De Nederlandse consument onder de sociologische loep

15 belangrijke vragen over De Nederlandse consument onder de sociologische loep

Consumptie wordt pas sinds de vorige eeuw als fundamenteel onderdeel van de samenleving gezien, dit startte bij de industriele revolutie. Vanaf die tijd werd er op grote schaal geproduceerd en ook geconsumeerd. Maar de massale productie zegt niet alles over het op grote schaal consumeren. Wat zei Marx hierover?

Niet de productie, maar juist de consumptie is de drijvende kracht achter de samenleving.

Volgens Veblen wordt economisch gedrag sociaal bepaald in plaats van op individuele basis op basis van innerlijke persoonlijke motivatie. Hij schreef hierin in zijn wek: The theory of the leisure class. Wat is volgens Veblen de drijvende kracht?

Conspicious consumption.
Hij stelde dat (opzichtige) consumptie wordt ingezet als een manier om status te winnen en te bevestigen.

Veblen verafschuwde het resultaat van opzichtige consumptie, namelijk: opzichtige verspilling. Hoe kon volgens Veblen de financiele draagkracht van iemand worden afgelezen?

Volgens Veblen bestonden er 2 manier om een indruk te krijgen van iemands welvaart, namelijk: opvallende vrije tijdsbesteding of opvallende consumptie. Hierbij geldt: hoe welvarender hoe meer aanzien iemand ontving.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

In zijn boek 'Hidden Persuaders (1957) wist Vance Packard de kritiek op het consumentisme in een stroomversnelling te brengen. Volgens hem speelde men middels reclame bewust in op de zwakke of tere plekken van de burgers, welke sterker zijn dan rationaliteit. Packerd beschreef de volgende affectieve verlangens:

1. behoefte aan veiligheid
2. verlangen gerespecteerd te worden, zelfrespect te verschaffen
3. behoefte aan zelfvoldoening
4. verlangen naar creativiteit
5. behoefte aan liefde en vriendschap
6. behoefte aan macht en controle
7. oorspronkelijkheid en degelijkheid
8. eeuwig leven, jeugd en gezondheid

Wat was volgens Douglas en Isherwood de essentie van consumptie?

Dat deze niet is terug te vinden in het voorzien van behoeften, maar in het voorzien van de betekenis die we hieraan geven.

--> dit betreft een meer antropologische benadering

Wat wordt verstaan onder het Malthusiaans plafond?

Een plafond dat niet te overschrijden valt zonder ingrijpende gevolgen, zoals grootschalige hongersnood, sterfte, oorlog, enz. Ook wel de Mathusiaanse catastrofe genoemd.

--> critici stellen dat er gestreefd moet worden naar een nul procent economische groei als alternatief voor het consumentisme.

Volgens Gilding is de meeste bepalende factor voor een gelukkig leven het gevoel verbonden te zijn met anderen: met gezin, vrienden en de samenleving. Aan de hand van welk agadium stelt hij dit?

we buy stuff we don't need, with money we don't have, to impress people we don't like.

--> volgens Gilding is het een bevrijding hier niet langer aan mee te doen
--> initiatieven hierop worden nu al vormgegeven in onze huidige samenleving en geven vorm aan de nieuwe werkelijkheid.

In economische zin verwijst het consumentisme naar het economische beleid dat de nadruk legt op consumptie. Wat is volgens Paul EKins de consumptiemaatschappij?

Een samenleving waar het bezit en gebruik van een groeiend aantal en groeiende varieteit aan goederen en diensten het belangrijkste culturele doel is en tevens de verwachte kortste route naar individueel geluk, status en nationaal succes.

Naast de 4p's wordt er tegenwoordig vaak een 5e P toegevoegd, deze staat voor participatie. Welke ontwikkeling ligt hieraan ten grondslag?

Het mondiger worden en de behoefte inspraak en invloed willen hebben door de consument.

Het consumentengedrag beschrijft het aankoopgedrag van mensen. Het gaat dan over:

- hoe mensen aankopen
- wat ze kopen
- waar ze kopen
- wanneer ze kopen
- waarom kopen

Er bestaan twee stromingen die de consument op twee uiteenlopende manieren beschrijven, welke zijn dit?

- de zelfbeschikkende / individueel beslissende klant
--> de klant als autonoom wezen

- behaviorisme
--> de makkelijk en sterk beinvloedbare klant

Het aankoopproces kan uiteengezet worden in een aantal stappen. Vooral bij duurdere aankopen worden alle stappen ook (bewust) doorlopen. Wat zijn deze 6 stappen?

1. bewustwording van de behoefte
2. belangstellingsfase, waarbij hetgeen aangeboden wordt, onderling vergeleken wordt.
3. beoordelingsfase
4. evocatiefase, selectie van goederen/aanbieders voor uiteindelijke keuze
5. beslissingsfase (wat doorslaggevend is is nog steeds een wetenschappelijk raadsel)
6. bevestigingsfase (cognitieve dissonantie)

Het is de wetenschap nog niet gelukt te verklaren hoe een mens tot een beslissing komt. Hierdoor wordt het beslissingsproces vergeleken met een black box; zicht op wat er precies gebeurd blijft achterwege. Wel zijn er een aantal factoren die een koopbeslissing beinvloeden. Deze zijn:

- persoonlijke factoren (selectieve waarneming, karakter, uiterlijk, houding, achtergrond, opleiding, leeftijd, geslacht, en gezondheid)


- referentiegroepen (individu, gezin, face to face groepen, referentiegroepen, sociale klassen, subcultuur, cultuur)


- inkomen (te verdelen naar welstandsklassen)

Een welstandsklasse is een verdeling gemaakt op basis van de componenten beroep, opleiding en inkomen. Geef de 5 klassen:

- klasse A --> hoogopgeleiden (WO/HBO) met een hoge functie als medisch specialist, hoge directiefunctie, etc.

- klasse B1 --> bovenlaag middengroep. Hoge ambtenaren, middle managers, directeuren kleinere organisaties

- klasse B2 --> onderkant middengroep. Bijv kleine zelfstandige, lage ambtenaren, leraren.

- klasse C --> minder welgestelden. Bijv administratief medewerkers,winkelpersoneel en geschoolde arbeiders.

- klasse D --> minst welgestelden. Bijv mensen met AOW, ongeschoolden en mensen aangewezen op een uitkering.


--> bij deze indeling wordt wellicht onterecht geen rekening gehouden met het vrij besteedbaar inkomen.

Er kan gesteld worden dat de meer bewust consument in opkomst is. De omslag die zich afspeelt is de transformatie van 'mindless consumption' naar 'mindfull consumption'. Deze wordt gevoed door de volgende 4 ontwikkelingen:

1. Liquid life wordt weer belangrijker. Aanzien wordt niet langer bepaald obv je bezittingen.

2. de consument kijkt naar de waardebijdrage van een organisatie aan de maatschappij. Deze ontwikkeling noemt men 'ethics and fair play'.

3. durable life. De consument doet weer langer met zijn bezittingen

4. return to fold. Alleen peers worden nog vertrouwd en onderlinge organisatie om doelen gerealiseerd te krijgen.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo