Uitvoerende instellingen - Vertrouwen en controleren - Op federaal niveau

42 belangrijke vragen over Uitvoerende instellingen - Vertrouwen en controleren - Op federaal niveau

Waarom bepaalt de GW dat de federale uitvoerende macht (koning en regering) verantwoording moet afleggen aan de wetgevende macht?

Omdat ze geen rechtstreekse democratische legitimiteit heeft

Waar of niet waar; de koning is naast het hoofd van de UM (bv bevoegd voor afkondiging) ook een tak van de wetgevende macht.

Waar, hij is bv bevoegd voor het indienen van wetsontwerpen

Waar of niet waar: de koning is net zoals een parlementslid onschendbaar en onverantwoordelijk

Waar, maar de begrippen hebben wel een andere betekenis dan bij parlementsleden.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke immuniteiten heeft de persoon des konings?

De koning is onschendbaar en onverantwoordelijk
  • Onschendbaar: hij kan niet strafrechtelijk worden vervolgd tijdens zijn functie. Burgerrechterlijke vorderingen zoals schadevergoedingen kunnen gedekt worden dmv de civiele lijst (= deze lijst omvat alle middelen die de koning kan gebruiken om zijn functie uit te oefenen) (Art. 88 Gw)
  • Onverantwoordelijk: Elk optreden vd koning moet gedekt zijn door een minister (Art. 106 Gw)


Let op: deze immuniteiten gelden alleen voor Flippe, en niet voor zijn hele fam

Welke immuniteiten heeft de persoon des konings?

De koning is onschendbaar en onverantwoordelijk
  • Onschendbaar: hij kan niet strafrechtelijk worden vervolgd tijdens zijn functie. Burgerrechterlijke vorderingen zoals schadevergoedingen kunnen gedekt worden dmv de civiele lijst (= deze lijst omvat alle middelen die de koning kan gebruiken om zijn functie uit te oefenen) (Art. 88 Gw)
  • Onverantwoordelijk: Elk optreden vd koning moet gedekt zijn door een minister (Art. 106 Gw)


Let op: deze immuniteiten gelden alleen voor Flippe, en niet voor zijn hele fam

Waar of niet waar; de koninklijke onschendbaarheid is voor de hele koninklijke familie.

Niet waar, zij zijn niet onschendbaar.

In welke mate is de koning onverantwoordelijk?

  • Hij is politiek onverantwoordelijk: regering moet zijn handelingen mede-ondertekenen.
  • Art. 106 GW: Elk optreden van de koning moet gedekt zijn door de handtekening van een minister.

Waar of niet waar; Het optreden van de koning wordt alleen gecontroleerd door de regering.

Niet waar, de regering is politiek verantwoordelijk tov de kamer.

Volksvertegenwoordigers kunnen de eerste minister aanspreken over het optreden vd koning

Welke 3 koninklijke besluiten zijn nodig om een nieuwe regering ad macht te brengen?

  1. Een KB met benoeming vd 1e minister (uitredende 1e minister tekent mee)
  2. Een KB voor het ontslag van de huidige regering (nieuwe minister tekent mee)
  3. Een derde KB met benoeming vd nieuwe regeringsleden. (nieuwe minister tekent mee) 

Waar moet je zeker aan voldoen om minister te kunnen worden?

  • Je moet Belg zijn (Art. 97 Gw)
  • Je mag geen lid zijn van de koninklijke familie (Art. 98 Gw)

Wat is de ministerraad, en hoe is ze samengesteld?


De ministerraad telt max 15 leden en is paritair samengesteld. Ze wordt geleid door de premier (Art. 99 Gw)

Staatssecretarissen zitten hier niet in (Art. 104 Gw) (er moeten dus niet even veel ned als fr staatssecretarissen zijn)

Waar of niet waar; er moeten even veel Fr als Ned staatssecretarissen zijn.

Fout, de paritaire voorwaarde geldt niet voor staatssecretarissen, enkel in de ministerraad

Wie zit er in het kernkabinet, en wat doet ze?

Bestaat uit de premier en zijn vicepremiers, deze vergadering dient om de coalitiepartners op 1 lijn te houden.

Art. 96 GW zegt dat de koning ministers benoemt en ontslaat, hoe gebeurt dit in de praktijk?

Eig beslissen partijen die samen een meerderheid hebben in de kamer wie regeringslid wordt.

Welke onverenigbaarheden zijn er voor leden van de regering?

  • Niet tegelijk regeringslid en parlementslid
  • Niet tegelijk regeringslid en lid van deelstaatregering/ parlement
  • Niet tegelijk regeringslid en burgermeester of schepen

Welke immuniteiten hebben ministers of staatssecretarissen?

Ze zijn onschendbaar en onverantwoordelijk
  • Onschendbaar (= voor misdrijven binnen de uitoefening v hun ambt kan het OM alleen vorderen (als de kamer verlof toekent) voor het Hof van Beroep): Art. 103 Gw
  • Onverantwoordelijk (= mbt meningen, geuit tijdens uitoefening vd functie): Art. 101 lid 2 Gw

Wanneer kan een minister of staatssecretaris toch strafrechtelijk vervolgd worden?

Voor misdrijven binnen de uitoefening v hun ambt, of binnen hun ambtstermijn kan het OM een vervolging instellen voor het hof van beroep (Art. 103 (1) GW)

Let op: dit kan enkel indien de kamer verlof toekent (Art. 103 (5) GW)

In welke gevallen kan de kamer het verzoek op verlof voor de strafrechterlijke vervolging van een minister of staatssecretaris weigeren?

Art. 12 §1 (3) Wet van 25 juni 1998
Let op: voor het verlof voor een aanhouding of voorlopige hechtenis gelden deze weigeringsgronden niet.

Waarom is de ministerraad paritair samengesteld?

Dit is een element van consensusdemocratie. Was een tegemoetkoming naar de franstaligen.

Hoe gaat het parlement vertrouwen geven aan de regering?


Na zijn eedaflegging zal de eerste minister zijn regeringsverklaring afleggen in de kamer.

Na het parlementair debat over de inhoud daarvan stemt de kamer over de motie van vertrouwen.
  • Deze wordt goedgekeurd bij een gewone meerderheid van stemmen.
  • Indien deze wordt verworpen bij...
    • Een meerderheid van stemmen (Art. 135 lid 5 kamerreglement): politieke crisis, maar geen ontslagplicht
    • Een meerderheid van leden (Art. 135 lid 4 kamerreglement): de kamer kan binnen 3 dagen een motie van voordracht uitspreken (Art. 136 kamerreglement)
      • Als ze wordt aangenomen met een meerderheid van stemmen kan de koning de kamer ontbinden en komen er nieuwe verkiezingen (Art. 136 lid 6 kamerreglement)
      • Als deze wordt aangenomen met een meerderheid van de leden moet de regering haar ontslag aanbieden en zal de voorgedrage premier zijn nieuwe regering vormen (Art. 136 lid 5 kamerreglement)
      • Als ze wordt verworpen kan de koning de kamer ontbinden en komen er nieuwe verkiezingen (Art. 136 lid 6 kamerreglement)

Aansluitend op het parlementair debat kan ook een (constructieve (Art. 137 kamerreglement)) motie van wantrouwen (Art. 138 kamerreglement) ingediend worden (Art. 133 lid 1 kamerreglement)

Wat moeten de individuele leden van de regering zelf doen nadat de kamer de motie van vertrouwen heeft gestemd?

Zij moeten een beleidsverklaring afleggen bij een  commissie (Art. 121bis Kamerreglement)

Wat kan de kamer doen als een motie van vertrouwen wordt verworpen door een meerderheid vd leden id kamer?

Ze kunnen binnen de 3 dagen een motie van voordracht goedkeuren.

Anders kan de koning de kamer ontbinden (Art. 46 (1) GW)

Wat is een motie van voordracht?

Art. 136 kamerreglement: Vertrouwen wordt verworpen bij meerderheid vd leden, maar kamer kan binnen 3 dagen een andere eerste minister aan de koning voordragen.

Op welke manier kan de kamer gecontroleerd worden?

  1. Regeringsleden kunnen naar de kamer geroepen worden (Art. 100 Gw)
  2. Kamerleden hebben vragenrecht
    • Zowel schiftelijk als mondeling
  3. Kamerleden hebben interpellatierecht
  4. Kamerleden kunnen resoluties aannemen
  5. WM kan bijzondere controle uitoefenen op het beleid van de UM
  6. Recht van onderzoek (Art. 56 lid 1 Gw) dmv onderzoekscommissies (Art. 1 en 2 wet op het parlementair onderzoek)
  7. Lopende zaken

Wat zijn resoluties die de kamer kan indienen?

Dit is een niet bindende tekst waarbij kamer standpunt inneemt

Welke 4 types moties kunnen kamerleden indienen tot besluit van een debat over een interpellatie?

Art. 133 (2) kamerreglement:

  1. Eenvoudige motie
  2. Constructieve motie van wantrouwen
  3. Motie van wantrouwen
  4. Motie van aanbeveling

Wat is een constructieve motie van wantrouwen?

Art. 137 kamerreglement: dit is een motie waarin de kamer het vertrouwen in de regering ontneemt en direct een opvolger voor de 1e minister aan de koning voordraagt.

Wat als een gewone motie van wantrouwen wordt aangenomen door een..

  • Meerderheid van stemmen -> geen ontslagplicht
  • Meerderheid van leden -> geen ontslagplicht, maar koning kan kamer ontbinden

Wat als een constructieve motie van wantrouwen wordt aangenomen door een..

  • Meerderheid van stemmen -> geen ontslagplicht
  • Meerderheid van leden -> ontslagplicht + nieuwe premier vormt de regering

Hoeveel stemmen heeft een regering nodig om te kunnen regeren?

Bij 76 of meer stemmen is het vertrouwen gegeven

In welke gevallen kunnen individuele leden van de regering ontslag nemen?

  • Bij moties van wantrouwen
  • Ontslag op initiatief vd eerste minister

Op welke beleidsdelen van de UM kan de kamer bijzondere controle uitoefenen?

Staatsfinancieën, buitenlandse zaken, de krijgsmacht en de politie

In welke gevallen moet de regering ontslag nemen?

  • Verplicht bij constructieve moties
  • Vrijwiliig bij een gewone motie of politieke crisis
  • Na wetgevende verkiezingen

Op welke manier is het gebruikelijk dat de kamer haar recht van onderzoek (Art. 56 (1) GW) gebruikt?

Door het aanstellen van een onderzoekscommissie na belangwekkende gebeurtenissen of politieke controverses. (Art. 1 en 2 wet op het parlementair onderzoek)

Waarover gaat het parlementair debat in de kamer?

Over de inhoud van het regeerakkoord.

Waar wordt het kader waarbinnen de parlementaire onderzoekscommissies mogen handelen geregeld?

In de wet van 3 mei 1880 op het parlementair onderzoek.

Wat als er geen parlement meer is die de regering kan controleren (omdat ze bv ontbonden is)?

Een ontslagnemende regering, of een regering die niet meer onder controle staat van een kamer kan enkel beslissingen nemen in lopende zaken.

  • Dit zijn beslissingen van dagelijks bestuur (zoals het benoemen van ambtenaren)
    • Regeringszaken of beslissingen van algemeen politiek belang mogen alleen als ze dringend noodzakelijk zijn
  • Zaken in de grijze zone tussen dagelijks bestuur en algemeen politiek belang mogen als...

    • De aanzet al gegeven is
    • De regering niet overhaast werkt
    • ze geen nieuwe beleidskeuzes verondersteld

Wat als er geen parlement meer is die de regering kan controleren (omdat ze bv ontbonden is)?

Een ontslagnemende regering, of een regering die niet meer onder controle staat van een kamer kan enkel beslissingen nemen in lopende zaken.

  • Dit zijn beslissingen van dagelijks bestuur (zoals het benoemen van ambtenaren)
    • Regeringszaken of beslissingen van algemeen politiek belang mogen alleen als ze dringend noodzakelijk zijn
  • Zaken in de grijze zone tussen dagelijks bestuur en algemeen politiek belang mogen als...

    • De aanzet al gegeven is
    • De regering niet overhaast werkt
    • ze geen nieuwe beleidskeuzes verondersteld

Waar of niet waar; de motie van vertrouwen wordt eenmalig gestemd aan het begin de legislatuur.

Niet waar. Als er bv een nieuwe eerste minister is, of er zijn fundamentele vernaderingen in de regering moet er volgens het grondwettelijk gewoonterecht opnieuw om vertrouwen gevraagd worden.

Welke bevoegdheden vallen onder 'lopende zaken' en welke niet?

  • Wel: Beslissingen van dagelijks bestuur (bv benoeming ambtenaren)
  • Niet: regeringszaken/ beslissingen van algemeen politiek belang (behalve wnr ze dringend noodzakelijk zijn - cf coronacrisis)

Wanneer mogen beslissingen genomen worden over zaken die tussen de grijze zone van dagelijks bestuur en beslissingen van algemeen pol belang zijn?

  • Wanneer de aanzet al gegeven is (bv een budget afgesproken)
  • Wanneer de regering niet overhaast werkt
  • Wanneer ze geen nieuwe beleidskeuzes verondersteld.

Wat is een eenvoudige motie?

Art. 134 kamerreglement: er wordt overgegaan tot de orde van de dag bij een 1/3 steun id kamer.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo