Natuur en Opvoeding - Natuur, Opvoeding en Menselijk gedrag

10 belangrijke vragen over Natuur en Opvoeding - Natuur, Opvoeding en Menselijk gedrag

Voor complexe gedragskenmerken bij de mens worden experimenten van de natuur (tweeling) en experimenten van de opvoeding (adoptie) gebruikt om het effect van genen en omgeving te beoordelen. Leg het verschil uit tussen kwalitatieve genetica en kwantitatieve genetica

Kwalitatieve genetica
- 1 gen
- simpel patroon overerving
- fenotype verschillen categorieën (ja/nee ziekte)
- kenmerk expressie wordt doorgaans niet beïnvloed door de omgeving

Kwantitatieve genetica
- Meerdere genen
- Geen simpel patroon overerving
- Fenotype wordt uitgedrukt op continuum
- Kenmerk expressie wordt doorgaans WEL beinvloed door omgeving

Voor complexe gedragskenmerken bij de mens worden experimenten van de natuur (tweeling) en experimenten van de opvoeding (adoptie). Als we het hebben over adoptiestudies, hoe wordt dan de bijdrage van familiegelijkenis en gezinsomgeving ingeschat?

Adaoptiestudies:
- Gelijkenis tussen genetisch verwante individuen die geen gemeenschappelijke gezinsomgeving delen = familie gelijkenis
- De gelijkenis tussen familieleden die een gemeenschappelijke gezinsomgeving delen, maar geen genen = gezinsomgeving aan de familiegelijkenis in.

----> Adoptiestudies leveren vaak bewijs voor genetische invloed op gedragskenmerken. Genetica is verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de gelijkenis met genetische-plus-milieu ouders en broers en zussen. De andere helft van de familiegelijkenis lijkt te worden verklaard door de gedeelde gezinsomgeving.

Voor complexe gedragskenmerken bij de mens worden experimenten van de natuur (tweeling) en experimenten van de opvoeding (adoptie). Als we het hebben over tweelingexperimenten: wat houdt dan monozygotisch in en dizogotisch?

Identieke tweeling (monozygotisch) = komt voort uit één bevruchte eicel. Als genetische factoren belangrijk zijn voor een eigenschap, dan moet de genetisch identieke tweeling meer overeenkomen dan eerstegraads verwanten.

Twee-eiige tweelingen (dizygotisch) = ontwikkelen zich in de vorm van afzonderlijk bevruchte eitjes. Dizygotische tweelingen delen, net als eerstegraads familieleden, 50 procent van de genetische informatie.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Als we het hebben over tweelingstudies, wat houdt dan de veronderstelling van gelijke milieus in?

De veronderstelling van gelijke milieus = veronderstelt dat de door het milieu veroorzaakte gelijkenis ruwweg gelijk is voor beide soorten tweelingen die in dezelfde familie opgroeien. Deze veronderstelling lijkt voor de meeste kenmerken redelijk. Prenataal gezien kunnen identieke tweelingen grotere milieuverschillen ervaren dan twee-eiige tweelingen.

Als je kijkt naar genen en omgeving, dan wordt er onderzoek gedaan door middel van familiestudies, adoptiestudies en tweelingstudies. Licht het verschil toe

- Familiestudies = niet een heel sterk design: als je in een familie kijkt dan is het moeilijk de verschillen te kunnen waarnemen tussen nature/nuture (‘’komt een te hoge bloeddruk door genen of omdat de hele familie ongezond eet?’’)
- Adoptiestudie = experiment van nurture (aangeleerd). Dit is een sterk design, want er wordt vergeleken tussen..
* Biologische familieleden
* Niet-biologische familieleden
- Tweelingstudies = experiment van nature (aangeboren). Dit is een sterk design, want er wordt vergeleken tussen..
* Samen opgegroeid/opgevoed
*   Niet samen opgegroeid/opgevoed

Als we kijken naar het adoptieonwerp, wat toont dan een gelijkenis aan met adoptieouders, biologische ouders, geadopteerde studiemethode en geadopteerde familiemethode?

Adoptie ontwerp
- Gelijkenis met adoptieouders = gedeelde gezinsomgeving
- Gelijkenis met biologische ouders = gedeelde genen
- Geadopteerde studiemethode = ouders (niet) getroffen
- Geadopteerde familiemethode = nakomelingen (niet) getroffen

Als je kijkt naar MZ en DZ tweelingen, wat delen zij dan (A/C/E?)

- Identieke MZ-tweeling (eeneiige tweeling, dus twee meisjes of twee jongens) = Rmz = A + C (100% genen + 100% gemeenschappelijke omgeving)
- Fraternale DZ-tweeling (twee-eiige tweeling) = Rdz = 1/2A + C (50% genen + 100% gemeenschappelijke omgeving)

Er zit een logica achter tweelingstudies, licht toe met betrekking tot MZ en DZ tweelingen

- MZ-tweelingen = delen genen en bij definitie gedeelde omgeving (voedingspreferenties, uitstoot omdat ze dichtbij Schiphol wonen etc). Wat verschillend zal zijn is de unieke omgeving
- DZ-tweelingen = delen niet al hun genen (50%) en ze delen hun omgeving (voedingspreferenties, uitstoot omdat ze dichtbij Schiphol wonen). Wat verschillend zal zijn is de unieke omgeving en unieke genen
- De grote vraag is: zijn MZ-tweelingen meer gelijk dan DZ-tweelingen? Als dat zo is, dan kan je ervanuit gaan dat genen een grote rol spelen.

Als je overerfelijkheid wil interpreteren: noem 6 punten waar erfelijkheid over gaat

- Erfelijkheid gaat over verschillen en niet over een individu + kan verschillen tussen populaties
- De erfelijkheidsgraad is hoog in dezelfde omgeving
- Erfelijkheid kan met de tijd veranderen
- Erfelijkheid hoeft geen verklaring te zijn voor verschillen tussen groepen
- Erfelijkheid beschrijft wat niet is wat zou kunnen zijn
- Erfelijkheid is niet gelijk aan determinisme

Wat kunnen we zeggen over de omgevingsfactoren? Licht toe aan de hand van 4 punten

- Een groot deel van de verschillen tussen mensen is niet te wijten aan genetische factoren

- Slechts een zeer kleine rol voor de gemeenschappelijke of gedeelde omgeving
- Verschillen zijn te wijten aan de unieke of niet-gedeelde omgeving
- Gemeenschappelijke of gedeelde omgeving kan verschillend worden ervaren tussen tweelingen = Gelijkenis van ouderschap tussen broers en zussen is hoog volgens ouders, maar laag volgens kinderen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo