De scheiding der machten - Verkiezen en vertegenwoordigen - Op federaal niveau

32 belangrijke vragen over De scheiding der machten - Verkiezen en vertegenwoordigen - Op federaal niveau

Welke 2 vergaderingen bestaan er op federaal niveau?

  1. Kamer van volksvertegenwoordigers
  2. Senaat



-> Dus: bicameraal systeem

Hoe bepaalt de Grondwet hoe de kamer van volksvertegenwoordigers moet worden samengesteld?

Art. 61-65 GW bepalen dat de kamer samengesteld wordt ogv regelmatige, vrije, democratische en geheime verkiezingen.

Wat zijn de hoogtepunten van de geschiedenis van ons Belgisch kiesstelsel?

  • Van 1831 tot 1893 was er cijnskiesrecht
  • vanaf 1893 tot 1921 kwam het algemeen meervoudig stemrecht voor mannen (sommige mannen hadden meer stemmen)
  • Vanaf 1921 tot 1948 was er het algemeen enkelvoudig stemrecht voor mannen (alle mannen 1 stem)
  • Vanaf 1948 werd het algemeen enkelvoudig stemrecht uitgebreid voor vrouwen (men had schrik dat de vrouwen in alle naïviteit in de armen van de katholieken zouden lopen)
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat zijn de hoogtepunten van de geschiedenis van ons Belgisch kiesstelsel?

  • Van 1831 tot 1893 was er cijnskiesrecht
  • vanaf 1893 tot 1921 kwam het algemeen meervoudig stemrecht voor mannen (sommige mannen hadden meer stemmen)
  • Vanaf 1921 tot 1948 was er het algemeen enkelvoudig stemrecht voor mannen (alle mannen 1 stem)
  • Vanaf 1948 werd het algemeen enkelvoudig stemrecht uitgebreid voor vrouwen (men had schrik dat de vrouwen in alle naïviteit in de armen van de katholieken zouden lopen)

Waarom duurde het zolang om stemrecht te krijgen voort vrouwen?

Men had schrik dat devrouwen in alle naïviteit in de armen van de katholieken zouden lopen

Hoeveel leden telt de kamer van volksvertegenwoordigers volgens de grondwet?

Art. 62 GW: 150 leden

Door het akkoord van Loppem werd het algemeen enkelvoudig stemrecht ingevoerd. Toch verliep de eerste verkiezing in 1919 ongrondwettig, waarom?

Omdat de grondwet toen nog een meervoudig stemrecht voorschreef, pas in 1921 stond het algemeen enkelvoudig stemrecht in de grondwet.

Hoe ziet het kiesstelsel er vandaag de dag uit in België?

  • Er is een legislatuur van 5 jaar (maar vervroegde ondbinding is mogelijk

Wat is de kiesdrempel en waar ligt die in België?

Een lijst in een kieskring wordt maar toegelaten tot de verdeling van de zetels wanneer zij tenminste 5% van de uitgebrachte stemmen heeft behaald.

Wat is het nut van een kiesdrempel en tot welk drama gaf dit aanleiding in 2003?

De kiesdrempel gaat versnippering in het politieke landschap tegen, zonder zouden er teveel kleine partijen opkomen. Na de dioxinecrisis in 2003 is de partij Agalev (nu groen) onder de kiesdrempel gezakt.

Wat is het nut van een kiesdrempel en tot welk drama gaf dit aanleiding in 2003?

De kiesdrempel gaat versnippering in het politieke landschap tegen, zonder zouden er teveel kleine partijen opkomen. Na de dioxinecrisis in 2003 is de partij Agalev (nu groen) onder de kiesdrempel gezakt.

Welke kiesvoorwaarden zijn er?


actieve kiesvoorwaarden (kunnen stemmen)
  • Art. 1 kieswetboek

Passieve kiesvoorwaarden (zich kandidaat kunnen stellen)
  • Art. 64 Gw


Zijn quasi dezelfde vereisten:
  • Belgische nationaliteit
  • Je moet meerderjarig zijn
  • Je moet ingescheven zijn in de bevolkingsregister
  • Je mag niet geschortst zijn voor kiesrecht (bv na strafrechtelijke veroordeling)

Aan welke voorwaarden moet een kiezer voldoen opdat hij naar de stembus mag trekken? (Art. 1 kieswetboek)

Passieve kiesvoorwaarden
  1. Je moet een Belg zijn
  2. Je moet 18 jaar zijn
  3. Je moet in een Belgische gemeente wonen
  4. Je kiesrecht mag niet ontnomen zijn door bv een strafrechterlijke veroordeling

Volgens Art. 65 GW vallen de verkiezingen voor de kamer en de verkiezingen voor het Europees parlement samen. Wat gebeurd er wanneer de kamer vroeger w ontbonden?

De GW bepaalt in Art. 46 (6) GW dat de daaropvolgende legislatuur beperkt wordt tot aan de eerstkomende verkiezingen van het Europees parlement.

MAAR er is een overgansbepaling: het 6e lid treedt pas in werking op een datum die nog gestemd moet worden (bij bijzonderemeerderheid).

DUS: Elke federale legislatuur = 5 jaar, ongeacht voortijdige verkiezingen. (Federale en Europese legislaturen lopen voorlopig nog samen, maar vanaf er vervroegde verkiezingen zijn voor de kamer is dit niet meer het geval.)

Waar of niet waar; itt tot de VS moet iedereen stemmen in België.

Niet waar, er is opkomstplicht in België, geen stemplicht. Je mag dus doen wat je wil als je in het stemhokje staat.

Wat zijn geloofsbrieven en wie onderzoekt ze?

Dit zijn brieven waarin (volgens Art. 48 GW) de kamer bevestigd dat elk van de verkozenen effectief voldoet aan de kiesvoorwaarden.

Wat zijn de volgende stappen na een volksvertegenwoordiger verkozen is?

Ze leggen de eed v gehoorzaamheid  aan de grondwet af. Daarna gaat een speciale controlecommissie na of ze de regels omtrent campagnefinanciering gevolgd hebben

(tegen de beslissing v deze commissie kan sinds de 6e staatshervorming beroep w aangevoerd)

Waarom wordt de kamer van volksvertegenwoordigers in taalgroepen verdeeld (Art. 43 §1 GW)?

Is van belang voor een aantal communautair gevoelige aangelegenheden. (bv aanneming van bijzonderemeerderheidswetten of de alarmbelprocedure)

In welke gevallen kan de kamer ontbonden worden?

  1. Bij het einde van de legislatuur
  2. Bij herziening vd grondwet
  3. Door de koning (Art. 46 GW)
    • 1°: als de kamer een motie v vertrouwen verwerpt in de regering en geen alternatief voorstelt
    • 2°: als de kamer een motie v wantrouwen aanneemt tegen de regering en ze stelt geen alternatief voor
    • (3): Na ontslag van de regering kan de koning de kamer ontbinden (bij meerderheid)

    Let op: in elk geval, buiten het aflopen van de legislatuur heeft de kamer zijn ontbinding in eigen handen.

Hoe wordt de senaat samengesteld?

Art. 67 GW

Er zijn in totaal 60 senatoren.
  • 50 worden aangewezen door de deelstaatparlementen (1°-5°) (deze hebben een dubbelmandaat)
  • 10 worden gecoöpteerd door de deelstaatsenatoren (6°-7°)

Wat is een gecoöpteerd senator?

Coöptatie is het aanduiden van personen voor een bepaalde functie door personen die al in deze functie zitten.


Bedoeling: laat toe mensen met expertise in het wetgevingsproces te betrekken.
Maar in de praktijk coöpteerden partijen gwn senatoren die niet verkozen waren (bv Benjamin Dalle was in de vorige legislatuur gecoöpteerd senator

Wat is het grootste verschil tussen de senaat en de kamer?

  • De kamer heeft rechtsteekse verkiezingen, de senaat niet
  • De senaat is een niet-permanent orgaan, de kamer is een permanent orgaan en komt meer dan 8x/jaar samen.

Wat is een gelijkenis tussen de senaat en de kamer?

  • Worden beide ingedeeld in taalgroepen

Weke onverenigbaarheden zijn er op federaal niveau?

Art. 49-51 GW

  1. Je kan niet tegelijk kamerlid en senator zijn
  2. Je kan niet tegelijk parlementslid en minister zijn
    • Praktijk: mensen die minister worden doen mee aan verkiezingen van de parlementen. Zijn meestal parlementairen met veel stemmen die minister worden; of veel expertise hebben over een thema
    • Waarom?: bescherming principe van de scheiding der machten.
  3. Je kan niet tegelijk lid zijn ve deelstaatparlement eh Europees parlement
  4. Je kan niet tegelijk rechter zijn en een andere politieke rol invullen (opnieuw ter bescherming van de scheiding der machten)

Van welke 2 immuiteiten kunnen parlementsleden genieten?

  1. Onverantwoordelijkheid (Art. 58 GW)
  2. Onschendbaarheid (Art. 59 GW)

Waarom hebben parlementsleden immuniteiten?

De immuniteiten beschermen hen tegen gebeurtenissen die hun goed wetgevend werk zouden kunnen verhinderen

Wat is de onverantwoordelijkheid van een parlementslid?

GW zegt in Art. 58 dat parlementslid niet kan w vervolgd of aan onderzoek kan w onderworpen nav een stem of mening die hij heeft uitgebracht in de uitoefening van zijn functie. (geen onderzoek + geen vervolging)
  • Maar: Men kan bv wel ordemaatregelen nemen; maar geen vervolging of onderzoek

De immuniteiten van parlementsleden gelden binnen de uitoefening v hun functie, wat valt daaronder?

Tijdens parlementsbijeenzitting bv wel; partijcongres, tv-studio, ... Bv niet

De voorzitter van een parlementsbijeenzitting kan bv wel maatrgelen nemen om de orde te handhaven (bv het woord ontnemen)

Wat wil de onschendbaarheid van parlementsleden zeggen?

  1. Geen aangehouden of dagvaarding zonder machtiging door een assemblee.
  2. Geen dwangmaatregelen waarvoor het optreden van de rechter is vereist (bv huiszoeking, maar wel getuigenverhoor want daarvoor moet rechter niet tussenkomen)

(Beide muv heterdaad!)

Waarom bestaat de parlementaire onschendbaarheid?

Aan de basis ligt het idee dat moet worden vermeden dat politiek gemotiveerde vervolging zouden worden ingesteld door organen van de uitvoerende of rechterlijke macht waardoor de scheiding der machten in het gedrang zou komen.

Waar of niet waar; je kan parlementsleden door hun parlementaire onschendbaarheid niet dagvaarden voor buitencontractuele schade die ze veroorzaakt hebben.

Niet waar; De onschendbaarheid geldt enkel voor strafrechterlijke vervolgingen. Burgerrechterlijk kan dus wel.

Parlementsleden kunnen hun assemblee verzoeken om vervoling wel mogelijk te maken (bv verkeersboetes gaat:), maar ze kunnen zelf geen afstand doen v hun onschendbaarheid.

Hoe werkt de parlementaire onschendbaarheid voor deelstaatsenatoren (die dus lid zijn van meerdere assemblees)?

Om te kunnen vervolgen moet de onschendbaarheid in beide assemblees opgeheven worden.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo