Gezondheidspsychologie - Wegen tussen Genen en Gedrag
20 belangrijke vragen over Gezondheidspsychologie - Wegen tussen Genen en Gedrag
Erfelijkheid betekent dat DNA-variatie zorgt voor gedragsvariatie. Daarom is het nodig om deze DNAsequenties te vinden om de mechanismen te begrijpen waarmee genen het gedrag beïnvloeden. Het doel is om genen te vinden die geassocieerd zijn met gedrag en om de paden tussen genen en gedrag te begrijpen; de mechanismen waarmee genen het gedrag beïnvloeden. Wat omvat functional genomics? Hoe gaat het proces?
- Genetische informatie stroomt van DNA naar boodschapper RNA naar eiwit. mRNA bestaat slechts enkele minuten en wordt dan niet meer vertaald naar eiwit, daarom worden veranderingen in de snelheid van transcriptie van mRNA gebruikt om de snelheid te controleren waarmee genen eiwitten produceren (genexpressie). RNA kan reageren op veranderingen in de omgeving door de transcriptie en vertaling van eiwit-coderend DNA te reguleren, omdat RNA weefselspecifiek, leeftijdsspecifiek en staatspecifiek is.
-Verschillende transcriptiefactoren werken samen om de snelheid van specifieke mRNA-transcriptie te regelen: licht toe op welke manier en beschrijf wat niet coderend RNA vooral doet
Het transcriptoom. Wat tonen kwantitatieve gentische studies van menselijke RNA transcript niveaus aan? Wat kunnen we hierbij zeggen over MZ tweelingen en waar dienen RNA en methyloom voor?
- MZ tweelingen worden in de loop van het leven steeds meer verschillend in genexpressieprofielen. Genexpressie is een fenotype, dus individuele verschillen in expressie of in epigenetische processen die leiden tot individuele verschillen in expressie kunnen het gevolg zijn van genetische verschillen ofomgevingsverschillen.
- RNA en methyloom kunnen dienen als belangrijke biomarkers van milieuverandering, omdat ze zijn geëvolueerd om gevoelig te zijn voor het milieu.
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Waar verwijst het protenoom naar? Hoe moet het ook worden beschouwd? Waar kunnen eiwitkenmerken aan worden gerelateerd hierbij?
- Het proteoom moet ook worden beschouwd als een fenotype dat kan worden toegeschreven aan genetische en omgevingsfactoren.
- Eiwitkenmerken kunnen worden gerelateerd aan individuele verschillen in gedrag. Bevindingen van verschillende studies suggereren dat meerdere genen de proteïne-eigenschappen beïnvloeden.
Hoewel de driedimensionale structuur van eiwitten en hun interactie in eiwitcomplexen bijdragen aan de complexiteit van het proteoom, is dit niets vergeleken met de complexiteit van de structuur en de interacties tussen de neuronen in de hersenen. Hoe worden hersenfenotypes ook wel genoed en waarom? Leren en geheugen worden beschouwd als de belangrijkste functies van de hersenen: welk gen activeert het LTM en wat verbetert het leren en het geheugen?
- Het is gebleken dat het a-CaMKII-gen, de CRE-gecodeerde expressie van een eiwit met de naam CRE-bindend eiwit activeert, wat het lange-termijn maar niet het kortetermijngeheugen beïnvloedt.
- Het over-uitdrukken van een NMDA-gen verbetert het leren en het geheugen.
De origine van het woord epigenetica komt van Canrad Waddington. Hij vroeg zich het volgende af: ‘’hoe kan een organisme met zoveel verschllende celtypes ontwikkeld zijn vanuit 1 zygote?’’. Hij gaf dit weer aan de hand van een landschap, wat bedoelde hij daarmee?
Het lichaam bevat verschillende celtypes die verschillende weefses vormen, met verschillende functies. Hoe komt het dat we dan anders zijn? Wat kunnen we hier over zeggen?
Epigenetica betekent ''above genetics''. Wat is de definitie van epigenetica nowadays? Epigenetische mechanismen hebben twee hoofdfuncties, licht deze toe
Epigenetische mechanismen hebben 2 hoofdfuncties:
1. Het vouwen van het volledige menselijke genoom (ongeveer 2 meter DNA) in elke celkern (gemiddelde diameter van 6 micrometer)
2. Het reguleren van genexpressie (bijv. weefselspecifieke expressie, regulatie van de ontwikkeling)
Wat is het verschil tussen het genoom en epigenoom? En wat voor veranderingen zijn er dan (x3). En wat is een gevolg van deze epigenetische veranderingen (x1).
Epigenoom = dynamisch
- Geprogrammeerde epi-genetische veranderingen (ontwikkeling en weefseldifferentiatie)
- Aanzienlijke veranderingen in DNA-methylering met veroudering
- Veranderingen in responsomgeving/blootstellingen (e.g. zorg voor moeders, sigarettenrook).
Gevolg van deze epi-genetische veranderingen = veranderingen in genexpressie
Epigenetica geeft een mogelijke verklaring voor... (x3).
- Het werkingsmechanisme van omgevings- en genetische invloeden
- Discordantie van monozygote tweelingen voor ziekte
Wat moeten we doen om gentranscriptie te initieren? Hoe worden sommige genen gereguleerd?
- Sommige genen worden ook gereguleerd door een of meerdere enhancers (kort stuk DNA-sequentie, verder weg van het gen, waar transcriptiefactoren binden)
Er is onderzoek gedaan naar epigetica en gedrag bij muizen. Wat kwam hieruit?
- Het bleek duidelijk dat baby’s die worden opgevoed door een angstige rat, dan zal deze baby ook angstig worden
Er is sprake van genetisch effect op lange termijn van vroege blootstellling aan het milieu. Wat kwam er uit onderzoek over vroege moederzorg en rattenpups? Als we kijken naar laag verzorgde ratten, wat gebeurd er dan? En zijn deze veranderingen stabiel of juist niet?
- Laag-verzorgde ratten: lagere expressie van glucocorticoïde receptor → dit lijdt tot langzamere 'verwijdering' van cortisol → sterkere stressreactie → ander gedrag (meer angst en agressie)
- De veranderingen die we zien zijn stabiel (langdurig): effecten worden nog steeds waargenomen op volwassen leeftijd
Veel ziketen houden verband met levensgebeurtenissen. Hoe kan blootstelling in de kindertijd decennia later tot een ziekte leiden (x2).
- Ervaringen in het vroege leven → Epigenetische veranderingen (DNA-methylering) → verandering in genexpressie op lange termijn → Gedrag op latere leeftijd
Wat kunnen we zeggen over epigenetica en agressie?
- MAO-A: Enzym dat monoamines (neurotransmitters) zoals dopamine, adrenaline, serotonine afbreekt
Wat is het doel van EWAS (epigenoom wide association studies)? Er zijn vier stappen bij het doen van EWAS studies, licht toe
Vier stappen....
1. DNA-monsters verzamelen in grote groepen individuen
2. De eigenschap in elke persoon meten (e.g. agressieniveau)
3. In plaats van te focussen op de kandidaat genen, meet DNA-methylatie op duizenden plaatsen in het genoom bij elke persoon (of een ander epi-genetisch kenmerk, zoals histonmodificaties)
4. De meeste grootschalige menselijke epi-genetische studies richten zich op DNA-methylatie (relatief eenvoudig/goedkoop te meten, zeer stabiel epi-genetisch kenmerk)
Wat doen EWAS studies eigenlijk?
- Herhaal deze test voor duizenden methyleringsplaatsen in het genoom
- De vrouw die dit hoorcollege gaf heeft zelf onderzoek gedaan naar agressie en een EWAS gedaan. Informatie over plaatje: X = methylatielevel (0 en 0.6 = methylatielevel is 0 of 60%) en Y = agressiescore. Elk puntje is een persoon waar we informatie over hadden
Als we kijken naar een discordant tweeling design, waar kijken we dan naar? Wat sluit dit onderwerp uit?
- Dit ontwerp sluit vele andere mogelijke verklaringen uit waarom één persoon agressief is: monozygote tweelingen hebben hetzelfde geslacht, dezelfde leeftijd, dezelfde DNA-sequentie en groeien op in zeer vergelijkbare omgevingen
De docent die het hoorcollege epigenetica gaf werkt bij het Nederlands Tweelingregister en deed onderzoek waarbij volwassen tweelingen werden uitgenodigd elke 2-3 jaar enquetes in te vullen. Wat vonden ze o.b.v deze info met betrekking tot agressie?
- Agressie dissonante tweelinganalyse. P-waarden gepaarde t-test DNA-methylatie op> 400.000 genomische sites. Er werden geen significante effecten gevonden, maar wel een paar interessante genen (het PREP gen).
Het PREP gen is een interessant gen wat een rol speelt bij agressie. Waar is het PREP gen verantwoordelijk voor? Wat zijn 2 volgende stappen in het onderzoek naar dit gen?
- Volgende stappen van deze studie = zijn deze bevindingen echt verbonden met de biologie van agressie of zijn het toevallige bevindingen? Grotere studies en replicatie zijn nodig
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden