Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Richtlijnen / borstkanker-vermoeidheid-pijn

Richtlijnen - KNGF Evidence Statement Borstkanker

23 belangrijke vragen over Richtlijnen - KNGF Evidence Statement Borstkanker

Waar richt fysiotherapie zich op bij borstkanker?

Behandelen en/ of voorkomen van mogelijke gevolgen van medische interventies:
  1. Mobiliteitsbeperking
  2. Lymfeoedeem
  3. Vermoeidheid
  4. Pijn
  5. Spierkrachtverlies
  6. Bewegingsangst
-> behandeling hiervan ter voorkoming van problemen in ADL en op participatieniveau  met als gevolg ziekteverzuim.


Ook psychosociale gevolgen. Fysiotherapeut is hier niet direct voor aangewezen maar heeft signalerende functie.

Wat zijn de mogelijke behandelingen bij borstkanker?

  1. Operatieve verwijdering weefsel
  2. Radiotherapie
  3. Systeemtherapie
  4. Paliatieve zorg

Welke vormen van operatieve ingrepen zijn er voor borstkanker?

  1. Ablatio: verwijderen borst zonder okselklierdissectie
  2. Mastectomie: ablatio + okselklierdissectie
  3. Lumpectomie: borstbesparende operatie met of zonder okselklierdissectie
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart
Testimonial person
Paloma
Rechten
Quotes

Voor mijn 1e tentamen haalde ik een 6. Toen ben ik gaan zoeken naar manieren om beter te leren en ben ik Study Smart tegen gekomen. Sindsdien heb ik een 9,0 - 8,0 - 7,6 - 8,0 - 8,0 gehaald. Ik raad het echt íédereen aan die het maar horen wil. Ik ben er zo blij mee!!

Testimonial person
Zeger
Handels- wetenschappen
Quotes

Met mijn oude methode was ik geslaagd voor maar 3 van de 8 vakken. Sinds ik mijn aantekeningen digitaal maak in study smart, ben ik voor alle vakken de éérste keer geslaagd. StudySmart neemt voor mij de stress van slagen of niet slagen weg.

Testimonial person
Sara
Bestuurskunde
Quotes

Door StudySmart gaat het op zo veel vlakken beter met mij. Eerst had ik continu studiestress en ik had nergens tijd voor. Nu voel ik mij rustig en zelfverzekerd (door gebruik van het programma). Eerst haalde ik meestal een 7, nu vaak een 8 of zelfs een 9.

Testimonial person
Fleur
Bedrijfskunde HBO
Quotes

Hey Chris, ik wil je echt hartelijk danken voor het ontwikkelen van het platform. Ik haalde hiervoor altijd rond de 6/10 voor m'n tentamens, nu een 8,6, een 7,9 en een 7,6!!

Testimonial person
Amber
Psychologie (master)
Quotes

Sinds ik Study Smart gebruik, is mijn gemiddelde 1 punt gestegen. Ik heb zelfs een statistisch vak met een 10/10 afgerond terwijl ik slecht ben in statistiek. Nu volg ik extra vakken omdat vorig jaar zo goed ging door Study Smart. Veel dank!

Testimonial person
Jana
Verpleegkunde
Quotes

Sinds ik ben gaan leren met StudySmart ben ik geslaagd voor al mijn examens!!! Geen herexamens!! Eerst was ik al blij met een voldoende en nu haal ik alleen maar goede cijfers. Veel dank!

Testimonial person
Miloe
24 – Student B&O
Quotes

Ik heb alle vakken die ik met Study Smart heb geleerd gehaald. Met rechten ben ik van een 5 naar een 8 gegaan! Ik weet nu zeker dat ik al mijn vakken gewoon ga halen.

Testimonial person
Nina
19 – Student Communication
Quotes

Ik dacht altijd dat ik goed studeerde. Mijn cijfers waren ook prima. Ik had mij nooit kunnen voorstellen dat ik zo veel beter en sneller zou studeren door het toepassen van deze vaardigheden.

Testimonial person
Babette
19 – Student Marketing
Quotes

Ik voel mij voor het eerst 100% zeker over de manier waarop ik leer. Ik heb nu het complete overzicht en de structuur die ik nodig had

Testimonial person
Kurt
22 – Student Industrial Eng
Quotes

Door Study Smart kreeg ik weer plezier in het studeren en haalde ik direct betere cijfers. Alles ging ineens beter. Ik raad Study Smart enorm aan aan scholieren en studenten.

Testimonial person
Regan
24 – Student Law
Quotes

Met dit plaform kan ik super snel en gestructueerd studeren. Ik ben nooit meer de weg kwijt in de stof of in mijn aantekeningen en maak veel sneller goede samenvattingen.

Testimonial person
Wouter
21 – Student Psychology
Quotes

Eerst waren mijn aantekeningen een zooitje. Nu gebruik ik Study Smart en studeer ik super gestructureerd. Het helpt mij om tijd te besparen waardoor ik ook andere dingen kan doen die ik belangrijk vind.

Testimonial person
Janneke T
Teacher
Quotes

Leerlingen die met het systeem hebben gewerkt hebben gewoon een beter resultaat behaald. Het systeem past alle leertrucjes zo toe, dat zowel de kinderen die goed scoren, maar ook zij die minder scoren, aan hun trekken komen.

Testimonial person
Sietse
Muziektherapie
Quotes

Hey Chris, ik wil je enorm bedanken. Het vak waar ik vorig jaar nog net een 5,5 voor haalde, heb ik nu voor ditzelfde vak maar liefst een 9,7 gehaald! Mede dankzij jouw methode! Heel erg bedankt!

Testimonial person
Marije
Parent
Quotes

Het grootste effect is dat mijn kind veel enthousiaster is over school! Elke ouder wilt graag dat zijn kind het goed doet op school, en Study Smart draagt daar aan bij.

Testimonial person
Delano
Diergeneeskunde
Quotes

Dankzij StudySmart heb ik vorig jaar al mn examens gehaald en ook veel betere punten gehaald. Maar bovenal heb ik nu gewoon een heel goede studiemethode onder de knie, waarmee ik zeker weet dat ik de rest van mijn studie gewoon ga halen.

Welke vorm van operatie bij borstkanker heeft een langer herstelproces?

Bij vormen waarbij borstklierdissectie is toegepast. Zeker ingevallen met aanvullende therapie (zoals chemo).

Welke symptomen/ klachten kunnen worden verwacht na operatieve ingrepen bij borstkanker?

Acute postoperatieve fase:

  1. Beperkingen schouder/ arm
  2. Pijn
  3. Als zenuw geraakt is: sensibiliteitstoornissen
Latere stadium:
  1. Functiestoornissen schouder/arm
  2. Pijn
  3. Lymfoedeem (risico hierop groter na regionale RT)
  4. Spierkrachtverlies
  5. Vermoeidheid
  6. Bewegingsangst
  7. Depressies

Borstkanker: Wat zijn mogelijke klachten die optreden bij Lymfoedeem?

Lymfoedeem is de meest ingrijpende gevolg van medische behandeling van borstkanker. Mogelijke klachten:
  1. accumulatie van extracellulair vocht
  2. Vetcellen-depot
  3. Fibrotische veranderingen in weefsel
  4. Pijn (zeurend/ stekend/ brandend)
  5. Doof/ zwaar gevoel arm
  6. Strak zitten van sieraden of kleding
  7. Onzichtbare knokkels een/of venen in de hand
  8. Moeite met schrijven
Bij ernstige vormen:
  1. Trage wondgenezing
  2. Meer kans op infectie
  3. Strak/ zwaar gevoel
  4. Parathesieen
  5. Psychische problemen

Borstkanker: wat zijn aanbevelingen na chirurgische behandeling mbt fysiotherapie?

Vraag bij controleafspraak naar:

  1. Schouderfunctiestoornissen
  2. Comorbiditeit
  3. BMI
  4. Arminfecties
  5. Vermoeidheid
  6. Kwaliteit van leven
  7. Status van werkloosheid
  8. Activiteitenniveau
  9. Pijn
  10. Of patient ook radiotherapie gehad heeft (voorspellers voor armproblemen)

Bij lichamelijk onderzoek en behandeling moet rekening gehouden worden met:
  1. Beperkte abductie
  2. Beperkte exorotatie
  3. Beperkte endorotatie
  4. Verminderde spierkracht
  5. Pijn komt veelvuldig voor

Bij Axillary Websyndroom (AWS) fysiotherapeuten:
  1. Adviseren
  2. Instructies
  3. Behandelen
-> zeker als patient nog radiotherapie krijgt (bij mobiliteitsbeperkingen kunnen daardoor problemen hebben met de juiste houding aannemen tijdens RT)

Na borstcorrectie is fysiotherapie niet nodig. Eenmalig consult kan zinvol zijn mbt:
  1. adviezen/ instructies over gebruik arm.
  2. Bij welke nieuwe klachten zij bij de fysio terecht kunnen.

Borstkanker: wat is het Axillary Web Syndrome?

complicatie van chirurgische ingrepen in de oksel.
  1. Er ontstaat een harde en pijnlijke lange streng vanuit de oksel naar de binnenkant van de bovenarm.
  2. De streng is goed te zien bij het strekken van de arm.
  3. De strengen kunnen de beweging van de arm beperken en veel hinder verzoorzaken.
  4. Ze ontstaan meestal binnen 8 weken na een ingreep in de oksel.
  5. Het gaat ook vanzelf weer over in circa 3 maanden.

Borstkanker: wanneer wordt radiotherapie (RT) ingezet?

Meestal in combinatie met andere medische interventies:

  • Curatief
  • Palliatief: bestrijding van pijn
  • Bij adjuvante RT bij mastectomie of lumpectomie gericht op verkleinen recidief

Borstkanker: hoe lang duurt de behandeling van RT?

Bij adjuvante RT na mastectomie of lumpectomie: 16-35 bestralingen in 3-7wkn, 4-5x p/w

Bij palliatieve behandeling: enkele sessies met hoge dosis per bestraling, gericht op specifiek gebied.

Borstkanker: wat zijn de mogelijke bijwerkingen RT en waar hangt het vanaf?

Bestraling vernietigd niet alleen kankercellen, maar ook gezonde cellen.

Bij werkingen hangen af van:
  1. Bestraalde gebied
  2. Dosis
  3. Aantal sessies


Bijwerkingen op korte termijn:
  1. Huidreacties (roodheid, gevoeligheid, fibrose, teleangiectasieen)
  2. Futloosheid
  3. Vermoeidheid

Bijwerkingen op lange termijn:
  1. Vermoeidheid
  2. Risico op bestralingsfibrose
  3. Spieratrofie
  4. Lymfoedeem (met name na RT oksel)

Borstkanker: welke vormen van Systeemtherapie (ST) zijn er?

  1. Chemotherapie
  2. Hormonale therapie (HT)
  3. Monoklonale antilichamen (MKAL)

Borstkanker: wat is chemotherapie?

  • celdodende en celdelingremmende medicatie.
  • Gedurende (enkele uren) intraveneus toegediend.
  • Doorgaans 1x 2-4 weken
  • Cytostaticakuur wordt meestal aantal keer herhaald

Borstkanker: wat is hormonale therapie (HT)?

Therapie gebaseerd op hormonale medicatie.
  1. men spreekt van hormoon gevoelige borstkanker wanneer hormoonreceptoren worden gevonden.
  2. Kans tumor gunstig reageert op hormonale therapie is 50-75%.
  3. HT kan op verschillende manieren worden toegepast: antihormonen (tamoxifen) of aromataseremmer, die patienten gedurende aantal jaar gebruiken.
  4. Bijwerkingen hangen af van type HT.
  5. Is minder ingrijpend dan RT.
  6. Door HT komen jonge vrouwen in zeer korte tijd in overgang: verminderde botdichtheid, opvliegers, gewrichtsklachten kunnen ontstaan.

Borstkanker: wat zijn aanbevelingen na hormoontherapie mbt fysiotherapie?

tijdens/ na systeemtherapie rekening houden met:
  1. Dat vrouwen tijdens en na adjuvante therapie fysiek slechter functioneren (mn vermoeid),
  2. een lage kwaliteit van leven hebben
  3. het emotioneel functioneren bij jongere vrouwen beperkter is, dan wanneer zij geen systeem therapie zouden hebben gehad.

Borstkanker: wat zijn aanbevelingen bij palliatieve therapie mbt fysiotherapie?

  • Persoonlijke doelen en voorkeuren staan centraal
  • Gestreefd wordt naar behoud van fysieke functies en het optimaliseren van kwaliteit van leven.

Borstkanker: welke meetinstrumenten worden voor het bepalen van behandelbare grootheden/ voortgang?

  1. Goniometer: ROM/ mobiliteit schouder
  2. Knijpkrachtmeter/ handheld dynamometer: spierkracht arm
  3. Meetlint: omvang arm bij lymfoedeem
  4. Perometer: volume verschil bij lymfoedeem
  5. Biopedantie spectometer: samenstelling lichaam: extracellulair vocht bij lymfoedeem
  6. VAS/ NRPS: pijn/ stijfheid
  7. Dagboek: ADL activiteiten mbt vermoeidheid
  8. BMI/ taille omvang: overgewicht
  9. CES-D: emoties/ angst/ depressie
  10. DASH-DLV: activiteiten
  11. EORTC-BC/ FACT-B/ RAND-36/ ULL27:  kwaliteit van leven

Borstkanker: wat zijn meetinstrumenten voor dagelijkse fysiotherapeutische praktijk?

  1. Goniometer: ROM schouder
  2. Handheld dynamometer: spier-/ knijpkracht
  3. DASH-DLV: evalueren van activiteiten/ participatie
  4. PSK: vaststellen/ evalueren behandeldoelen
  5. Meetlint: omvang arm mbt lymfoedeem
  6. Vastleggen van pitting of non-pitting oedeem

Borstkanker: wat zijn algemene aanbevelingen voor fysiotherapeutische interventies?

  1. 80-20 regel: op 80% patienten kan statement toegepast worden, 20% afwijking met goede motivatie
  2. Fysio dient voldoende gekwalificeerd te zijn: oncologisch fysiotherapeut
  3. Bij multidisciplinaire samenwerking goede communicatie met andere disicplines. De mammacarepoli is heeft hier een coördinerende rol.
  4. Screen bij 1e consult op rode vlaggen
  5. Meet pre-operatief de armomvang en leg eventuele schouderklachten vast

Borstkanker: welke patiënten met borstkanker worden doorgestuurd voor fysiotherapie?

  1. Alle hoog-risico patienten: met okselklierdissectie en/ of RT van oksel/ supraclaviculaire
  2. verhoogd BMI, comorbiditeit (bijv.DM2), post-operatieve wondinfectie
  3. Pre-operatieve schouderklachten

Borstkanker: wat zijn aanbevelingen voor oefentherapie?

  1. Bij aanwezigheid drain: niet verder dan 90gr bewegen, daarna langzaam op geleide van pijn ROM schouder uitbouwen
  2. 5-7 dagen postoperatief na okselklierdissectie wordt naar fysio verwezen. Wanneer geen comorbiditeit of risicofactoren aanwezig zijn, zijn 9-12 behandelingen voldoende om ROM en ADL-beperkingen op te heffen
  3. Bij AWS: mobiliserende oefeningen
  4. 1 week postoperatief: ADL-activiteiten weer oppakken met inachtneming wondgenezingsproces: bewegingsangst voorkomen
  5. Tijdens eind-evaluatie: risicofactoren bespreken en advies. Bij nieuwe functieklachten/ tekenen van lymfoedeem aanraden weer contact op te nemen (gebeurd vaak wanneer in later stadium RT of ST wordt gegeven)

Kan massage therapie bij RT of ST bij borstkanker?

Ja, ter verbetering van kwaliteit van leven en bevordering van nachtrust.

Kan Transcutaneous electrical nerve stimulation (TENS) bijdragen bij de behandeling van borstkanker?

Er is onvoldoende wetenschappelijk bewijs om TENS aan te bevelen bij pijnbestrijding.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Richtlijnen

Bekijk samenvatting
  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Mogelijke aandoeningen - Schouder