Startpagina / Samenvattingen / Rembrandt in perspectief De veranderende visie op de meester en zijn werk / rembrandt-sandrart-schilderijen

De verzamel- en waarderingsgeschiedenis van Rembrandts artistieke nalatenschap in de achttiende eeuw - Buitenlandse collecties - Vorstelijke verzamelaars in Duitsland

Q: Vorsten richten in het begin van de 18e eeuw een schilderijengalerij en - kabinetten in. Wat zijn de verschillen?

Galerij Lang, smal, representatief Grote schilderijen Beroemde Italianen, Zuid-Nederlanders. Kabinet Besloten Kleiner Meer gedetailleerdere schilderijen Brueghel de Oude.

51 belangrijke vragen over De verzamel- en waarderingsgeschiedenis van Rembrandts artistieke nalatenschap in de achttiende eeuw - Buitenlandse collecties - Vorstelijke verzamelaars in Duitsland

Wie begonnen in het laatste kwart van de zeventiende en het begin van de achttiende eeuw met grote regelmaat en in steeds grotere hoeveelheden schilderijen van Noord-Nederlandse kunstenaars te kopen?

Een hele reeks Duitse vorsten in onder andere Braunschweieg, Düsseldorf, Dresden, Wenen Schwerin en Kassel.

In het laatste kwart van de 17e eeuw en het begin van de 18e eeuw begon een hele reeks Duitse vorsten met grote regelmaal en steeds grotere hoeveelheden schilderijen van Noord-Nederlandse kunstenaars te kopen. Een aantal van hen maakten een reis naar de Republiek of verbleef er zelfs langere tijd. Wat in de situatie leidde tot dit gedrag?

Afgezien van een paar korte conflicten was naar de Dertigjarige oorlog (1618-1648) was een periode van relatieve stabiliteit en welvaart aangebroken, waarin weer geld aan kunst werd besteed. Vorsten richten schilderijengalerijen en schilderijenkabinetten in.

Aan het einde van de 17de eeuw en het begin van de 18de eeuw gaat een groot aantal Duitse vorsten en later ook rijke handelaren kunst kopen. Wat is de oorzaak van deze kooplust in deze periode

Na de Dertigjarige Oorlog was afgezien van conflicten als de Negenjarige oorlog en de Spaanse Successieoorlog een periode van relatieve stabiliteit en welvaart aangebroken

Waarom werd er in het Duitse rijk in het laatste kwart van de 17e eeuw meer geld aan kunst uitgegeven?

Na de 30 jarige oorlog (1618-1648) was er afgezien van wat kleinere conflicten een periode van relatieve welvaart aangebroken. Hierdoor werd er meer aan kunst uitgegeven.

Wanneer raakten ook steeds meer burgerlijke verzamelaars in Noord-Nederlandse kunst geïnteresseerd?

In de loop van de achttiende eeuw.

Wat is het verschil tussen een schilderijengalerij en een schilderijenkabinet?

Schilderijen werden in galerijen en kabinetten op een decoratieve wijze wandvullend opgehangen. De galerij was meestal een lange, relatief smalle ruimte en had een representatieve functie. Kabinetten hadden een meer besloten karakter, waarin kleine gedetailleerde schilderijen hingen.

De vorsten hingen hun schilderijen op in een schildrijengalerij of schilderijenkabinet, op welke wijze werden de schilderijen gepresenteerd

Zij werden op een decoratieve wijze wandvullend opgehangen, lijst aan lijst in rijen boven elkaar.

Waardoor waren de formaten van veel Noord-Nederlandse schilderijen bijzonder geschikt voor schilderijkabinet?

Door hun kleine formaat waren ze bijzonder geschikt voor een kabinet, die in tegenstelling tot een galerij een meer besloten karakter had.

Vorsten richten in het begin van de 18e eeuw een schilderijengalerij en - kabinetten in. Wat zijn de verschillen?

Galerij

Lang, smal, representatief
Grote schilderijen
Beroemde Italianen, Zuid-Nederlanders.

Kabinet

Besloten
Kleiner
Meer gedetailleerdere schilderijen
Brueghel de Oude.

Wanneer brak er een periode van relatieve stabiliteit aan waarin weer geld aan kunst werd besteed?

Na de Dertigjarige Oorlog en tussen twee kleinere conflicten als de Negenjarige oorlog en de Spaanse Succcessieoorlog waarin ook Duitse vorstendommen betrokken waren.

In galerijen en kabinetten werden de schilderijen opgehangen naar (nationale) schilderscholen of naar een chronologische indeling.
Juist/onjuist?

onjuist. De standaard voor deze nieuwe manier van ordenen werd uiteindelijk omstreeks 1780 in Wenen ontwikkeld met de herinrichting van de Kaiserliche konigliche Bildergalerie door Christian von Mechel.

Hoe waren de schilderijen in galerijen en kabinetten gerangschikt?

-Gerangschikt tot een prettig ogend, symmetrisch geheel. Verzamelaars zoals Johann Wilhelm probeerden met hun collectie een zo representatief mogelijk beeld van de schilderkunst te geven.
-Ordening naar schildersschool of in chronologische volgorde werd pas omstreeks 1780 in Wenen ontwikkeld met de herinrichting van de 'Kaiserliche königliche Bildergalerie' door Christian von Mechel.

Wat richtten een aantal vorsten in het begin van de achttiende eeuw in?

Een schilderijengalerij als schilderijenkabinetten in.

Een gezaghebbende publicatie die de smaak van de vorstelijke verzamelaars moet hebben beinvloed, was de Teutsche Academie der Bau, Bild und Mahlerey Kunste uit 1675 van de hand van de Duitse schilder Joachim von Sandrart. Wat was de kritiek van Sandrart ten aanzien van Rembrandt en het gevolg?

Ondanks Sandrarts kritische opmerkingen ten aanzien van sommige kenmerken van Rembrandt kunst werd zijn werk aan het einde van de 17e eeuw en het begin van de 18e eeuw in Duitsland intensief verzameld. Vooral de door Sandrart expliciet genoemde tronies van oude mensen en de portretten werden gekocht, maar ook historiestukken waarvan Sandrart had beweerd dat Rembrandt die zo weinig had gemaakt.

Wat voor soort schilderijen en van welke schilders kon men vinden in de galerij

Grote schilderijen van beroemde Italianen of Zuid-Nederlanders zoals Rafaël, Titiaan, Rubens en Van Dyck

Een gezaghebbende publicatie die de smaak van de vorstelijke verzamelaars moet hebben beïnvloed, was de "Teutsche Academie der Bau, Bild und Mahlerey Kunste'' uit 1675 van de hand van de Duitse schilder Joachim von Sandrart. Wat was de kritiek van Sandrart ten aanzien van Rembrandt?

-Rembrandt volgde de regels van de kunst niet na, gaf de contouren niet correct weer en schilderde nauwelijks mythologische, allegorische of historische voorstellingen maar vooral portretten, tronies van oude mensen en andere 'schilderachtige' dingen.
-Sandrart prees Rembrandt wel om zijn harmonisch coloriet, gebruik van subtiele licht-donker contrasten, lichtweerkaatsing en 'houding' (dieptewerking, o.a. door middel van kleur en toon)

Hoe werden de schilderijen in galerijen en kabinetten opgehangen oa in het Duitse rijk?

De schilderijen werden in die ruimtes wandvullend opgehangen: lijst aan lijst, in rijen boven elkaar.

Was er in de 17e eeuw bij verzamelaars in galerieën al sprake van een indeling naar (nationale) schilderscholen of een chronologische indeling?

Nee, nog niet
Eerste aanzet pas in 1765 Lambert Krahe in Düsseldorf.

Een voorbeeld van een historiestuk is De roof van Ganymedes dat werd geprezen en bekritiseerd. Wat zijn de belangrijkste opmerkingen?

Het werk werd geprezen vanwege het coloriet en de licht-donkercontrasten.
Het werd bekritiseerd omdat Rembrandt een Ganymedes als een lelijke peuter had weergegeven in plaats van een mooie jongen (von Hagendorn). Nog onconventioneler was dat het huilende jongetje van schrik een plas doet als hij door een adelaar (Jupiter) wordt ontvoerd Diderot vond dat indruisen tegen de geldende normen van decorum.

Wanneer was de eerste aanzet om een collectie naar schilderscholen of chronologisch in te delen?

De eerste aanzet was in Dusseldorf omstreeks 1752 door de schilder Lambert Krahe in opdracht van Karl Theodor van Paltz.

Welk karakter hadden de kabinetten?

Een meer besloten karakter, waarin kleine, gedetailleerde schilderijen van bijvoorbeeld Jan Brueghel de Oude het meest tot hun recht kwamen. Ook de kleine formaten van veel Noord-Nederlandse schilderijen, zoals die van de Hollandse fijnschilders, waren bijzonder geschikt voor deze ruimtes.

Welke schilderijen vond je in een kabinet

Kleine gedetailleerde schilderijen van bijvoorbeeld Jan Breughel de Oude of schilderijen van Hollandse fijnschilders

Wanneer werd de standaard voor deze nieuwe manier van ordenen uiteindelijk ontwikkeld en waar?

Rond 1780 in Wenen, met de herinrichting van de Kaiserliche koningliche Bildergalerie door Christiaan van Mechel.

Wat kenmerkt Von Sandrarts Teutsche Academie?

70 Noord-Nederlandse 17e eeuwse schilders en prentmakers
Vooral positief over schilders met wie hij persoonlijke band had (Honthorst, Van Laer)

Een voorbeeld van een dergelijke collectie is die van Johann Wilhelm II van de Palts in Düsseldorf, hij probeerde een zo representatief mogelijk beeld te geven van de schilderkunst toch was er nog geen sprake van indeling naar scholen of een chronologische. Wanneer wordt daar een begin mee gemaakt, door wie en wie is de opdrachtgever

Rond 1765 door de schilder Lambert Krahe in opdracht van Karl Theodor van de Palts.. Een standaard wordt rond 1780 in Wenen ontwikkeld met de herinrichting van de Kaiserliche königliche Bildergalerie door Christian von Mechel

Door het bestaan van een uitvoerige correspondentie weten wij vrij veel over de wijze waarop de rijke Rembrandt collectie van de prins (en latere landgraaf) Wilhelm van Hessen-Kassel tot stand kwam. Wat weten wij bijvoorbeeld?

-dat Wilhelm veel waarde hechtte aan het formaat van het schilderij, omdat een nieuwe aankoop moest passen in de decoratieve, symmetrische ordening van de wanden in zijn galerij of kabinet.
-dat hij voor de opbouw van zijn verzameling gebruik maakte van een uitgebreid netwerk van agenten, diplomaten, hofschilders, collectioneurs en handelaren
-dat hij een voorkeur voor fijn geschilderde kabinetstukken deelde met veel verzamelaars van zijn tijd
- dat hij (vrij uitzonderlijk) ook bewondering had voor de losse schildertechniek in het late werk van Rembrandt

Welke kritiek had Sandrart op Rembrandt?

Niet navolgen regels kunst, geen bezoek Italie
Trok belang in twijfel regels perspectief, anatomie, menselijke proporties, Antieke sculptuur
Vooral portretten, tronies oude mensen, nauwelijks zeldzame historische onderwerpen.

Wat is opvallend in het boek?

Dat Sandrart vooral lovend was over de kunstenaars met wie hij een persoonlijke band had.

Wat zei Sandrart over Rembrandt?

Hij uitte veel kritiek, op een toon die voor zijn doen uitzonderlijk scherp was. Rembrandt volgens hem de regels van de kunst niet nagevolgd. Dat kwam omdat hij nooit in Italië was geweest of in andere plaatsen waar men de antieken kon bestuderen en ook omdat hij de kunsttheorie niet kende.

Ook op Rembrandt heeft Sandrart kritiek, hij had volgens hem niet de regels van de kunst nagevolgd. Waaruit blijkt dit volgens Sandrart

Rembrandt was nooit in Italië geweest of ergens anders waar men de antieken kon bestuderen en ook kende hij de kunsttheorie niet
Rembrandt werkte op een eigen manier en had de regels van het belang van perspectief, anatomie en menselijke proporties in twijfel getrokken

Wat is opvallend aan Sandrart over zijn commentaar over schilders?

Hij was bijzonder lovend over schilders die hij goed kon (Honthorst en van Laer), hij was zeer kritisch over degene die hij niet kon (Dou, Lievens)

Waar prees Sandrart Rembrandt uitvoerig om?

Om zijn harmonisch coloriet, gebruik van subtiele licht-donkercontrasten, lichtweerkaatsingen en 'houding'(het bereiken van een overtuigende dieptewerking in een schilderij door middel van onder andere kleur en toon). Deze kwaliteiten maakten Rembrandt in de ogen van Sandrart een groot kunstenaar.

Om welke eigenschappen prees Sandrart Rembrandt echter uitvoerig?

Om zijn harmonische coloriet, gebruikt van subtiele licht-donkercontrasten, lichtweerkaatsing en houding

Hoeveel aan Rembrandt toegeschreven werken zijn te vinden in de 18e eeuwse Duitse veilingcatalogi?

268

Volgens Sandrart was Rembrandt van mening dat een schilder zich door de natuur moet laten leiden, maar zijn kritiek gaat nog verder, waar heeft hij nog meer kritiek op bij Rembrandts techniek

Hij geeft de contouren niet correct weer, i.p.v. mythologische of historische onderwerpen schildert Rembrandt portretten, tronies van oude mensen en andere schilderachtige dingen.

Op welk onderdeel van Rembrandts schilderkunst prijst Sandrart hem

Het harmonisch coloriet gebruik van subtiele licht-donkercontrasten, lichtweerkaatsingen en houding.

Wat was de kritiek op het schilderij De Roof van Ganymedes? (1635)

Bewondering kleur en licht-donkercontrast.
Ganymedes weergegeven als lelijke peuter ipv mooie jongen. Plast van schrik

Druist tegen alle normen decorum.

Wat was het commentaar op De roof van Ganymedes?

Men vond de weergave van het verhaal onwaarschijnlijk omdat Rembrandt Ganymedes als een lelijke peuter had weergegeven in plaats van de mooie jongen op wie Jupiter verliefd was geworden. Nog onconventioneler was dat het huilende kind van schrik een plas doet op het moment van de ontvoering.

In welke Duitse plaatsen waren omvangrijke Rembrandt-collecties te vinden?

Dresden en Kassel

Ondanks de kritiek van Sandrart wordt Rembrandt veelvuldig verzamelt, welke werken en welke opvallende overeenkomst vertonen deze met de positieve uitlatingen van Sandrart

Tronies van oude mensen en portretten, historiestukken. In deze schilderijen spelen coloriet en licht-donkercontrasten een grote rol

Welke keurvorstelijke collectie was nog groter dan Dresden, en hoeveel Rembrandts had deze in bezit?

De collectie in Kassel met 34 aan Rembrandt toegeschreven stukken. Dit was zowel kwantitatief als kwalitatief een van de allerrijkste van het 18e eeuwse Europa.

Welke collectie was rijker dan die in Dresden?

Die in Kassel. De prins en latere landgraaf Wilhelm VIII van Hessen-Kassel maakte bij de aanleg van zijn collectie gebruik van een uitgebreid team van agenten, diplomaten, hofschilders, collectioneurs en handelaren, die zich zowel vanuit Kassel als Den Haag en elders inzetten voor de uitbreiding van zijn verzameling.

Hoe groot was de Rembrandt-collectie in Kassel?

34 schilderijen, aan meester toegeschreven.
(Prins en latere landgraaf Wilhelm VIII van Hessen-Kassel)

In het midden van de 18de eeuw schaft August III De roof van Ganymedes aan deze aanschaf wordt sterk bekritiseerd, waarop richtte de kritiek zich

Christian-Ludwig von Hagedorn had kritiek op de weergave van het verhaal, Ganymedes wordt weergegeven als een lelijke peuter en niet als mooie jongen op wie Jupiter verliefd wordt, ook dat afgebeeld wordt dat het jongetje plast is niet in de haak.
Diderot vond dat het plassen indruiste tegen de geldende normen van decorum

Waarvan maakte de prins Wilhelm VIII van Hessen-Kassel gebruik voor het uitbreiden van zijn collectie?

Een team van agenten, diplomaten, hofschilders, collectioneurs en handelaren die zowel vanuit Kassel als Den Haag als elders inzetten voor de uitbreiding van zijn collectie. Een van hen was de Haagse schilder-handelaar Gerard Hoet.

Hoe weten we waar Wilhelm veel waarde aan hechte en waaraan?

Uit uitvoerige correspondentie weten we dat hij veel waarde hechte aan het formaat van het schilderij, omdat een nieuwe aanwinst moest passen in zijn symmetrische ordening van zijn galerij of kabinet. Behalve fijn geschilderde stukken (wat normaal was in die tijd) bewonderde hij ook (wat uitzonderlijk was) de losse techniek van Rembrandt zoals Jacob zegent de kinderen van Jozef.

Van wie had Wilhelm veel Rembrandts overgenomen en voor welke prijs?

Het kabinet van Valerius Rover (met 8 Rembrandts) nam hij over voor 40.000 gulden.

Wat bewonderde Wilhelm VIII Hessen-Kassel óók in het latere werk werk van Rembrandt? (Zoals Jacob zegent de kinderen van Jozef?)

De lossere techniek

Onderwerp en stijl speelden een belangrijke rol bij aankopen van schilderijen door Duitse vorsten, ook bij die van Rembrandt, maar welke factor, die feitelijk weinig met kunstzinnigheid en smaak te maken heeft, was ook van belang?

Het formaat.
Nieuwe aankoop moest passen in decoratieve, symmetrisch ordening van de wanden in galerij of kabinet.

Wat voor soort schilderijen hing vooral in de kabinetten?

Kleiner, gedetailleerder. Jan Bueghel de Oude.
Hollandse fijnschilders.

Wie zou als eerste een aanzet geven voor een indeling naar nationale schilderscholen of een chronologische indeling?

Lamert Krahe, in opdracht van Karl Theodor van de Palts. 1765

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Rembrandt in perspectief De veranderende visie op de meester en zijn werk | 9789491196607 | Jaco Rutgers, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan De verzamel- en waarderingsgeschiedenis van Rembrandts artistieke nalatenschap in de achttiende eeuw - Buitenlandse collecties - Vorstelijke verzamelaars in Duitsland

De verzamel- en waarderingsgeschiedenis van Rembrandts artistieke nalatenschap in de achttiende eeuw - Buitenlandse collecties

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding