Startpagina / Samenvattingen / Samenvatting literatuur en arresten ISR / verdediging-dader-noodweerexces

Uitbreiding en inperking van strafbaarheid

29 belangrijke vragen over Uitbreiding en inperking van strafbaarheid

Wat zijn atypische delicten?

Wederrechtelijkheid of culpa staan in de delicstomschrijving en zijn dus bestanddelen. Door het vervullen van de delictsomschrijving wordt wederrechtelijk en soms tevens verwijtbaar gehandeld.

Wat wordt bedoeld met schulduitsluitingsgrond Noodweerexces (art 41 lid 2 Sr)?

Er kan pas sprake zijn van noodweer als de noodzakelijke verdediging voldoet aan de eisen van subsidiariteit en proportionaliteit. Een verdediging tegen een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanval is gerechtvaardigd indien er geen redelijk alternatief voor de de verdediging (subsidiariteit) en er geen wanverhouding bestaat (proportionaliteit) tussen de aanval en de gebruikte verdediging.

Noodweerexces;
Een overschrijding van de grenzen van proportionele verdediging onder invloed van de door de aanval veroorzaakte emoties is vergeeflijk. Disproportionele verdediging is altijd wederrechtelijk, maar ingeval van noodweerexces niet verwijtbaar.

Wat wordt bedoeld met de vereiste 'Dubbele causaliteit' van schulduitsluitingsgrond Noodweerexces?

was er sprake van een hevige gemoedsbeweging die de disproportionele verdediging heeft veroorzaakt en is die hevige gemoedsbeweging op haar beurt veroorzaakt door de aanranding?

De hevige gemoedsbeweging moet zijn veroorzaakt door de aanval/aanranding;
De overschrijding van de grenzen van de noodzakelijke verdediging moet veroorzaakt zijn door deze hevige gemoedsbeweging

Waarom wordt noodweerexces ingedeeld bij schulduitsluitingsgrond?

Het is niet gerechtvaardigd om bij een verdediging de grenzen van het redelijke te overschrijden, maar het is wel begrijpelijk.

Wat is intensief noodweerexces?

Een disproportionele verdediging die zijn oorsprong vindt in de intensiteit van de verdediging. De kracht waarmee de verdediging wordt ingezet staat niet in de verhouding tot de (kracht van de aanval)

Bijv. Karatetrap tegen het hoofd als onmiddellijke reactie op eenvoudige stomp op de schouder

Wat is extensief noodweerexces?

Een disproportionele verdediging die zijn oorsprong vindt in de (langere) duur van de verdediging.

Bijv. Iemand die blijft doortrappen ook al ligt de aanvaller al weerloos op de grond

Wat is klassiek noodweerexces?

Een noodsituatie moet bestaan op het moment dat de verdediging wordt ingezet en er bestaat een noodzaak tot verdedigen.
Ten tijde van de verdediging bestaat een noodsituatie.

Wat wordt bedoeld met de schulduitsluitingsgrond psychische overmacht (art. 40 sr)?

'Een van buiten komende drang waaraan men redelijkerwijs geen weerstand kan of behoeft te bieden'

Het gaat hier niet om absolute overmacht, maar om een psychische druk; deze moet van zodanige aard en gewicht zijn dat hierdoor de wilsvrijheid wordt aangetast.

!! Gaat dus bij psychische overmacht vooral om of er toegegevne mag worden aan een bpeaalde psychsiche druk en de aard van deze druk.
Bij psychische overmacht wordt gekeken naar de verhouding tussen de uitgeoefende druk en het gepleegde delict.

Wat zijn de eigenschappen van een bevoegd ambtelijk bevel?

De afweging tussen het te dienen belang en het door het bevel geschonden belang ligt in beginsel in de handen van hem die beveelt
Sprake zijn van zeggenschapsrelatie (bijv. Politieagent die burger opdracht geeft)
Gedraging is niet wederrechtelijk

Wat wordt bedoeld met rechtvaardigingsgrond 'wettelijk voorschrift'? (art. 42 Sr)?

Niet schuldig is hij die de strafwet overtreedt ter uitvoering van een wettelijk voorschrift (bijv. Politieagent die verdachte meeneemt naar bureau).

Bij het voorbeeld is er sprake van beroving van vrijheid (at. 282 sr) maar de agent handelt ter uitvoering van een wettelijk voorschrift (art. 53 of 53 Sv)

Wat zijn de eigenschappen van een wettelijk voorschrift?

Heeft betrekking op handelingen die verricht worden om de wet te dienen, maar tegelijkertijd in strijd is met de (straf)wet;
In de meeste gevallen is de uitvoering van een wettelijk voorschrift in handen van ambtenaren (maar het is niet tot hen beperkt)
Ook hier gelden de eisen van subsidiariteit en proportionaliteit

Wat zijn eigenschappen van de schulduitsluitingsgrond 'ontoerekeningsvatbaarheid'?

Rechter beslist of er sprake is van ontoerekeningsvatbaarheid (wel advies door gedragsdeskundigen);
Het strafbare feit wordt gepleegd door een drang die veroorzaakt wordt door interne factoren;
In gevallen van ontoerekeningsvatbaarheid is de einduitspraak ontslag van alle rechtsvervolging (als verwijtbaarheid een element is), maar de rechter kan wel TBS opleggen of plaatsing in een psychiatrisch ziekenhuis eisen.

Wat is verontschuldigbare dwaling?

De dader heeft iets niet geweten en behoefde het ook niet te weten.

Wat wordt verstaan onder de subjectieve theorie (begin van uitvoering)?

Indien er handelingen worden verricht waaruit blijkt dat men naar voltooiing van het misdrijf streeft, is er sprake van begin van uitvoering.

Begin van uitvoering van het voornemen;
De nadruk ligt op de intentie van de dader;
Uit zijn handelen blijkt een misdadige wil

Wat wordt verstaan onder de objectieve theorie?

Indien de gedraging daadwerkelijk een begin vormt van een misdrijf, dus bij het bestaan van een direct gevaar, is er sprake van begin van uitvoering.

Begin bij uitvoering van het misdrijf;
De nadruk ligt op de handelingen van de dader;
De voltooiing van het feit is dichter genaderd dan bij de subjectieve theorie.

Wat gaf de HR voor nieuw criterium om te bepalen wanneer sprake is van begin van uitvoering, in het Cito-Arrest?

'Of een gedraging naar de uiterlijke verschijningsvormen van een gedraging moet worden beschouwd als te zijn gericht op de voltooiing van het misdrijf'

Wat is een negatief variatie-arrest op het Cito-arrest?

Het grenswisselkantoor

Wat voor invloed heeft arrest Grenswisselkantoor?

Hierin leidde de toepassing van het criterium tot de conclusie dat de handelingen van de verdachte juist geen begin van uitvoering opleverde. Dit arrest brengt het bereik van het pogingscriterium zoals geformuleerd in het Cito-arrest in beeld.

Wat is een absoluut ondeugdelijke poging?

Iemand streeft naar het plegen van een strafbaar feit, maar het gebruikte middel of object maakt het slagen van de poging in alle gevalle onmogelijk, het gebeurt op zodanige wijze dat er nooit een reëel gevaar voor het slagen van het misdrijf aanwezig is.

De volgende voorbeelden zijn dus niet strafbaar;

Iemand proberen te vergiftigen met een middel dat niet giftig blijkt te zijn
Een lijk van het leven beroven (als je niet weet dat de persoon al overleden is)

Wat is een relatief ondeugdelijke poging?

Het middel of object is onder normale omstandigheden geschikt om te komen tot voltooiing, maar door min of meer toevallige omstandigheden blijft die voltooiing uit.

Voorbeelden van wel strafbare pogingen zijn;

Het beroven van een geldwagen die toevallig leeg is;
Iemand proberen te vergiftigen met een giftig middel, maar een te kleine hoeveelheid te gebruiken (wel juiste middel)

Wat wordt bedoeld met vrijwillige terugtred (art. 46 b Sr)?

Indien het besluit van de verdachte om (vrijwillig) niet verder te gaan met de uitvoering wordt genomen op grond van een nieuwe afweging van dezelfde (externe) omstandigheden, bijv. Door ; plotseling opkomen berouw, niet meer verder durven, minder lef hebben dan je dacht.

BIj vrijwillige terugtred is de verdachte niet strafbaar. De wil van de dader geeft hier dus de doorslag.

Hiervan is geen sprake als die wil niet meer in vrijheid tot stand komt, maar de dader onder invloed van (voor de dader) nieuwe externe factoren ijn wil vormt, die hem min of meer dwingen om de poging te staken.

Vier deelnemingsvormen naast de klassieke dader (die in zijn eentje alle delictsbestanddelen voor rekening neemt):

Medeplegen
Uitlokken
Doen plegen
Medeplichtigheid

Eisen van medeplegen (art. 47 sr) zijn dus;

Een nauwe bewuste samenwerking (tussen twee of meerdere personen)
Dubbel opzet; op het delict en de samenwerking

Wat is het standaardarrest op het punt van medeplegen?

Het Wormerveerse brandstichting-arrest

Wat is de voorwaardelijke-opzet constructie?

Als de dader bewust de aanmerkelijke kans neemt dat zijn bijdrage een andere rol gaat spelen dan is voorgenomen, is er toch sprake van opzet. Er is geen sprake van opzet als je bijvoorbeeld per ongeluk behulpzaam bent bij een misdrijf.

HR Containerdiefstal- arrest

Rechtsvraag; is de lijfelijke aanwezigheid bij diefstal noodzakelijk voor de kwalificatie van deelneming bij het ten laste gelegde delict?

HR; feit kan niet bewezen worden verklaard dat de verdachte ten laste gelegde feiten niet lijfelijk aanwezig is geweest niets afdoet

Voldoende is dat er sprake was van een zodanige samenwrking vna de verachte met de mededaders, zodat de afwezgiheid van lijfelijke aanwezigheid wordt gecompenseerd.

Rechtsrgelen;
als de samenwerking zo nauw en volledig is geweest en de activiteiten achter de schermen een voldoende substantie hebben, kan er ondanks de afwezigheid va n fysieke lijfelijkheid toch van medeplegen worden gesproken.

Wat is uitlokking (art 47 sr)?

De uitlokker weet een ander zover te brengen het strafbare feit te plegen, terwijl deze daarvoor nog geen intentie had om het strafbare feit te begaan.

De uitgelokte moet hiervoor zelf strafbaar zijn
De uitlokker hoeft zelf geen feitelijke uitvoeringshandelingen te verrichten; hij kan het daadwerkelijk plegen van het strafbare feit volledig aan de uitgelokte overlaten.

Wat wordt bedoeld met de eis genereren?

De uitlokker moet slagen in het genereren van het voornemen bij de feitelijke dader. Voorafgaan aan de uitlokking moet hij niet al van plan zijn het feit te plegen

(de algemen bereidheid van de uitgelokte om een strafbaar feit te verrichten valt hier niet odner)

Wat wordt bedoeld met de eis dubbel opzet?

ER moet sprake zijn van dubbel opzet, bestaande uit;

Uitlokking opzet (de uitlokke rmoet opzet hebben op de uitlokking, per ongeluk (culpoos) uitlokken is dus niet mogelijk)
Delicts opzet; de uitlokker moet opzet hebben op een bepaald feit

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Samenvatting literatuur en arresten ISR

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding