Retorica in het onderwijs

11 belangrijke vragen over Retorica in het onderwijs

Welke rol had retorica in het vroegmoderne onderwijs?

Retorica was het basisvak van de Latijnse School (het vwo). Het was onderdeel van het trivium. Ze deden er veel retorische oefeningen, vooral schriftelijk. Dit is geïnspireerd op oefeningen uit de oudheid. Ze oefenden steeds met één element uit de redevoering tegelijk.

Wat was een oefening in het vroegmoderne onderwijs voor de 2e groep?

De 2e groep waren de gevorderden, want de klassen telden terug. De leerlingen uit deze klas hielden declamaties/voordrachten over fictieve casussen. De leerling stelt de rede ook helemaal zelf op.

Wat is het verschil tussen premiere rhetorique en seconde rhetorique?

Premiere rhetorique = klassieke overtuigingsleer
Seconde rhetorique = dicht- en verstechniek (in de volkstaal, putte uit de klassieke leer van de ornatus/elocutio)
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Hoe is de retoricasituatie ten tijde van Lulofs in 1820?

De stijl wordt weggetrokken uit de retorica. Er wordt apart aandacht aan besteed. Het heet stijl en welsprekendheid.

Hoe is de retoricasituatie nu in de moderne tijd?

Er is een Groot Retorische Woordenboek, maar dat is een lexicon met alleen stijlfiguren - dit impliceert dat retorica alleen stijlfiguren omvat.

Hoe is de situatie rondom retorica in de 18e eeuw?

Stilstand qua theorievorming. Retorica en letterkunde werken nauw samen. Retorica is vernauwd tot de elocutio.

Hoe is de situatie rondom retorica in de 19e eeuw?

Opleving belangstelling voor retorica in de VS. Retorica is daar van grote invloed op het schrijfonderwijs. Retorica wordt gebruikt als fundament voor het schrijfonderwijs.

In Schotland is er vernieuwing in 1866 door Alexander Bain. Hij schenkt aandacht aan de modaliteiten vertellen, beschrijven, uitleggen, overtuigen. Ieder van deze modaliteiten heeft zijn eigen retorica. Het terrein van de retorica wordt dus uitgebreid, het beperkt zich niet tot louter overtuigen. Dit is terug te zien in het hedendaagse onderwijs, waarbij er niet alleen aandacht is voor argumentatie, maar ook voor de retoriek van de paragraaf (intro + kern + afsluiting).

Hoe is de situatie rondom retorica in de 20e eeuw?

1920 Cornell University (VS): terug naar de bron, terug naar de Klassieken
1958 Europa: twee onderzoekers uit Luik blazen de retorica nieuw leven in en zetten het weer als academische activiteit op de kaart

Hoe ziet het taalonderwijs eruit in de 19e eeuw?

Retorica was verdwenen uit het schoolvak Nederlands, maar het bleef bewaard aan de universiteit door twee leerstoelen Nederlandse welsprekendheid. Op het basis- en voortgezetonderwijs waren er andere onderdelen belangrijk: leren lezen en schrijven, grammatica en stijloefeningen.

Hoe ziet het taalonderwijs eruit in de 20e eeuw?

Nieuwe Richting: reactie op het smaller verworden van de retorica. Op school leer je niks meer. In de praktijk leverde de Nieuwe Richting niet veel op, het was alleen geschikt voor gymnasten die veel rijke taal vanuit huis hadden meegekregen. Opstel is wel een spoor van de Nieuwe Richting.

Jaren '60/'70: kinderen moesten zich gaan documenteren voor ze gaan schrijven. Inventio komt terug in het schoolvak.


Jaren '80: schrijven als probleemoplossingsactiviteit. Schrijven blijkt geen lineair proces te zijn, maar een recursief proces (het is een chaotisch proces).

Hoe ziet het taalonderwijs eruit in de 21e eeuw?

Er is veel aandacht voor genres in verschillende schoolvakken. Denk aan aandacht voor tekststructuren en tekstdoelen in specifieke contexten, bv. bij een geschiedenistekst of natuurkundeverslag.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo