De inwoners en hun grondrechten - Grondrechten - De voornaamste grondrechten

12 belangrijke vragen over De inwoners en hun grondrechten - Grondrechten - De voornaamste grondrechten

Een grondrecht geeft een staat een verplichting, welke soorten verplichtingen zijn er?

  • Een negatieve verplichting: de overheid moet zich onthouden om zo de rechten te waarborgen (" vrijheid van”)
  • Een positieve verplichting: de overheid moet actief rechten waarborgen (“het recht op”)
  • Vaak is er ook een mix van beide; bv Een overheid mag gevangenen niet mishandelen (onthouden), maar moet ze ook beschermen tegen andere gevangenen (actie)

Grondrechten hebben een verticale werking (ovh-burger), maar hieruit kan ook een horizontale werking voortvloeien (burger-burger), geef hier een voorbeeld van.

  • De overheid mag je niet discrimineren, maar je buurman of werkgever ook niet
  • Bv recht op leven werkt in de horizontale verhouding door dmv Art. 394 Sw (moord)

Wat is het verbod van foltering?




De Europese verdragen bepalen dat niemand mag worden onderworpen aan folteringen of aan onmenselijke of vernederende behandelingen of bestraffingen (art. 3 EVRM).


Dit is een absoluut grondrecht (Er kan in geen geval een beperking op gemaakt worden)
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is het verbod op slavernij en dwangarbeid?

  • Het EVRM bepaalt dat niemand in slavernij of dienstbaarheid mag worden gehouden (art. 4.1 EVRM en art.5, eerste lid Handvest).
  • Het is ook verboden om iemand te dwingen tot dwangarbeid of tot het verrichten van verplichte arbeid (art. 4.2 EVRM en art. 5, tweede lid Handvest).
    • Kunnen wel uitzonderingen op gemaakt worden: bv een aantal activiteiten die niet als dwangarbeid of verplichte arbeid worden beschouwd zoals werk dat aan gedetineerden wordt opgelegd of militaire dienst (art. 4.3 EVRM

Hoe wordt het recht op een gelijke behandeling beschermd?

  • In onze eigen Belgische rechtsorde door de artikelen 10 (gelijkheid) en 11(non-discriminatie) van de Grondwet. Deze artikelen sluiten elk onrechtvaardige verschil in behandeling uit.
  • Het gelijkheidsbeginsel kent in het internationaal recht nog veel andere toepassingen, zowel van algemene aard (zie bijvoorbeeld het VN-Verdrag van 21 december 1965 inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie) als in specifieke contexten. Zo moeten echtgenoten bijvoorbeeld gelijke rechten en verantwoordelijkheden van burgerrechtelijke aard hebben.

Welke grondrechten vallen onder de democratische rechten?

  • Het recht op vrije en geheime verkiezingen (Eerste protocol EVRM)
  • Het petitierecht (Art. 28 (1) EVRM)
  • Het recht op openbaarheid van bestuur (Art. 32 GW)

Wat is het recht op vrije en geheime verkiezingen?

(Staat niet uitdrukkelijk in de grondwet, maar volgt uit grondwettelijke bepalingen die de samenstelling van de organen van de wetgevende macht regelen -> deelname brugger wordt verondersteld.)

EVRM: art. 3, Eerste protocol EVRM -> “De verdragsstaten verbinden zich ertoe om met redelijke tussenpozen vrije, geheime verkiezingen te houden onder voorwaarden die de vrije meningsuiting van het volk bij het kiezen van de wetgevende macht waarborgen.”

Welke rechten heb je tijdens de strafrechtspleging?

  • Het recht op vrijheid
    • Het recht om zich te verplaatsen en te verblijven (Art. 2 vierde protocol EVRM)
    • De vrijheid om niet vastgehouden te woden (Art. 12 (1) GW)
  • Wettigheidsbeginsel in strafzaken
    • Nullum crimen nulla poena sine lege (Art. 12 en 14 GW)
  • Vermoeden van onschuld en recht van verdediging (art. 6 EVRM)
  • Recht op tweede aanleg (art. 2.1 Zevende Protocol EVRM)
  • Recht om geen tweemal te worden berecht of bestraft (art. 4.1 Zevende Protocol)

Welke grondrechten vallen onder het recht op bescherming van privé-, gezinds- en familieleven?

  • Eerbiediging van privéleven en gezinsleven (Art. 22 GW)
  • De bescherming van het privé-, familie- en gezinsleven wordt ook gegarandeerd door het EVRM (Art. 8 EVRM)
  • Onschendbaarheid van de woning (Art. 15 GW)
  • Bescherming van private communicatie (Art. 29 GW)
  • Bescherming persoonsgegevens (Art. 8 Handvest)
  • Recht om te huwen (Art. 12 EVRM)

Wat is het recht op eigendom?

De Grondwet beschermt eigenaars tegen willekeurige inmengingen in het recht op eigendom.

  • Uitzondering: onteigening: iemand zijn eigendom afnemen als dat bijdraagt tot het algemeen nut + alleen in de gevallen en op de wijze zoals die in de wet worden bepaald + schadeloosstelling bieden aan de eigenaar (art. 16 Gw)


+ Niemand kan veroordeeld worden tot een (algemene) “verbeurdverklaring” van zijn goederen (art. 17 GW.)

Hoe wordt het recht op eigendom geregeld in het Europese recht?

Iedere natuurlijke of rechtspersoon heeft recht op het ongestoord genot van zijn eigendom. Aan niemand zal zijn eigendom worden ontnomen behalve in het algemeen belang en onder de voorwaarden voorzien in de wet en in de algemene beginselen van internationaal recht (art. 1, eerste lid Eerste Protocol EVRM).

Welke grondrechten vallen onder de socio-economische rechten?

  • Recht op een menswaardig leven (Art. 23 GW)
  • Recht op duurzame ontwikkeling (art. 7bis Gw.)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo