Rembrandt, het geloof Bijbelse iconografie - Rembrandts gelooof

16 belangrijke vragen over Rembrandt, het geloof Bijbelse iconografie - Rembrandts gelooof

Van Rembrandt kennen we weinig religieus werk met zo'n duidelijke herkomst en opdrachtsituatie dat we in staat zijn om precies te bepalen hoe de keuze van het onderwerp tot stand is gekomen en welke strekking er in het werk door tijdgenoten werd gelezen. Welke werken kennen we wel?

Voor stadhouder Frederik Hendrik maakte Rembrandt een serie van 7 schilderijen over de Passie van Christus. Hij heeft een opdracht gehad voor een altaarstuk van een koopman in Genua, maar dat kwam er na getouwtrek over betaling en uitvoering niet. Rembrandt is gevraagd voor het stadhuis een schilderij te maken, De samenzwering van Claudius Civilis. De opdrachtgevers eisten echter aanpassingen, waardoor het werk nooit is geplaatst.

Lange tijd is geloofd dat Rembrandt een vastomlijnde opdracht niet zou aannemen, tegenwoordig weten wij dat hij dit wel deed. Er zijn een aantal bronnen die dit aantonen, welke en op welke wijze kun je zien dat Rembrandt toch niet helemaal binnen de lijntjes liep

  • Voor Frederik Hendrik een serie van 7 schilderijen over de Passie van Christus, hij schilderde hier 10 jaar over
  • Een koopman in Genua bestelde een altaarstuk, na veel geruzie over betaling en uitvoering kwam het werk er niet
  • Voor het stadhuis was Rembrandt gevraagd om een schilderij te maken: De samenzwering van Claudius Civilus. Na voltooiing eisten de opdrachtgevers bepaalde aanpassingen, deze kwamen er niet met gevolg dat het schilderij niet werd geplaatst

Rembrandt groeide op in een tijd dat het christelijke geloofsleven volop in ontwikkeling was. Hoe geloofde men rond 1650?

-Omstreeks 1650, toen de confessionalisering zijn beslag had gekregen, was de gereformeerde kerk inmiddels de grootste, maar nog steeds was veel minder dan de helft van de bevolking lidmaat.
-Een grote groep maakte helemaal geen keuze: zij worden doorgaans aangeduid met de term liefhebbers. Ze waren meestal wel christelijk, kenden de Bijbel en gingen soms ook wel ter kerke, maar verbonden zich niet aan specifieke leerstukken van een bepaalde kerk.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat weten we van de meerderheid van Rembrandts historiestukken?

Geen antwoord op de vraag of ze in opdracht werden gemaakt dan wel op eigen initiatief van de kunstenaar, die aan een schilderij begon zonder van tevoren te weten aan wie hij het zou verkopen.

We weten van het meer en deel van Rembrandts historiestukken niet of deze in opdracht werden gemaakt, er is ruimte voor speculatie en men kan zich richtten op de religieuze gezichtspunten van de schilder zelf. Waarom is dit bij Rembrandt ook niet mogelijke

In de periode dat Rembrandt opgroeide was het proces van confessionalisering nog niet afgerond

Wat was de officiële kerk in 1650?

De gereformeerde, rond 1650 nog niet eens de helft lid.

Op welk vlak toont Rembrandt zich ook ongrijpbaar?

Op het vlak van zijn persoonlijke religieuze overtuiging. Rembrandts moeder kwam uit een katholiek Leids geslacht en zijn vader was lidmaat van de gereformeerde kerk. Ze lieten hun zoon dopen in de gereformeerde kerk in Leiden en toen hij stierf zou hij worden begraven in de Amsterdamse Westerkerk, maar zelf werd hij nooit lidmaat.

Wat is er bekend over Rembrandts confessie

Zijn moeder was katholiek en zijn vader gereformeerd. Rembrandt was in de gereformeerde kerk gedoopt en na zijn overleiden werd hij begraven in de Westerkerk, zelf was hij echter geen lidmaat.

Waarvoor heeft zijn weigering om zich tot de door de staat bevoordeelde kerk te bekennen in de literatuur ruimte gegeven?

Voor speculaties over mogelijke sympathie voor de doopsgezinde kerk of de remonstrantse, maar enig bewijs daarvoor (behalve dat hij vriendschappelijke voet stond met leden van beide genootschappen) is nooit geleverd.

Wat kan men doen wanneer men niet weet of een schilderij in opdracht gemaakt werd, of op eigen initiatief van de kunstenaar? In hoeverre is dat ook op Rembrandt van toepassing?

-Men kan zich concentreren op de (religieuze) gezichtspunten van de schilder zelf
-Dat is bij Rembrandt nauwelijks mogelijk, er is niets bekend over zijn persoonlijk geloofsleven of zijn sympathieën

Het staat niet vast tot welke kerk Rembrandt hoorde, er wordt veel gegist waarom vindt de schrijver dit begrijpelijk

De emotionele overtuigingskracht die Rembrandt aan zijn Bijbelse voorstellingen gaf zorgde ervoor dat veel Christenen zo veel in herkennen dat ze er hun eigen overtuiging in herkennen

Hoe kunnen we toch meer te weten komen over de achtergrond van Rembrandts historiestukken?

Kijken naar hoe Rembrandt zelf het geloof beleefde.

Wat kenmerkte het christelijke geloofsleven toen Rembrandt opgroeide?

Volop in ontwikkeling
Proces confessionalisering in 17e eeuw nog vol gaande.

Wat kenmerkt het religieuze landschap in Holland in 1650?  Welke geloven waren er naast de gereformeerden?

Gereformeerde kerk het grootst, maar minder dan helft bevolking lid.
Groot deel katholiek
Minderheden: doopsgezinden, remonstranten, Lutheranen.
- Joden, Armeniërs, socinianen.

Wat kenmerkt Rembrandts religieuze achtergrond?

Moeder katholiek, vader gereformeerd
Rembrandt geen lidmaat.
Geen bewijs sympathie remonstranten

Welke conclusie trekken veel auteurs wanneer zij naar zijn religieuze werk kijken?

Hij schildert of graveert zelden iets dat niet binnen het brede protestantse denkkader past.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo