Startpagina / Samenvattingen / Rembrandt in perspectief De veranderende visie op de meester en zijn werk / schilderijen-natekenen-tekenen

Dat alles op die leest moest geschoeit wezen'. Over navolging in de schilderijenproductie van Rembrandts werkplaats - Navolging in Rembrandts werkplaats - Natekeningen naar schilderijen

Q: Hoe werd het natekenen van schilderijen besproken in de literatuur?

-Door de 17e eeuwse auteur Cornelis Biens in 1636 in De Teeken-Const . -Door Willem Goeree in de Inleiding tot de Algehele Teycken-Konst uit 1668. -Van Hoogstraeten in zijn Inleyding uit 1678 Hierin werd natekenen genoemd en zelf uitvoerig besproken als onderdeel van een onderwijssysteem.

33 belangrijke vragen over Dat alles op die leest moest geschoeit wezen'. Over navolging in de schilderijenproductie van Rembrandts werkplaats - Navolging in Rembrandts werkplaats - Natekeningen naar schilderijen

Getekende kopieen zijn in Rembrandts atelier in twee relatief korte periodes vervaardigd, in de eerste helft van de jaren 30 en rond 1645. In de eerste periode ging het overwegend over voorstellingen met een figuur en daarna om meerfigurige historiestukken. Wat betekent dit?

Dat het hier gaat om natekeningen van gevorderd tekenaars.
Natekeningen kwamen ook voor bij enkele andere 17e eeuwse Noord-Nederlandse ateliers.

Een laatste type zijn de natekeningen naar schilderijen, opvallend is dat deze variant in 2 korte periodes voorkwam, welke

1ste helft van de jaren 30
Rond 1650

In de 17e eeuwse literatuur van o.a. Cornelis Biens, Willem Goeree en van Hoogstraten wordt het natekenen van schilderijen uitvoerig besproken als onderdeel van het tekenonderwijs. Waarom was het nuttig?

Door het omzetten van een groot formaat in een kleiner formaat leerde de leerling verhoudingen schatten. bij het vertalen van de kleuren in zwart-wit krijgt de leerling inzicht in de dieptewerking van licht en schaduw (17e eeuwse term 'houdinge' )
dit sluit aan bij de grote aandacht voor de licht-donker schakeringen in de getekende kopieen naar Rembrandts schilderijen.

Welk soort schilderijen werden in de jaren 30 getekend

Een figuur en slechts één historistuk

De auteur concludeert dat het bij de natekeningen van Rembrandts leerlingen, en bij enkele andere 17e eeuwse Noord-Nederlandse ateliers, gaat om tekeningen van gevorderde tekenaars.
Waaruit maakt hij dit op?

Uit het feit dat
-het voorbeeld vrij nauwkeurig gevolgd werd
-er een grote aandacht is voor de verdeling van licht en schaduw in de voorstelling

Welke getekende kopieen werden er gemaakt en door wie?

In jaren 30 overwegend voorstellingen met een figuur en slechts 1 meerfigurig historiestuk, terwijl rond 1645 uitsluitend natekeningen naar meerfigurige historiestukken werden vervaardigd. Deze werden vervaardigd door verschillende handen van reeds gevorderde tekenaars.

Wat kenmerkt de getekende kopieën? (natekeningen naar schilderijen)

Vooral in twee relatief korte periodes gemaakt -

Eerste helft jaren dertig (Voorstellingen met één figuur, 1 meerfigurig historiestuik)
Rond 1645 (meerfigurige historiestukken)

==> gevorderde tekenaars!

Wat werd in de vroegste groep, de eerste helft van de jaren dertig, vervaardigd?

Overwegend voorstellingen met een figuur en slechts één meerfigurig historiestuk.

Wat weet je over de opbouw van het tekenonderwijs?

Er werd begonnen met het kopieren van tekeningen, om zich een manier van tekenen eigen te maken. Het nateken van schilderijen is een tweede stap, gevolgd door het tekenen naar driedimensionaal beeldhouwwerk en levend model

Welk soort schilderijen rond 1645

Meervoudige historiestukken

Hoe werd het natekenen van schilderijen besproken in de literatuur?

-Door de 17e eeuwse auteur Cornelis Biens in 1636 in De Teeken-Const.
-Door Willem Goeree in de Inleiding tot de Algehele Teycken-Konst uit 1668.
-Van Hoogstraeten in zijn Inleyding uit 1678
Hierin werd natekenen genoemd en zelf uitvoerig besproken als onderdeel van een onderwijssysteem.

Wat was er uniek in het tekenonderwijs bij Rembrandt?

Hij tekende met leerlingen ook naar naaktmodel.
Het tekenen naar naaktmodel lijkt in de 17e eeuw niet tot de vaste onderdelen van het tekenonderwijs te horen. Vanaf de late 16e eeuw is er sporadisch sprake van kunstenaars die gezamenlijk naar model tekenen (soms Academie genoemd). dit is bedoeld als aanvullend onderwijs voor gevorderde leerlingen en amateurs om het niveau te verhogen. Dit lijkt bij Rembrandt ook het geval, ook bij natekeningen naar schilderijen.

De tekeningen zijn door verschillende leerlingen gemaakt, de uitvoering kent overeenkomende kenmerken, welke

Het voorbeeld is nauwkeurig gevolgd met aandacht voor verdeling van licht en schaduw
Het gaat hierbij om gevorderde tekenaars

Wat valt te zeggen over de leerlingen die schilderijen natekenden?

Vaak gevorderde tekenaars

Hoe duidde men de dieptewerking van het licht en schaduw in de voorstelling in de 17e eeuw aan?

Houdinge.

Verschillende 17de-eeuwse auteurs als Cornelis Biens, Willem Goeree en Van Hoogstraten beschrijven het nut van het natekenen, wat is volgens Goeree het nut van het natekenen

Een leerling leert door het omzetten van een groot formaat in een kleiner formaat verhoudingen inschatten en door het vertalen van kleuren naar zwart-wit wordt de leerling zich bewust van de dieptewerking van licht en schaduw in de voorstelling (houdinge)

Wat maakt de natekeningen uit de ateliers van Salomon de Bray in Haarlem en Casper NEthcher in Den Haag interessant?

Niet alleen de meester maar ok ateliergenoten maakten natekeningen en dateerden die zelfs.

Wat was de mening van de houdigne van Rembrandt door Sandrart?

Dat de meester hierin excelleerde.

Volgens de 17de-eeuwse auteurs is het natekenen slechts een onderdeel van het proces van het leren tekenen, welke 4 stappen kent dit proces

Navolging of kopiëren van tekeningen
Natekenen van schilderijen
Tekenen naar driedimensionaal beeldhouwwerk
Tekenen naar levend model

Welke twee andere factoren bepaalden de navolgingspraktijk in Rembrandts atelier?

-Het gaat ook om verkoopbare producten, dus de vraag zal ook een rol hebben gespeeld.
-De ontwikkeling van Rembrandts eigen, schijnbaar losse en ruwe manier van schilderen, moet ook van belang zijn geweest want deze manier van schilderen was moeilijk te kopiëren en kon niet door slaafs navolgen geleerd worden

Wat kenmerkt de natekeningen naar schilderijen?

Vaak gevorderde tekenaars
Vaak nauwkeurig en veel aandacht voor licht-donker.

Goeree merkt op dat bij elke stap het verschil tussen voorbeeld en tekening groter wordt, noem per stap het verschil

Natekenen, het voorbeeld zo nauwkeurig volgen
Naar schilderij, formaat van groot naar klein, kleur naar zwart-wit
Driedimensionaal naar tweedimensionaal

Hoe werd het natekenen van schilderijen door zeventiende-eeuwse auteurs gezien?

Als onderdeel van het tekenonderwijs.

Vondel vergelijkt het leren schilderen en schrijven met het leren lopen van een kind, ook bij Rembrandt is deze beeldspraak bekend, uit welke tekening wordt dit duidelijk en geef een beschrijving

Het rolwagentje uit 1646 hierin leert een kind in een rolwagentje lopen, op de voorgrond staat een jongen en zit een jongen zij zijn aan het poseren

Hoe geschiedt het leren tekenen door te kopiëren volgens Willem Goeree (Inleydinge tot de Al-ghemeene Teycken-Konst 1668)?

In verschillende opeenvolgende stappen of trappen.

Wat is het verleidelijk in het steeds grotere verschil tussen leerling en meester in navolging te zien?

De verschillende stadia van ontwikkeling van de leerling te zien

Wat werkt de auteur expliciet bij elke trap op?

Dat het verschil tussen het voorbeeld en de getekende kopie steeds groter wordt.

Toch moet hierbij worden aangetekend dat niet alle types gedurende de gehele periode waarin leerlingen door Rembrandt werden opgeleid in even grote mate voorkwamen. Waarom?

Omdat dergelijke geschilderde navolgingen niet alleen lesmateriaal waren, maar ook verkocht moesten worden.

Ook bij de (deel)kopieën en varianten is het verleidelijk om verschillende stadia van ontwikkeling van de leerling te zien, waarom mag men hier niet klakkeloos van uitgaan

Niet alle types komen in even grote mate in alle periodes voor
Geschilderde navolgingen waren verkoopbare producten en de vraag naar deze producten is een factor die een rol speelt
De ontwikkeling van Rembrandts eigen manier van schilderen, zijn losse manier van schilderen uit zijn latere periode is moeilijk te kopiëren en ook niet door navolging te leren

Wat was een andere factor dat niet alle types gedurende de gehele periode in enen grote mate voorkwamen?

De ontwikkeling van Rembrandts eigen manier van schilderijen. Want de op het eerste gezicht zo moeiteloos schijnende losse en ruwe manier van tekenen was moeilijk te kopiëren en niet door slaafs navolgen te leren.

Wat kenmerkt deze tekening van Rembrandt?

Het rolwagentje (1646)
Leren door veel te oefenen

Poserende jongen komt terug in drietal tekeningen van leerlingen.
Houdt verband met tekenen naar naaktmodel.

Behoorde tekenen naar naaktmodel naar de vaste onderdelen van het tekenonderwijs in de 17e eeuw?

Nee, daar lijkt het niet op.

Kunstenaars deden het sporadisch.
In Utrecht was er een Teekenschool / Academie waar leerlingen uit verschillende ateliers naar model tekenden.
Aanvullend onderwijs voor gevorderde leerlingen.

Wanneer tekenden de leerlingen van Rembrandt naar naaktmodel?

1635 - natekenen schilderijen
1646 - natekenen naar schilderijen en tekenen naaktmodel
1660 - Tekenen naar naaktmodel

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Rembrandt in perspectief De veranderende visie op de meester en zijn werk | 9789491196607 | Jaco Rutgers, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Dat alles op die leest moest geschoeit wezen'. Over navolging in de schilderijenproductie van Rembrandts werkplaats - Navolging in Rembrandts werkplaats - Natekeningen naar schilderijen

Dat alles op die leest moest geschoeit wezen'. Over navolging in de schilderijenproductie van Rembrandts werkplaats

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding