorname smaak tentoon spreiden, vermijden wat laag en smakeloos is
==> tekenen antieke sculpturen, voorbeeld Rafaël.
Caravaggio en Noordelijke kunstenars namen klakkeloos alles van natuur over wat ze aantroffen.

Plinius beschreef in zijn Naturalis historiae twee anekdotes over de schilder Zeuxis die met graagte aangehaald werden door zeventiende-eeuwse kunsttheoretici. Welke principes van het classicisme illustreren deze anekdotes?

-De anekdote waarin Zeuxis een gordijn schildert dat zo levensecht is dat een collega-schilder het opzij wil schuiven, illustreert de waarde die men aan een levensechte imitatie hechtte.
-De anekdote waarin Zeuxis de ideale schoonheid van Juno schilderde door van vijf meisjes de fraaiste onderdelen te combineren, illustreert dat idealiseren zeer hoog stond aangeschreven

De periode na Vaseri vroeg om een revisie van de theorie en een vervolg op zijn geschiedschrijving, waarom

Volgens Vaseri had de kunst een hoogtepunt bereikt door de oudheid te evenaren en in de kunst van Michelangelo te overtreffen.

Aangezien de kunst zijn hoogtepunt had bereikt volgens Vasari was er een taak voor de Academies weggelegd om achteruitgang te voorkomen, wat dienden de Academies in eerste instantie te doen.

Het formuleren van antwoorden en opstellen van regels

Wat was het doel van de kunst?

Leren en vermaken, het publiek wijzen op morele waarden en dat op een aantrekkelijke en duidelijke manier. Men sprak in navolging van antieke auteurs over het verenigen van het nuttige met het aangename, over profijtelijk vermaak. Dat was een algemene doelstelling die schilders en beeldhouwers bereikten door de natuur te imiteren.

Op welke wijze bereikten kunstenaars de voorwaarden van de Academies en welk probleem leverde dat op

Men imiteerde de natuur, omdat niet alles in de natuur mooi is moet de kunstenaar een keuze maken en beschikken over een goed oordeel, alleen het mooie weergeven of lelijke verfraaien.

Wat waar de vereisten voor een schilder?

Een levensechte imitatie. Het idealiseren van de natuur.

In het boek op blz. 138 staan 2 voorbeelden over Zeuxis in het 2de schildert hij de godin Juno, de wijze waarop is illustratief voor de wijze waarop men volgens de toenmalige kunstopvatting werkte, hoe koos hij zijn model.

Hij had 5 verschillende meisjes als model, van ieder schilderde hij het mooiste onderdeel en voegde deze samen tot de afbeelding van Juno

Waarom is het voorbeeld van het schilderij van Juno illustratief voor de wijze waarop men volgens de Academies moest schilderen

Aan beginsel van natuurimitatie was voldaan, maar het resultaat kwam neer op een geïdealiseerde natuur.

Aan welk schoonheidscriterium zou de kunstenaar moeten voldoen

Voorbeelden uit de antieke sculptuur en voorbeeldig geachte latere meesters met bovenaan Rafaël.

Het was lastig om regels op te stellen waarin duidelijk omschreven was wat schoonheid was, ook omdat in de natuur geen ideale maten bestaan. Wel was men duidelijk wat niet kon, wat was in de ogen van de Academies onaanvaardbaar in de kunst en welke kunstenaars werden afgewezen

Het naturalisme zoals door Caracaggio, een deel van de Vlaams-Hollandse school.

Het was een zowel inhoudelijke als technische eis. Wat waren deze regels?

Conservatief en conventioneel van aard. Het historiestuk, sedert Alberti hooggeplaatst, bleef toonaangevend, nieuwe genres moesten zich een plaats veroveren. voor originaliteit was weinig plaats met de antieken en de grote meesters uit de renaissance als bijna onaantastbare leidraad.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo