Samenvatting: Seminarium Gedragstherapie

Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Seminarium Gedragstherapie

• 5 Toets 5

• 5.1 H2: Invloeden vanuit de praktijk; integratie van gedragstherapie met cognitieve therapie

  Dit is een preview. Er zijn 17 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 5.1
  Laat hier meer flashcards zien

• De meest invloedrijke psychotherapeutische integratie is die tussen cognitieve en gedragstherapie. Echter concurreerden deze twee stromingen in eerste instantie met elkaar. Gedragstherapie is eind jaren vijftig, begin jaren zestig ontstaan. Wat houdt het in?

  Gedragstherapie = voortgekomen vanuit het behaviorisme, welke bde relatie bestudeerden tussen observeerbare prikkels en observeerbaar gedrag (stimulus-respons relaties). Volgens het behaviorisme waren alleen onderzoeksmethoden die als objectief konden worden beschouwd van belang binnen de psychologische wetenschap. De studie van interne processen zoals cognities werd gezien als onwetenschappelijk.

• Een van de eerste gedragstherapeutische methoden is systematische desensitisatie (SD). Wat houdt dit in?

  Systematische desensitisatie (SD) = Hierbij wordt de patiënt geleidelijk blootgesteld aan een angstwekkende prikkel, terwijl een emotioneel incompatibele reactie wordt geactiveerd. Hierdoor wordt de oude S-R-koppeling (angst) vervangen door een nieuwe S-R-koppeling tussen de voorheen gevreesde prikkel en een nieuwe reactie (ontspanning).

• Vanuit de operatie invalshoek zijn inzichten van skinner een belangrijke inspiratiebron geweest voor het ontwikkelen van operante interventies. Wat is hiervan een voorbeeld? En wat zijn twee oorzaken voor het niet gebruiken hiervan?

  Token economies = die worden gebruikt op psychiatrische afdelingen. In ruil voor goed gedrag krijgen de patiënten tokens die zij kunnen gebruiken om gunsten en vrijheden te kopen. 
  
  Oorzaak voor het niet gebruiken van token economies:
  - Praktische factoren: gebrek aan goed getraind personeel
  - Morele factoren: het standpunt dat "patienten geen aapjes zijn die je met snoep moet willen dresseren"
  
  --> In de verslavingszorg winnen varianten wel enige aanhang vanwege hun succes.

• Operante gedragsbeinvloeding volgens de uitgangspunten van Skinner heeft wel in andere toepassingen een grote vlucht genomen, zoals bij mediatietherapie binnen de relatie en gezinstherapie, gedragscontracten, zelfcontrole procedures etc. Een andere vorm is expressed emotion. Wat houdt dit in en wat kwam uit onderzoek?

  Expresed emotion = men probeert door psycho-educatie en voorlichting invloed uit te oefenen op de mate waarin en de wijze waarop familieleden uitdrukking geven aan hun betrokkenheid bij schizofrene patienten.
  - Uit onderzoek blijkt dat een verlaging van aspecten van de betorkkenheid (EE) een gunstige invloed heeft op het ziektebeloop van de patient.

• De tweefactorentheorie van Mowrer is ook van belang geweest voor de gedragstherapie, waarom? Noem tevens een kenmerk

  De tweefactorentheorie van Mowrer = Deze theorie stelt namelijk dat mensen met een fobie via klassieke conditionering een angst ontwikkelen en dat deze angst in stand gehouden wordt via operante conditionering.
  - Daarom zijn interventies voor fobieën gericht op het doorbreken van vermijding en de desensitisatie van de angst.

• Therapeutische methoden die zijn voortgekomen uit de klassieke en het oeprante conditioneringsschema hebben oorspronkelijk weinig aandacht gehad voor de innerlijke belevingswereld van de patient en de wijze waarop deze betekenis geeft aan situaties. Noem drie dingen die we hierover kunnen zeggen

  - Men heeft stelselmatig gezocht naar externe aanleidingen voor problematisch gedrag en de positieve consequenties van gedrag
  - Men heeft altijd uitsluitend de objectiveerbaarheid van problemen beschreven (e.g. angst is geen gevoel, maar de mate waarin situaties worden vermeden) 
  - Beschrijving van psychopathologie in opserveerbare gedragstermen maakt het voor therapeuten mogelijk om op zoek te gaan naar externe factoren die gedrag contorleren.

• Een derde soort cognitieve therapie (naast RET en cognitieve therapie) is de cognitieve gedragsmodificatie (CGM) van Meichenbaum. Wat houdt dit in? Wat zijn twee kenmerken?

  Cognitieve gedragsmodificatie van Meichenbaum = deze methode is eigenlijk binnen de gedragstherapie ontwikkeld en maakte gebruik van de O-factor. Tijdens CGM moeten patiënten eerst bewust worden van de gedachten die hun gedrag aansturen en leren om die in een meer functionele richting te modificeren. Hierdoor zou het gedrag veranderen.
  - Bij deze methode wordt weinig aandacht besteed aan de betekenis en juistheid van de gedachten. Het gaat namelijk om de functie; het aansturen van gewenst en ongewenst gedrag.
  - Bij RET ligt de nadruk op het begrijpen en onderzoeken van cognities, bij Meichenbaum juist meer op het veranderen ervan.

• Het cognitieve model stelt dat emotionele reacties in sterke mate afhankelijk zijn van de wijze waaorp gebeurtenissen worden geinterpeteerd. Het cognitieve model is een schemamodel. Wat zijn schema's en wat is een kenmerk?

  Schema’s = zijn kennisstructuren die helpen om ervaringen te ordenen en begrijpen. Vanuit de interactie tussen aangeboren predisposities en ervaringen met de wereld onstaan cognitieve represenatties.
  - Schema’s geven top-down sturing aan het waarnemen, interpreteren en ervaren, maar zij worden ook bottom-up gemodificeerd door die waarnemingen, interpretaties en ervaringen.

• Wat zijn kernopvattingen volgens Beck? Noem twee kenmerken

  Kernopvattingen = opvattingen die gezien worden als onvoorwaardelijk en algemeen geldig (de geloofwaardigheid is namelijk niet afhankelijk van de omstandigheden). Wel kan de mate waarin verschillende kernopvattingen actief zijn variëren.
  - Bij ernstige problematiek (vooral bij persoonlijkheidsstoornissen) zijn disfunctionele kernopvattingen op vrijwel ieder moment actief (niet alleen de activiteit is belangrijk, maar ook het ontbreken van alternatieve functionele opvatting).
  - Corrigerende ervaringen hebben nauwelijks invloed op disfunctionele kernopvattingen. Daarom is het van belang om functionele kernopvattingen op te bouwen.

• Automatische gedachten zijn (in zekere mate) concrete gedachten die door het hoofd gaan wanneer concrete omstandigheden zich voordoen. Automatische gedachten komen snel en automatisch op en verdwijnen vaak ook weer snel. De emotionele reacties op deze gedachten vallen echter wel op en worden dan ook gebruikt als vertrekpunt voor de cognitieve therapie. Wat zijn drie kenmerken?

  - Automatische gedachten betreffen niet per se taal, maar kunnen ook bestaan uit beelden.
  - In automatische gedachten worden vaak denkfouten gemaakt. Deze laten zien van welke disfunctionele denkstijl de patiënt gebruik maakt (e.g. alles-of-niets-denken, generaliseren, gedachtelezen, moet-denken/perfectionisme)
  - De activatie van een bepaald schema kan bepalen welke automatische gedachte geactiveerd wordt en de automatische gedachte bevestigt vervolgens weer het schema. De twee houden elkaar dus in stand. Nieuwe informatie wordt dus ook niet onbevooroordeeld opgenomen in een schema.