Startpagina / Samenvattingen / Sociaal werk de toekomst in. / sociaal-aanbodzijde-kinderen

Sociaal werk de toekomst in

33 belangrijke vragen over Sociaal werk de toekomst in

Waarom is de impact van de verzorgingsstaat nog niet uitgespeeld?

Omdat verzorgingsstaten met een sterk sociaal vangnet en een sterk onderwijssysteem de gevolgen veel beter kunnen opvangen.

2. Wat bedoelen jongeren met 'in het gevoel van microgezinnen te leven?'

De jongeren bedoelen hiermee dat ze vaak problemen hebben met hun stiefouders en ook al vormen ze een gezin, de eenoudergezinnen blijven een stuk verder bestaan in het kader van het nieuwe gezin.

Wat zijn de effecten van echtscheiding op korte en lange termijn bij kinderen?

Vooral de eerste 2 jaren na de scheiding zijn moeilijk en stressvol en het beïnvloedt hun welzijn negatief.
Bij sommige kinderen ontstaan er:
- lager psychologisch welbevinden
- Gedragsproblemen
- Delinquentie
- Consumeren van drugs en alcohol
- complexe familiale en sociale netwerken
- minder goed functioneren op school.
Vooral de manier waarop de ouders de scheiding afhandelen, bepaalt het welzijn van de kinderen.

Wat zijn de effecten van echtscheiding op korte en lange termijn bij de ex-partners?

Lager psychisch welbevinden
Negatief gezondheidsgedrag
Veranderingen in sociaal netwerk
Soms negatieve kind-ouderrelatie
Lagere socio-economische situatie (inkomensverlies)
Armoederisico voor alleenstaande moeders blijft onrustwekkend hoog
Op lange termijn
- op latere leeftijd kunnen ze het financieel moeilijk tot zeer moeilijk hebben
- Geen nieuwe woning kunnen kopen omdat ze nog hun eerdere woning moeten afbetalen

Wat zijn de belangrijkste oorzaken van de groeiende categorie alleenwonenden?

Toename van echtscheidingen en ontbinding van partnerrelaties. Toename tussen 30-49 jaar van alleenstaande mannen
Vergrijzing van de bevolking

Alleenwonenden vertonen inzake psychische gezondheid en sociale ondersteuning een grotere kwetsbaarheid. Dit gaat meestal gepaard met verhoogd risicogedrag. Ze grijpen meer naar alcohol en drugs.

Waarom komen vrouwen meer in precaire arbeidsstatuten terecht?

Ze zullen bij de beslissing voor een kind eerder hun arbeidsloopbaan aanpassen door vb; te stoppen of deeltijds te gaan werken.
De carrière van de man is nog steeds belangrijker dan die van de vrouw.

Waarom heeft een daling van de vruchtbaarheid nadelige maatschappelijke en economische gevolgen?

Een daling van het vruchtbaarheidscijfer heeft op lange termijn zware gevolgen voor de vergrijzing van de bevolking.
Esping-Andersen stelt een samenhang vast tussen de beschikbaarheid van kinderopvang en vruchtbaarheid, nl. een verzorgingsstaat met een uitgebreid, betaalbaar en kwaliteitsvol systeem van kinderopvang kan zich beter wapenen tegen de uitdaging van de vergrijzing.

Waarom moeten we volgens Esping-Andersen investern in kinderopvang?

Omdat het effect op vruchtbaarheid dan vergroot. Dit wordt alleen maar bereikt als kinderopvang functioneert als aanvulling op een uitgebreide duur van het betaalde zwangerschapsverlof, een sterke bescherming van de tewerkstelling en een meer gelijke taakverdeling tussen mannen en vrouwen.
Kwalitatieve kinderopvang zou ertoe leiden dat kinderen al heel snel sociale vaardigheden aanleren die ze nodig hebben om zo goed mogelijk in het onderwijssysteem mee te draaien.

Waarom roept een kwalitatieve kinderopvang vragen op over instrumentalisering van de kindertijd?

De kwalitatieve kinderopvang roept vragen op omdat men de leerplicht wil verlagen tot de laatste kleuterklas. In Groot-Brittanië is de kinder-en jeugdzorg verschoven van gericht zijn op de meest moeilijke situaties naar het zo snel mogelijk voorkomen van opvoedingsproblemen waarbij alle wetenschappelijk onderzochte risicofactoren geïdentificeerd worden. Als er een risicofactor bij het gezin wordt vastgesteld, wordt die gezin van dichtbij gevolgd.

Waarom zorgt pluriformering van leefvormen een uitdaging bij de vergrijzing?

Er zijn minder mantelzorgers beschikbaar omdat er minder kinderen zijn en meer samengestelde gezinnen.

Koppels krijgen op latere leeftijd kinderen waardoor ze én voor hun kinderen en voor hun zorgbehoevende ouders moeten zorgen.
De arbeidsparticipatie van de vrouw zorgt ervoor dat zij minder tijd hebben voor mantelzorg.

3. Waarom kunnen eenzaamheidsinterventies - zoals het verruimen van de mogelijkheden om mensen te ontmoeten - niet altijd succesvol zijn?

Als eenzaamheid niet het gevolg is van sociale contacten maar, vb.

Het missen van zijn overleden vrouw
Persoonlijke kenmerken zoals gebrek aan sociale vaardigheden
negatief zelfbeeld
onrealistische wensen of te hoge verwachtingen van relaties
Onbedoelde negatieve effecten op eenzaamheid:
- bij leggen van nieuwe contacten kan iemand pijnlijk herinnerd worden aan een overleden vriendin of geconfronteerd worden met eigen feiten uit het verleden of heden.

Wat zijn de gevolgen/uitdagingen voor het sociaal werk op het vlak van vergrijzing?

Kunnen ouderen mee(r) ingeschakeld worden in het welzijnswerk?
Belangrijk maatschappelijk probleem:
- armoede bij ouderen
- Hoe ouderen bereiken?
- Hoe eenzaamheid bespreekbaar maken?
- Hoe hun financiële steun verbeteren?

Wat is een cruciale vraag bij de gevolgen/uitdagingen voor het sociaal werk?

Welke opdrachten wil sociaal werk opnemen en welke opdrachten laat het over aan andere beroepsgroepen zoals verpleegkundigen of ergotherapeuten...

4. Wat betekent individualisering volgens Ulrich Beck?

Individualisering betekent volgens Beck de disembedding uit de manier van leven in de industriële samenleving en anderzijds de re-embedding in nieuwe levenswijzen waarin individuen zelf hun biografie moeten samenstellen.

We spreken van detraditionalisering en de komst van de meerkeuzenmaatschappij.

Wat betekent individualisering volgens Castels & Lammertijn?

Individualisering betekent dat de levensweg van elk individu losgekoppeld wordt van voorgeschreven bepalingen en in handen gegeven wordt van dat individu. Het leven wordt een D.I.Y.- project (do -it yourself)

We mogen de re-embedding compenent niet uit het oog verliezen. Re-embedding gaat over het moeten leidden van een eigen onafhankelijk leven, buiten de traditionele leefverbanden maar binnen de standaarden van de markt en staat.

Het individualiseringsproces gaat gepaard met het loskomen uit traditionele verbanden enerzijds (disembedding) en anderzijds het zich terug vestigen in nieuwe verbanden: re-embedding.

Wat betekent individualisering vanuit de disembedding-zijde?

Vanuit de disembedding-zijde is individualisering voor het individu een proces met twee gezichten:
Individualisering betekent:

emancipatie: belangrijk doel voor sociaal werk
=> individuen verwerven meer autonomie en worden dragers van rechten
Individualisering houdt onzekerheid in, vb. het dertigersdilemma (Nienke Wijnants)
Besluiteloosheid
De terreur van het kiezen en stress: meer keuzemogelijkheden maakt het kiezen er niet gemakkelijker op. Immers we kunnen de schuld van ons falen niet meer op ouders, kerk of omgeving steken. Als we falen ligt het nu aan onszelf. Want het ideale leven ligt voor het grijpen. We moeten het alleen even voor elkaar krijgen.

Verklaar: waarom neigt het sociaal werk een instrument te worden in het individualiseren van sociale fenomenen?

Men gaat sociaal werkers meer en meer inzetten in sociale problemen zoals armoede door bijvoorbeeld het armoederisico te bekijken als een individueel risico dat opgelost kan worden door individuele gedragsveranderingen.

Zet Sociaal Werk DIY (do it yourself) centraal? Wat zijn de uitdagingen voor het sociaal werk?

Als de betekenissen van het leven getransformeerd worden in betekenissen die gestructureerd worden door de markt en de overheid dan worden de mensen gezien als: vrij, ondernemend, competitief en rationeel. Dit zijn geen eigenschappen van mensen maar eerder een bewuste, ontwikkelde gedragsstijl waarbij de mens moet opgevoed worden met diverse technieken tot een autonoom en verantwoordelijk ondernemer in zijn 'do-it-yourself-project'.

Het Sociaal Werk is ook meer doordrongen van deze ziens- en benaderingswijze. De individuen, groepen en gemeenschappen worden aangemoedigd om vrij en rationeel zichzelf te sturen. => gelinkt à empowerment.

Wat zijn de consequenties van de individualisering?

De mensen zijn wel losgekomen uit de zuilen maar ze kunnen zich niet meer goed verankeren in de collectiviteit.
=> Mensen die die vaardigheden niet hebben, voelen zich onzeker. Ze hebben iets losgelaten ( zich ontworteld uit de zuilen) maar ze kunnen zich niet terug verbinden. Het zich voortdurend verbinden is nu een nood en opdracht geworden voor de individuen. Ze voelen zich vervreemd.

Sociaal kapitaal en diversiteit: wat zijn de resultaten van onderzoeksproject Putnam in de USA?

Conclusie van Putnam is dat contacten tussen etnische groepen dus niet tot meer wederzijds respect en vertrouwen leiden. Ook in Vlaanderen is er een groeiende negatieve houding tegenover etnische minderheden zoals moslims en hun geloof.
=> Meer etnische diversiteit leidt tot meer wantrouwen binnen en tussen de etnische groeperingen.

Wat betekent de wet van de toenemende ergernis?

De wet van de toenemende ergernis betekent dat hoe meer we controleren, hoe groter de ergernis wordt over het feit dat we niet alles kunnen controleren.

8. Wat betekent: veranderingen aan de aanbodzijde?

Veranderingen aan de aanbodzijde gaat naast de beïnvloeding van de maatschappelijke veranderingen op de doelgroepen in SW ook over hoe Sociaal Werk georganiseerd is en hoe het werkt ?

Welke zijn de veranderingen aan de aanbodzijde?

Participatie en vraaggerichtheid
Vermarkting en vraagsturing
Netwerken en samenwerking
Veranderende rol van de overheid
Vagere grens tussen veiligheidsbeleid en sociaal beleid
Tewerkstelling in de sociale profit

Wat betekent vermarkting en vraagsturing?

Vermarkting betekent dat we het sociaal werk willen laten sturen door het spel van vraag en aanbod en het bijkomende prijsmechanisme.

Wat zijn de voordelen van vermarkting?

De voordelen van vermarkting zijn hogere mate van:

Allocatieve efficiëntie
Responsiviteit
keuzevrijheid voor zowel vrager als aanbieder.

Wat betekent samenwerking in de aanbodzijde?

Samenwerking focust zich op de plaats van de relaties tussen sociale voorzieningen.
=> Contextuele problemen hebben een integrale benadering nodig waarbij verschillende sectoren en diensten samengebracht worden. De cliënt moet het focuspunt zijn en niet de specifieke dienst of professie.

=> specialisatie of domeinafbakening en verzuiling van voorzieningen staan dus haaks op de complexiteit van sociale problemen.
Er is dus nood aan samenwerking en afstemming.

Wat zijn de (onbedoelde) neveneffecten van grotere transparantie en klemtoon op kostenkant?

Verlies van professionele autonomie
Strategische gedrag oproepen
wederzijds wantrouwen institutionaliseren

Hoe wijzigt de locus of control? (aanbodzijde: veranderende rol van de overheid)

Decentralisering of lokalisering
Centralisering en europeanisering

=> Er is tegelijk sprake van een overheid die zich sterk inhoudelijk mengt in het sociaal werk
=> verschuiving van de inhoudelijke verantwoordelijkheid naar de markt, de burgers en de lokale overheid.

Wat betekent lokalisering of decentralisering?

Lokalisering of decentralisering is de trend om voor sociale en zorgproblemen de gemeente verantwoordelijk te stellen. De gemeente (of lokale overheid) krijgt de verantwoordelijkheid om voor haar burgers te zorgen en kan zelf bepalen hoever ze daar in gaat, vb. sociale beleidsplannen.

Lokalisering gaat gepaard met territorialisering = vanuit een bepaald gebied wordt er gekeken naar wat de noodzakelijke voorzieningen zijn op het vlak van onder meer veiligheid, educatie, zorg, woningbouw en ruimtelijke ordening enz. en hoe deze elkaar kunnen versterken. Bijvoorbeeld de regio's en netwerken binnen de Integrale jeugdzorg.

Wat betekent Civil society (aanbodzijde: veranderende rol van de overheid)?

Civil society verwijst naar alle activiteiten van burgers buiten de publieke sector en de markt, die gericht zijn op welzijn. Het gaat over informele zorgactiviteiten en informele sociale actie en sociale dienstverlening door NGO's., vb. Buurtbank
Civil society past bij een activerende welvaartstaat.

Doel is om in te werken op de maatschappij zelf om sociale problemen aan te pakken.

Gaat om het inschakelen van mensen via projecten en contracten en het creëren van sociale entiteiten die hiervoor in staan; gericht op de 'productie' van de maatschappij.

Bespreek de tewerkstelling in de sociale sector (aanbodzijde)?

Contradictie tussen:

veel kritiek op het sociaal werk en de social profit
groeiende vraag naar sociaal werkers

=> Een van de sectoren die het sterkst tewerkstelling creëert.
=> Tewerkstelling in social profit steeg de voorbije 10 jaar sneller dan de totale tewerkstelling.

Binnen social profit zijn er belangrijke verschillen:

Welzijn en sociale economie blijft stijgen
Socio-culturele sector kent sinds 2004 een daling.

Prognose

tussen 2000-2020: zorgsector = motor van jobcreatie.
Toename van ong. 39% vraag naar zorgberoepen
In socio-culturele sector nauwelijks een groei qua tewerkstelling
MW maken een bijna gelijkaardige groei mee (2010-2020) als verpleegkundigen

Bespreek: de rol van onderzoek (aanbodzijde)

Onderzoek naar sociaal werk is in Vlaanderen relatief beperkt.
Sociaal werk wordt meer en meer uitgedaagd om zich te verantwoorden.
=> onderzoek kan een belangrijke bijdrage leveren.

Sociaal Werk onderzoek moet minstens 3 componenten bevatten:

het familiale defamilialiseren => kritisch bevragen van de huidige gewoonten en routines binnen het sociaal werk
het verantwoordingsvraagstuk inspireren: aan de hand van gepaste methoden de effectiviteit en efficiëntie van Sociaal werk aantonen
de wisselwerking met internationale theorieontwikkeling en andere disciplines versterken:

om de 3 functies te kunnen vervullen zullen de relaties tussen universiteiten, hogescholen en werkveld versterkt moeten worden.

Bespreek: de verder professionalisering voor of met burgers (aanbodzijde)

Vroeger namen sociaal werkers het op voor de achtergestelde groepen en vertolkten ze de mening van die achtergestelde groepen. Nu is dit niet meer mogelijk omdat die gebruikersgroeperingen nu zelf aan de beleidstafel willen zitten. Ze kunnen immers behoorlijk wat druk uitoefenen op het beleid.

De vraag stelt zich dan ook of het sociaal werk moet professionaliseren voor de burgers door middel van een beroepsvereniging of met burgers?

Tonckers spreekt over democratisch professionaliseren:
= sociaal werk zoekt allianties met deze nieuwe gebruikersverenigingen.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Sociaal werk de toekomst in.

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding