Startpagina / Samenvattingen / Scala : algemene natuurwetenschappen / levend-dna-wezens

De bewegende aarde - Ontwikkeling van het denken over het leven

49 belangrijke vragen over De bewegende aarde - Ontwikkeling van het denken over het leven

Waarom werd er tot de Renaissance weinig gebruik gemaakt van de zintuigen om onderzoek naar levensverschijnselen?

Men hield zich liever bezig met het bestuderen van geschriften van de oude Grieken, men redeneerde van daaruit verder.

Waar hield men zich, tot de Renaissance (13e tot 16e eeuw), liever mee bezig dan met onderzoek naar levensverschijnselen?

met het bestuderen van geschriften over leven van de oude Grieken, zoals Aristoteles.

Hoe wilde Descartes de Natuurwetenschappen opbouwen?

Met goed geformuleerde regels.

Hoe probeerde men inzicht te krijgen in het verschijnsel leven?

Door vanuit schriftelijke bronnen (geschriften vd oude grieken) verder te redeneren

Waarom werden de argumenten van Wegener niet zomaar geacepteerd?

Rond 1910 dachten de mensen dat de continenten vast lagen.

Wanneer ontdekte men dat zintuigen soms tekort schoten?

Toen het onderzoek met behulp van de zintuigen eenmaal op gang kwam

Wat is een ander woord voor global drift?

het mobilisme

Wat bleek er uit het onderzoek met behulp van de zintuigen?

Er bleek een hele wereld levende wezens te bestaan die wij niet met onze ogen kunnen waarnemen. Dieren en planten bleken allerlei geluiden, geuren en kleuren te produceren en te registreren die wij niet waarnemen. Met behulp van apparatuur kunnen we veel van deze dingen wel waarnemen.

Wat dacht men in de tijd van het rationalisme over een levend wezen?

Dat een levend wezen een ingewikkeld soort machine was.

Waarom moet je objectief waarnemen en meten?

Je eigen ervaring is niet altijd waar.

Wat wilde Descartes (1596-1650) doen met de natuurwetenschap?

Hij wilde de natuurwetenschap opbouwen zoals de wiskunde: met een aantal goed geformuleerde regels van waaruit men natuurverschijnselen, inclusief levende wezens, kan afleiden (deductie).

Wat stelde Pascal (1623-1662) tegenover de ideeën van Descartes?

Dat je vanuit de waarneming en het experiment natuurverschijnselen moet benaderen en van daaruit proberen tot wetmatigheden te komen (inductie).

Hoe verandert volgens Pascal het denkkader en blijft de natuurwetenschap in beweging?

Elke wetmatigheid die we denken vast te stellen, is dan ook voorlopig en wordt door bepaalde feiten tegengesproken.

Wat stelt de Oostenrijkse natuurkundige Erwin Schrödinger in 1944 in zijn boek 'What is life'?

Hij stelt dat levende wezens zich onderscheiden van de levenloze natuur doordat zij zich succesvol verzetten tegen het streven naar chaos. Een levend wezen is 'in orde' en handhaaft die orde tot de dood. Daarna vergaat het levende wezen (er treed chaos op).

Wat is een kenmerk van zoogdieren?

Dat ze hun jongeren met moedermelk voeden (zogen)

Wat is een voorbeeld van variatie bij zoogdieren?

Die vind je bij de bouw van de geslachtsorganen: alleen eierstokken met eileiders (vogelbekdier), eierstokken met eileiders en een baarmoeder (kangoeroe) en eierstokken met eileiders en baarmoeder en tijdens de zwangerschap een placenta (meeste andere zoogdieren)

Bij levende wezens is er een voortdurend contact met de omgeving. Wat valt daaraan op?

Het valt op dat, terwijl die omgeving vaak nogal veranderlijk is, de levende wezens juist relatief constant blijven.

Wat betekent de beroemde regel, van de Franse medicus Claude Bernard rond 1870, La fizité du milieu intérieur est la condition de la vie libre?

de constantheid van het inwendige milieu is de voorwaarde voor een vrij leven

Waar vinden we het idee van de essentie van een inwendig vloeibaar milieu?

Bij de 'vader van de geneeskunde', Hippocrates van Kos (460-377 v.C.)

Wat bedacht Hippocrates van Kos (460-377 v.C.)?

Hij bedacht de leer der humores of lichaamsvochten: bloed, slijm, gele gal of lymfe en zwarte gal. Als die onderling niet in balans waren, ontstond ziekte.

Waar waren de medicijnen van Hippocrates van Kos op gericht?

Om het evenwicht tussen de lichaamsvochten te herstellen.

Wat is er nodig om een constant inwendig milieu te handhaven?

Het is nodig dat een organisme metingen doet over hoe de situatie rond de cellen is. Als er een afwijking van een norm wordt geconstateerd, worden er maatregelen getroffen om die norm weer te bereiken. Dit heet regulatie door de levende organismen.

Wat voerde de Amerikaan Walter Cannon rond 1930 in?

de term homeostase: zelfregulatie van organismen met behulp van een vastgestelde norm en negatieve terugkoppeling.

Waardoor kunnen planten zelf organische stoffen opbouwen en zuurstof produceren?

Door fotosynthese

Dieren, schimmels en de meeste bacteriën zijn heterotroof, wat betekent dit?

Dat ze hun organische stof verkrijgen door andere levende wezens of hun dode resten op te eten. heteros=ander en trophein=voeden

Waarbij wordt zuurstof door alle levende wezens gebruikt?

Bij verbranding of dissimilatie. Hierbij komt de energie uit organische stoffen vrij.

Een van de kenmerken van levende cellen en organismen is de sterfelijkheid. Wat is er noodzakelijk voor het overleven van cellen en organismen?

dat er de mogelijkheid tot celdeling is. Veel organismen zijn ook meercellig.

Welke 3 functies heeft celdeling?

1. vervanging van afgestorven cellen

2. groei van een eencellig stadium tot een (meer of minder groot) meercellig organisme

3. voortplanting of reproductie

Bij de voortplanting of reproductie vinden we in de natuur 2 belangrijke vormen. Welke?

1. ongeslachtelijke voortplanting

2. geslachtelijke of seksuele voortplanting

Wat ontdekten wetenschappers door de kritische instelling die in de Renaissance opkwam?

Ze ontdekten stap voor stap allerlei zintuigen die bij dieren gevoeliger bleken dan de onze. Ook werden er zintuigvermogens ontdekt die wij helemaal niet bezitten.

Wat was er voor de ontdekking 'dat wij sommige zintuigen niet bezitten en dieren wel' nodig?

Een combinatie van een serie creatieve wetenschappers die als het ware buiten hun eigen menselijke werkelijkheid konden treden en de ontwikkeling van apparatuur, die al die prikkels en reacties in dieren kon meten.

Wat geld er in het algemeen over de dood van organismen?

Dat kleine soorten een kortere maximale levensduur hebben dan grote.

Wat is er opvallend aan de maximale levensduur van de mens?

Voor de grootte van de mens, is zijn levensduur verassend lang. 106 jaar. Vrij veel mensen komen hier ook echt bij in de buurt.

Wat speelt er een rol bij het feit dat veel mensen de maximale levensduur van 106 jaar halen?

De mens heeft eigenlijk geen roofvijanden meer en in de westerse wereld is er voldoende voedsel voor iedereen. Als mensen niet aan de ouderdom sterven, sterven ze aan ziektes.

Waarin onderscheiden levende wezens zich van de niet-levende natuur?

Door de 5 kenmerken van levende wezens.

1. handhaven van een constant inwendig milieu

2. uitwisseling van stoffen met de omgeving

3. voortplanting, groei en ontwikkeling met behulp van een genetische blauwdruk

4. gevoeligheid voor prikkels en in staat daarop te reageren (vaak door beweging)

5. sterfelijk, door ouderdom, honger of infectieziekten

Wat ontdekte Antonie van Leeuwenhoek in de 17e eeuw?

Hij ontdekte met behulp van zeer eenvoudige lichtmicroscopen de micro-organismen.

Wat werd er aan het einde van de 19e eeuw ontdekt?

Dat verschillende micro-organismen verantwoordelijk zijn voor allerlei besmettelijke ziektes.

Wat ontdekte de Duitser Mayer in 1886?

Hij ontdekte dat een ziekte bij tabaksplanten besmettelijk was. Er werd toen aangenomen dat ook de tabaksmozaïekziekte door een micro-organisme werd veroorzaakt.

Wat toonde de Rus Ivanovsky kort na de ontdekking van Mayer in 1886 aan?

Hij toonde aan dat het sap, als het door een filter werd geperst dat alle bacteriën tegenhoudt, nog steeds besmettelijk was.

Wanneer kwamen de virussen pas in beeld?

Rond 1930, toen de elektronenmicroscoop was ontwikkeld.

Waar deed Gajdusek rond 1960 onderzoek naar?

Hij deed onderzoek naar Kuru, een ziekte bij de Papoea's

Wat ontdekte Gajdusek met zijn onderzoek?

Hij ontdekte bij sectie van gestorvenen dat de hersenen zwaar waren aangetast. Er bleek geen genetische blauwdruk te bestaan van de infectieuze stof. Als het zieke prion-eiwit de gezonde variant van het prion-eiwit binnenkomt blijkt het in staat om een gezond eiwit om te turnen in een zieke vorm Dit zieke eiwit bouwt het volgende eiwit om en er ontstaat een kernreactie.

Wat ontdekten de Amerikaan James Watson en de Engelsman Francis Crick in 1953 over de opbouw van het DNA?

Dat de opbouw van het DNA een fascinerende mogelijkheid bood tot exacte kopiëring . Ze kwamen erachter dat DNA bestaat uit twee schroefvormig om elkaar gewonden draden, die door hun basen bij elkaar worden gehouden, in en strikte code.

Wat is de strikte code van het DNA?

als in de ene draad een G uitsteekt, staat daartegenover altijd een C, terwijl tegenover A altijd een T staat.

Wat kan een foutje in de aminozuurvolgorde van een enzym doen?

het kan een bepaalde reactie vertragen of zelfs tot stilstand brengen

Wat bracht wetenschappers op het idee dat er een koppeling was tussen het DNA en de enzymen?

Dat een aantal foutjes in de aminozuurvolgorde van een enzym erfelijk zijn

Het RNA heeft een andere samenstelling van stikstofbasen dan DNA. Hoe ziet deze eruit?

in plaats van T(hymine) komt er in RNA U(racil) voor.

Wat bleek er over de code van DNA?

Het bleek dat een bepaald stuk DNA (een gen) met informatie voor een erfelijke eigenschap wordt vertaald in RNA. Dit wordt aangeduid met de term transcriptie. Vervolgens wordt RNA steeds in groepjes van 3 nucleotiden (tripletten) gelezen, waarbij een bepaald eiwit (enzym) gevormd wordt (translatie). het triplet bleek een codewoord (codon), dat vertaald wordt in een bepaald aminozuur.

Waarmee kun je DNA, RNA en enzymen vergelijken?

DNA (in de kern) kun je met de regering in Den Haag vergelijken. RNA kun je vergelijken met allerlei ambtenaren op de ministeries. Enzymen kun je vergelijken met functionarissen in je woonplaats, zoals bij de politie of op school.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Scala : algemene natuurwetenschappen | 9789020849073 | B Janssen Groesbeek

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.