LE 4 De Bourgondische cultuur

14 belangrijke vragen over LE 4 De Bourgondische cultuur


Kunstzinnig of nuttig?

Hoe beoordeelt men of iets kunst is of representatie?

Regel:

De artistieke expressie stijgt uit boven de nuttigheidswaarde.

Nuttigheidswaarde, representatie: architectuur, kostumering,

religieuze artefacten => miskelken e.d. voor eredienst, getijden-
boeken, altaarstukken.


Culturele Expressie = Het beladen van voorwerpen met zeggingskracht (betekenis)

Grens tussen utilitair en en kunstzinnig is moeilijk te benoemen over een tijd waarin het kunstbegrip niet bestond. > beter spreken van Culturele Expressie i.p.v. Kunst > de sociale functie gekoppeld aan de bijzondere vorm.

1.3 DE SOCIALE POSITIE VAN DE KUNSTENAAR

Kop
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Kostbare materialen/Arbeidsintensief

Prijs kunstwerk in 15e en 16e eeuw hing af van:

  • Materialen: bladgoud, dure verfstoffen, zijde, zilver-gouddraad, edelstenen.
  • Arbeidstijd: gebouwen, wandtapijten


Aparte status bouwmeesters

  • Aparte status bouwmeesters: bouwloodsen, loges verbonden aan specifiek project.
  • Grootschalige projecten > kapitaalverslindend, wisselende omstandigheden.
  • Architecten, bouwmeesters reisden rond: werden vanwege hun faam bij verschillende projecten betrokken. Leerlingen weren opgeleid en werden zelfstandige meesters met eigen stijl.


Het Bourgondische hof reisde veel rond, architectuur was geen belangrijke investering.

  • +/- 1380 Filips de stoute > bouwmeester Klaas Sluter > bouw mausoleum te Champmol (klooster) bij Dijon > stijlvernieuwing: zeer realistische sculpturen

  • +/- 1450 Filips de Goede > renoveren paleis Coudenberg te Brussel

  • v.a. +/- 1470-1530 Mechelen residentiestad > bouw in vroege renaissancestijl: Paleis van Margaretha van Oostenrijk, Grote Raad van Mechelen.


Margaretha van
Oostenrijk: mecenaat

Margaretha van Oostenrijk, Mechelen 1507-1530 = groot kunst-
liefhebber > Italiaans geïnspireerde renaissance breekt door:
  • Schilders: Jan Mostaert (Haarlem), Iacopo de Barbari (Venetie), Jan Gossaert
  • Beeldhouwer: Conrad Meit (Worms)
  • Tapijtwever: Pieter van Aelst (Brussel) - De Handelingen der Apostelen, 10 wandtapijten naar ontwerp van Rafaël voor Paus Leo X

Kunstenaars met eigen atelier: opdrachten van het hof aan zelfstandige kunstenaars:
  • -Schilder Rogier v.d. Weyden
  • -Miniaturist Simon Marmion, Lievin van Lathem
  • -Tapijtwever Robert Dary, Pieter van Aelst
  • -Sieraden en textiel

Voorbeeldfunctie hofhouding => culturele bestedingen model voor
burgerlijke elite

Bourgondisch hof > pronkzucht

  • Openbare vertoningen, propagandamanifestaties, schitterende feesten:
  • Kostbare gewaden (bont, goud/zilver, edelstenen), poorten, theaters, wandtapijten, juwelen, schilderijen, muziek, dans , goochelkunst, ensceneringen met machinerieën, mythologische/bijbelse voorstellingen.

Hoogtepunten Brabantse gotiek:

  • De Onze Lieve Vrouw (1352-1518) te Antwerpen: grootste kerk der Nederlanden.
  • Bouwmeesters o.m. fam. Waghemakere, fam. Keldermans
  • 5 beuken, talloze kapellen voor gilden en broederschappen => geldinzameling voor bouw. Toren 123 meter, hoogste in de Nederlanden.


Kosmopolitische houding - internationaal
kunstenaarsmilieu

De keuze voor een bepaalde vorm = associatie met een stijl, levenswijze.

Kosmopolitische houding in internationale handelssteden
Antwerpen en Brugge: Habsburgers heerschappij over wereldrijk >
internationaal kunstenaarsmilieu:

- creatieve meesters
- grote ateliers
- grondstoffen
- opdrachtgevers
- grote afzetmarkt
- internationale verspreiding door handelsrelaties
- invoer van nieuwigheden
- vrijheid van expressie
- kansen tot innovatie


Verschuiving naar profane inhoud

  • Nadruk ligt op vorm en stijl > inhoud: religie en sociale distinctie.
  • Onder invloed renaissance verschuiving naar profane inhoud:
  • Vorsten lieten zich steeds vaker afbeelden als klassieke krijgsheld,
  • symbolen van macht en glorie > realistisch portret kwam tot bloei.
  • Tendens botst met zorg van de kerk om behoud van katholieke orthodoxie.


Geen diepgaande ideologische stellingname

De boodschap van de kunstwerken hingen samen met een gevoels-
matige associatie met bepaalde waarden en groepen. Geen diep-
gaande ideologische stellingnamen. Verdere ontwikkeling, verfijn-
ing, nieuwe vormen tijdens 17e eeuw.

5 De capilla flamenca van Karel V

Muzikale vorming Karel V: eminent muziekkenner

Groeide op aan het hof van tante Margaretha van Oostenrijk,

waar muziek een bijzonder plaats innam, hoogst kwaliteit, hoogste

niveau > op jonge leeftijd les van organist Hendrik Bredemers >

op 8-jarige leeftijd kreeg hij een clavichord > 1515 inrichting

hofkapel.

Capilla Flamenca = Vlaamse kapel > musici uit de Nederlanden.

Voortzetting van de rondreizende Bourgondische hofkapel.

Reisde met keizer Karel V door heel zijn rijk en droeg daarmee bij

tot de verspreidng van de polyfonie.

Capilla flamenca = religieuze instelling; muziek en zang ter

opluistering van de eredienst.

Samenstelling 1515 Oprichting kapel:

50 personen: de helft professionele musici.
Grande Chapelle:
- 8-10 koralen (enfants de la chapelle)
- 15 zangers (bassen, tenoren, alten; Chantres)
- organist
- orgelstemmer
- orgelblazer
Petite chapelle:
- clerici
- kapelaans
- administratie
Leiding muziekensemble: Kapelmeester > leiding zangersensemble,
muziekonderricht van de koralen, componeren.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo