Startpagina / Samenvattingen / Sprekend verleden / Havo/vwo 3 / deel Onderbouw leerboek / europeanen-kolonien-turkije

Kolonisatie en nederland

90 belangrijke vragen over Kolonisatie en nederland

Waar hangt de kijk van mensen op de (de)kolonisatie af?

- Werelddeel
- Woongebied

Europese kolonialisme (16de en 17de eeuw)

- handel met factorijen
- geen contact met binnen land -> geen economisch nut

19de eeuw modern imperialisme

- Doo industrialisatie behoefte aan grondstoffen
- Westerse landen veroverden gebieden om te besturen en te exploiteren (kust + achterland)

Wat was het gevolg van de betere verbindingen in de koloniën?

- Verbeterden het vervoer van producten en mensen tussen het moederland en de koloniën.
- De Europeanen konden beter zaken doen.
- Soldaten konden snel tussen de koloniën reizen om overal het koloniale gezag uit te voeren.

Welke dieren transporteerden de Europeanen naar Amerika?

paarden, koeien, schapen, varkens en geiten

Wat zijn de gevolgen van scramble for africa

- Europese handelaren halen goud, koper, rubber, ivoor, etc uit afrika
- Missionarissen proberen chirstelijk geloof te vrspreiden
- Belgische koning Leopold II kreeg Kongo-Vrijstaat

Welke grondstoffen transporteerden de Europeanen naar Amerika?

koffie, suikerriet en tarwe

Welke gewassen brachten de Europeanen van Amerika naar Afrika?

cassave, maïs, bananen, tabak en rubberbomen

Wat is white's man burden

de last van een blanke
- naar een gedicht van rudyard Kipling uit 1899
- oproep tot het koloiseren van minderbeschaafde volkeren door westerse landen
De plicht van de blanke tot het opvoeden en beschaving brengen

Waarin gingen de Europeanen behalve gewassen en dieren nog meer in handelen in de koloniën?

- Producten van de Europese industrie; vuurwapens, fietsen, etc.
- Delfstoffen; goud, zilver, uranium, etc.

Human zoo (Volkerschau)

- Fenomeen van de 19de eeuw begin 20ste eeuw (ook wel ethnological expositions genoemd)
- Publieke tentoonstellingen van mensen in hun natuulijke habitat
- Om de diversiteti van eht kolonial rijk te laten zien (verschil tussen westerse beschaving en niet Europese beschavingen)

Welke verplichtingen werden de bevolking in de koloniën opgelegd?

- Mannen moesten een paar dagen per jaar onbetaald voor de overheid werken.
- Boeren moesten méér dan ze willen of voor de Europese markt produceren.
- Belasting betalen in de vorm van geld

Wat waren de verplichtingen van de Javaanse boeren

- Op 1/5 deel van hun gornd producten verbouwen voor de Ruopese markt
- Belasting te betalen over hun land
- Arbeidsdiensten te verrichten

Waardoor ontstond er een gebrek aan land in de koloniën?

- De snelle bevolkingstoename
- Europeanen legden plantages aan voor producten die naar Europa warden geëxporteerd.

Waardoor boden de steden veel mogelijkheden voor jongeren?

- Er was meer vrijheid, omdat in het dorp de ouders de baas waren.
- Er waren danslokalen, scholen en ziekenhuizen.

Waardoor vielen de verwachtingen van de jongeren in de stad tegen?

- De lonen waren laag en de woningen slecht.
- Er was moeilijk werk te vinden.

Waarvoor heeft de inveoring van de ethische politiek voor gezorgd

- Verbbeteren van eht onderwijs. De gezoncsheidszorg en meer zeggenscap voor de indonesische bevolking
- 1918: instelling volksgod raad waarin indonesiers zaten die moesten worden betrokken bij belangrijke beslissingen
- de volksraad + het verbeterde onderwijs zorgde uiteindelijk voor nationalisme binnen de kolonie

Waarom kwamen er honderdduizenden contractarbeiders ui Azië naar Amerika.

Na de afschaffing van de slavernij was er een tekort aan arbeidskrachten, dus werden er contractarbeiders uit Azië gehaald.

Waarnaartoe verhuisden veel Joden na WO1 en WO2?

Veel Joden verhuizen van over de hele wereld naar Palestina?

Hoe veranderde de samenstelling van de bevolking in Azië

Veel blanke Russen emigreerden naar het door Rusland veroverde deel in Azië

Wat gebeurde er met de oorspronkelijke bevolking van Australië en Nieuw-Zeeland?

Die werden verjaagd, uitgemoord en onderworpen

Wat werd het belangrijkste geloof in Spaans-Amerika en hoe werd hiervoor gezorgd?

De meeste mensen werden Christelijk. Missionarissen richten scholen, kloosters en kerken op.

Waarom werd men in Portugees-Amerika vaak niet christelijk?

Zij hielden hun eigen godsdienst, omdat ze veel afgelegener woonden.

Welke godsdienst kregen de meeste Afrikanen?

Ze werden Christelijk, vermengd met uitingen uit de eigen traditionele Afrikaanse godsdiensten.

Wat deden de Katholieke missionarissen in Afrika?

Zij brachten het christendom en stichtten scholen en ziekenhuizen.

Wat gebeurde er in de Afrikaanse Kerken?

Onder leiding van een plaatselijke profeet werd hier het christendom vermengd met eigen gebruiken.

Wat was het verschil tussen de Afrikaanse en de Aziatische godsdienst?

In Afrika verschilde de godsdienst van plaats tot plaats. In Azië had je overal dezelfde godsdienst.

Welke drie reacties waren er op de Westerse cultuur?

- overnemen
- eigen behouden
- combineren

Wie is een goed voorbeeld van een leider die beide culturen combineert?

De Afrikaanse politieke leider Senghor.

Welke leiders bestreden bijvoorbeeld de westerse cultuur?

De leiders van de Sepoy-opstand.

Wat was het verschil op politiek gebied tussen Amerika en Afrika &Azië?

In Amerika werd door de Europeanen veroverd en de Indianen werden tweederangsburgers. In Afrika en Azië vestigden Europeanen zich alleen in factorijen en dit met toestemming van de inheemse heersers.

Wanneer kregen Indianen in Spaans-Amerika pas rechten? Wat waren ze nu?

Ze kregen pas rechten als ze christen werden. Als christen waren ze onderdanen van de Europeanen.

Wie stuurde ''vaders'' naar de koloniën in Spaans-Amerika? Wat was het doel?

De Spaanse koning stuurden ambtenaren die voor de Indianen zorgden en hen opvoedden tot goede burgers.

Wat was de tegenprestatie die de Indianen moesten leveren tegenover hun ''vaders''?

Ze moesten van tijd tot tijd werken voor hun vaders.

Wat was de werkelijke uitvoering van de zorg van de vaders?

De Indianen werden tweederangsburgers die van tijd tot tijd dwangarbeid moesten doen.

Wat waren de voordelen van de plaatselijke factorijen voor de plaatselijke heersers?

- Ze profiteerden zelf ook van de handel
- Bij conflicten met naburige landen konden ze de steun van Europa gebruiken.

Wat vonden de heersers van de slavenhandel?

Ze hadden er geen bezwaar tegen en kregen er geld en goederen voor terug.

Hoe zat het met de factorijen in China?

De Chinese keizers hadden maar heel weinig factorijen toegestaan.

Wat is de oorzaak van de Opiumoorlog?

China had de invoer van opium verboden. De Chinezen namen een grote voorraad opium in beslag die de Engelsen probeerden in te voeren. Engeland reageerde toen met een oorlog.

Wat waren de belangrijkste koloniale rijken? Waar bestonden ze uit?

En: Brits-Indië (India, Pakistand, Bangladesh)
Ne: Nederlands-Indië (Indonesië)
Fr: Indo-China (Vietnam, Laos, Cambodja)

Welke koloniën hadden direct bestuur

de Franse, Portugeze en Belgische koloniën

Wat had iedere Franse kolonie als bestuur?

Een gouverneur en ambtenaren (zowel ambtenaren uit de kolonie als uit Fransen)

Wie kregen bij het directe bestuur in koloniën vaak geen functies? Wat was het gevolg?

Familieleden van vroegere heersers, hierdoor verloren de inheemse heersers hun macht.

Welke voordelen hadden de Europeanen tegen het opkomende verzet?

- Militair overwicht
- Veel inheemsen deden niet mee met opstandige langdgenoten

Wanneer ontstond er pas een nationaal gevoel in brede lagen van de bevolking?

In de loop van de 20e eeuw.

Waarbij was er vooral aandacht voor de inheemse cultuur?

bij de (katholieke) missie en de (protestantse) zending

Op welke twee punten werkte het West-Europese onderwijs mee aan de bevordering van het nationalisme?

- Door dit onderwijs leerde de inheemse bevolking begrippen kennen als democratie, vrijheid, gelijkheid en nationalisme

- leerlingen die westers onderwijs volgden kregen ook onderwijs in de eigen cultuur, eigen verleden, dit leidde tot nationale gevoelens.

Hoe zorgde koloniale onderdrukking voor de bevordering van het nationalisme?

De inheemse bevolking kreeg nu een ander bestuur, ander werk en vaak een andere godsdienst opgedrongen. Deze onderdrukking leidde tot een verlangen om vrijheid.

Welke omstandigheden van buitenaf bevorderden het nationalisme?

- De Tweede Wereldoorlog.
- Verschuiving van machtscentra.
- Stimulerende voorbeelden van dekolonisatie in Azië en Afrika.
- Groeiend inzicht dat het koloniale tijdperk ten einde liep.

Welke punten uit de Tweede Wereldoorlog hielpen bij de bevordering van het nationalisme?

- de nationalisten kregen tijdens deze oorlog hoop de overheersers te kunnen overwinnen, de Europeanen hadden toch ook van Japan verloren!

- de hulp van de koloniën bleek nodig voor bv. voedsel en grondstoffen.

- Inheemse soldaten vochten bij de geallieerden, na de oorlog wilden zij niet meer als ondergeschikten worden gezien.

Noem een stimulerend voorbeeld van dekolonisatie, waardoor men in de koloniën ook dekolonisatie wilde?

Ghandi wist India zonder veel geweld los te maken van moederland Engeland.

Wat begonnen de koloniale overheersers in te zien toen ze zagen dat het koloniale tijdperk ten einde liep?

Dat ze beter met nationale leiders in de koloniale oorlog afspraken konden maken dan een dure koloniale oorlog beginnen.

Welke delen overheersten de Turken vanaf de 17de eeuw?

- grootste deel van het M-O
- Noord-Afrika
- Zuidoost-Europa

Welke twee West-Europese bewegingen namen de Turkse sultans over?

- Het leger werd naar West-Europees voorbeeld georganiseerd, getraind en bewapend.
- Missionarissen uit het Westen mochten in Turkije scholen oprichten, boeken vertalen en bibliotheken oprichten.

Wat was het negatieve gevolg voor de sultans door het overnemen van enkele West-Europese bewegingen?

Er ontstonden Turkse en Arabische nationalistische bewegingen.

Wat deden Frankrijk en Engeland nadat het Turkije niet gelukt was een einde aan hun imperialisme te maken?

Ze kregen grote invloed op het Turkse rijk. Ze veroverden delen van het Turkse rijk en dwongen in andere gebieden voorrechten af.

Waarom kunnen de Turkse Arabieren zich teleurgesteld voelen door Engeland en Frankrijk?

In WO1 hadden ze te Westerse kant gekozen i.t.t de Turkse leiders. Daarna werd hun gebied door Engeland en Frankrijk ingepikt, terwijl ze eigenlijk op steun gehoopt hadden.

Onder leiding van wie wisten de Turken een verdere verdeling van het Turkse rijk te voorkomen?

Atatürk/Moestafa Kemal

Wat zou er met Turkije gebeuren met het Vredesverdrag van Sèvres?

- De Armeniërs en Koerden zouden een eigen deel krijgen
- Het westelijke deel zou zoals vroeger weer bij Griekenland horen

Wat waren de gevolgen van de oorlog tussen de Turken en de Geallieerden?

- 1 ½ miljoen Grieken moesten Turkije verlaten
- 1 miljoen Armeniërs kwamen om, sommige noemen dit de Armeense genocide

Wie is er sinds 2003 aan de leiding in Turkije?

Erdogan met zijn Islamitsche welvaartspartij

Wat zeggen de tegenstanders van Erdogan?

Dat hij stap voor stap een einde maakt aan de scheiding tussen kerk en staat van Atatürk

Hoe is de situatie nu tussen Turkije en de Koerden?

Nog steeds veel spanning en aanslagen en onderdrukking van en door de Koerden

Hoe is de situatie nu tussen Turkije en Syrië

Turkije vangt veel Syrische vluchtelingen

Hoe is de situatie nu tussen Turkije en Griekenland

Er is onenigheid tussen de twee landen over de verdeling van Cyprus en boringen in de Egeïsche zee

Hoe is de situatie in Turkije op het gebied van politiek?

Steeds minder politieke vrijheid. Oppositie en kritiek wordt hard aangepakt.

Waardoor werd er na WO1 niet één Arabische Staat gesticht?

- Midden-Oosten werd na WO I opgedeeld in mandaat gebieden van Engeland en Frankrijk
- Het Arabisch nationalisme had maar weinig aanhangers en er was veel etnische en godsdienstige verdeeldheid.

Tussen welke godsdiensten is er verdeeldheid in Arabië?

soennieten, sjiieten, christenen en joden

Wat gebeurde er na WO2 in Arabië met de Mandaatgebieden?

Het werden nationale staten

Welke twee volken woonden in het zuiden van Afrika voor de komst van de Europeanen?

De San en de Khoikhoi

Waarvan leefde het volk de San?

jagen en verzamelen

Wie vestigden zich naast de Hollanders nog meer in Kaap de Goede Hoop?

andere Hollanders, Duitsers en hugenoten

Hoe verliep de samenwerking tussen de VOC en de Khoisan?

In het begin werkten ze veel samen. Later ontstonden er conflicten en werd de San deel uitgemoord en deels verdreven. De Khoikhoi werden slaaf van Europeanen

Wat doen de Boeren wanneer de Engelsen de Kaap veroveren?

Ze willen niet onder Engels bestuur leven en trekken naar het noorden

Waar weten de Boeren zich na de Grote Trek te vestigen?

In Natal

Welke twee Boerenrepublieken werden er gesticht?

Oranje Vrijstaat en Transvaal

Wat was het gevolg van de inlijving van Oranje Vrijstaat en Transvaal door de Engelsen?

Er ontstonden twee boerenoorlogen

Waarom was de tweede Boerenoorlog het meest gruwelijk?

De Boeren voerden een guerrillaoorlog en de Engels vochten daartegen door land en boerderijen te vernietigen en vrouwen en kinderen in concentratiekampen te zetten.

Wat was de rol van Nederland in de boerenoorlogen?

Nederland probeerde te bemiddelen, maar tevergeefs.

Wat gebeurde er op het einde van de Boerenoorlogen?

De Boeren verloren en de republieken werden ingelijfd

Welke twee wetten werden ingevoerd die segregatie en discriminatie van niet-blanken tot doel hadden.

- Niet-blanken mochten sommige beroepen niet hebben, ze kregen minder betaald en mochten bijna nergens land kopen

- De niet-blanken mochten, op een klein deel van de Kaapkolonie na, nergens stemmen.

Wat hoopte de Nationale Partij te bereiken met de apartheid?

toegenomen zwart verzet beteugelen en de blanke overheersing veiligstellen.

Wat beoogde de Nationale Partij met de apartheid?

- volledige scheiding tussen etnische groepen; overheerst door de blanken
- onderlinge huwelijken werden verboden
- elke groep kreeg een eigen woongebied.

Waardoor werd er binnenlands actie tegen de Apartheid gevoerd?

onderwijs, kerken, parlement en vakbeweging

Hoe werd er in het buitenland actie tegen de Apartheid gevoerd?

boycotacties tegen de Apartheid

Wie was de leider van het ANC?

Nelson Mandela

Wat was het doel van de Umkhonto we Sizwe?

Apartheid met geweld afschaffen

Wat waren de dieper liggende oorzaken van het einde van de Apartheid?

- Het verzet tegen de Apartheid en het vele geweld in Afrika.
- Het ging economisch niet goed met Zuid-Afrika.
- De Nationale Partij verloor de meeste aanhang.

Wat waren de gevolgen van de afschaffing van de Apartheidswetgeving?

- blank en zwart krijgen gelijke rechten

- verrassing voor velen binnen en buiten Zuid-Afrika
- er kwam kiesrecht voor iedereen
- Mandela pleit voor verdraagzaamheid om een burgeroorlog te voorkomen.

Wat werd er beloofd door de Waarheidscommisie om de waarheid over gewelddaden tijden de Apartheid te achterhalen?

Wanneer blanke en zwarte daders van raciale misdrijven eerlijk alles opbiechten werd hen alles vergeven en kregen ze geen straf

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Sprekend verleden / Havo/vwo 3 / deel Onderbouw leerboek | 9789057308031 | Conny Bastiaans

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Kolonisatie en nederland