Startpagina / Samenvattingen / STAD CULTUUR / cultuur-mensen-culturen

CULTUUR EN REFERENTIEKADERS

Q: VERDELING CULTUUR IN DE SAMENLEVING. WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN MAINSTREAMCULTUUR/SUBCULTUUR/TEGENCULTUUR?

o Mainstreamcultuur: De ongeveer algemene aanvaarde cultuurpatronen in een samenleving o Subcultuur: maakt deel uit van de mainstreamcultuur, maar heeft belangrijke elementen die daar buiten vallen o Tegencultuur: verzet zich tegen de mainstreamcultuur

Q: WAT VERSTA JE ONDER Þ MONOCULTUREL MULTICULUTEREL, INTERCULTURELE SAMENLEVING?

o Monocultureel : 1 enkele cultuur is aanwezig in de samenleving o Intercultureel: Meerdere culturen die met elkaar interageren en elkaar beïnvloeden o Multicultureel: Meerdere culturen naast elkaar (uitdaging: waarden, overtuigingen,… in vraag stellen)

28 belangrijke vragen over CULTUUR EN REFERENTIEKADERS

BESPREEK DE DEFINITIE CULTUUR VOLGENS VANDAELE EN IN DE SOCIOLOGIE?

Þ Geheel van geestelijke verworvenheden van een land,volk,…
o 1ste sociologische definitie (NVT voor Stad en cultuur):
Þ Materiële en immateriële vormen van expressie die gecommuniceerd worden naar/ en ervaren worden door een publiek (artistieke expressie en communicatie)
o 2de sociologische definitie:
Het min of meer samenhangend geheel van symbolen,waarden, normen en vaardigheden die mensen zich als lid van hun maatschappij door middel van leerprocessen hebben verworven, dat in hoge mate hun gedrag beïnvloed en waardoor zij zich onderscheiden van de leden van andere maatschappijen

WAT WORDT BEDOELT CULTUUR ALS EEN IJSBERG?

o beperkt deel zichtbaar voor een buitenstaander(taal,tradities,…)

Grooste deel is moeilijker zichtbaar (waarden,wereldvisie

UIT WELKE KENMERKEN BESTAAT CULTUUR?

o Door mensen geconstrueerd, bewust en onbewust.
o Verworven via leerprocessen (aangeleerd en aanleerbaar)
o Niet statisch, maar in beweging, beïnvloedbaar en veranderlijk.
o Is samenhangende gehelen.
o Beïnvloed het gedrag van mensen.
o Zorgt voor identiteitsvorming.
Kunnen met elkaar worden vergeleken

WAT IS DE OORSPRONG VAN CULTUUR?

o Geërfd
Þ Doorgegeven door vorige generaties
o Overgenomen
Þ Invloeden van buitenaf (aardappellen komen uit Amerika)
o Uitgevonden

Þ Bedacht en gecreërd (computer,..)

TEKEN DE UI-DIAGRAM VAN GEERT HOFSTEDE (CULTUREN BETER ONDERGRONDEN?

ZIE TEKENING

BESPREEK VOLGENS HET UI DIAGRAM DE PRAKTIJKEN?

o Praktijk van cultuur is zichtbaar maar hoe dieper de lagen hoe moeilijker te ontdekken

WIE ZIJN VOLGENS HET UI DIAGRAM HELDEN?

o Personen met eigenschappen van cultuur, bv. gedragsmodellen. ( koninklijk huis, Elvis, eddy merckx,stripfiguren,…)
o Media maakt helden nog groter door aandacht hierop te leggen

WAT ZIJN VOLGENS HET UI DIAGRAM WAARDEN EN RITUELEN?

Þ Rituelen
o Collectieve activiteiten
o Essentieel in sociaal opzicht
o Bv. vieren van verjaardagen, trouwen, jaarlijkse zomervakantie,…

Þ Waarden
o Opvattingen die ten grondslag liggen aan de aangeleerde cultuurcodes (respect,vriendelijkheid,…)

VERDELING CULTUUR IN DE SAMENLEVING. WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN MAINSTREAMCULTUUR/SUBCULTUUR/TEGENCULTUUR?

o Mainstreamcultuur: De ongeveer algemene aanvaarde cultuurpatronen in een samenleving
o Subcultuur: maakt deel uit van de mainstreamcultuur, maar heeft belangrijke elementen die daar buiten vallen
o Tegencultuur: verzet zich tegen de mainstreamcultuur

WAT VERSTA JE ONDER Þ MONOCULTUREL MULTICULUTEREL, INTERCULTURELE SAMENLEVING?

o Monocultureel: 1 enkele cultuur is aanwezig in de samenleving
o Intercultureel: Meerdere culturen die met elkaar interageren en elkaar beïnvloeden
o Multicultureel: Meerdere culturen naast elkaar (uitdaging: waarden, overtuigingen,… in vraag stellen)

WAT IS DE DEFINITIE REFERENTIEKADER?

o Volgens Van Dale: een geheel van gewoonten, patroon van maatstaven
o Volgens de sociologie: uit collectieve ervaringen van een groep voortvloeiend geheel van waarden, normen, overtuigingen en vanzelfsprekendheden op grond waarvan de leden van de groep waarnemen, oordelen en handelen
Þ Is soort Rugzak die je vervult door eigen ervaringen (verbonden met culturele achergrond)
Þ Is de bril waardoor je de wereld bekijkt en interpreteert (bij iedereen anders)
Þ Bewust worden van eigen referentie kader is nodig om andere referentiekaders te begrijpen

HOE WORDEN REFERENTIEKADERS AANGELEERD?

Þ Opvoeding: Meegekregen bij geboorte door opvoeders
Þ Familie: Overtuigingen, wereldbeelden,normen,…
Þ Tijd waarin je leeft: Kind van vandaag heeft andere ervaringen dan kind van 100j geleden
Þ Onderwijs: Basisvorming (taal, rekenen, geschiedenis,…)
Þ Cultuur: helden,waarden,symbolen,…
Þ Religie: belang van religie,…
Þ Wetenschap: in hoeverre aanvaardt iemand de wetenschap voor waarheid en laat hij die bepalend zijn voor het leven
Þ Leefomgeving: Klein/groot gezin, in dorp/stad, arm/rijk,…
(sociale) media, vrienden, politiek,…

WAARUIT BESTAAN COLLECTIEVE REFERENTIEKADERS?

(gedeelde cultuur)
Þ Referentiekaders die gedeeld zijn door groepen mensen, die hun ervaringen in min of meer dezelfde omstandigheden hebben opgedaan,verwerkt en aangeleerd. (toch is ieder uniek)

UIT WELKE 4 WESTERSE VISIES OP CULTUURVERSCHIL CLASSIFICATIE CULTUREN BESTAAN ER?

1. Het etnocentrisme :

2. Het universalisme :

3. Het cultuurrelativisme :

4. Het pluralisme :

WAT ZIJN WESTERSE VISIES OP CULTUURVERSCHILLEN?

Þ Visies om verschil tussen culturen te duiden en te classificeren
Þ Sociale werker moet rekening houden met individu zelf + cultuur

WAT VERSTA JE ONDER ETHNOCENTRISME?

IDEE: kenmerken van de eigen etnische groep zijn superieur t.o.v die van andere groepen. Eigen maatschappijmodel, waarden, normen, referentiekader is beter dan de andere.
GEVOLG: Leiden tot uitsluiting of discriminatie van andere groepen + paternalistische overtuiging om andere groepen tot het idee te laten komen

WAT VERSTA JE ONDER cultuurrelativisme ?

IDEE: Culturen, waarden, normen zijn niet absoluut maar voortdurend in beweging
GEVOLG: onderwaarderen het belang van cultuur en referentiekader en stelt de ontmoeting, het leren van elkaar voorop. (‘iedereen kan iets leren van iedereen’

HOE MAAKT MEN TUSSEN DE CULTUREN EEN ONDERSCHEID?

-Om een onderscheid te kunnen maken tussen culturen zijn er verschillende classificaties opgemaakt, die gebruik maken van dimensies waarop culturen (of eerder: landen) zich situeren. Op die manier kan op verschillende assen bekeken worden waar een land zich situeert, tegenover andere landen.

WAT ZIJN DE VOORDELEN VOOR DIT SOORT DIMENSIES?

o Het doet ons nadenken van onze eigen waarden en normen.
o -Het kan bijdragen tot een beter begrip van de ander.
-Het kan helpen mogelijke cultuurconflicten beter te begrijpen

WAT ZIJN DE NADELEN VOOR DIT SOORT DIMENSIES?

o Het is zeer reductionistisch (beperkend) : houdt geen rekening met andere factoren
o houdt geen rekening met interne verschillen:cultuur, land beschouwd als 1monolithisch blok.
o -Daarom leidt het ook vaak tot stereotypen (bv : ‘in Afrika is er geen scherp tijdsbesef, dus alle Afrikanen komen te laat’).
o -Het hanteert een statische versie van cultuur : culturen veranderen niet/nooit.

WAAROM HEEFT MEN DIEPE KENNIS VAN CULTUREN NODIG EN WAT ZIJN DE VALKUILEN?

Diepe kennis van culturen nodig => krijg je pas na een zeer grondige kennismaking met die culturen.
-De grote valkuil is dan ook dat er wordt gefocust op verschillen en dat daar waardeoordelen aan worden gehecht (‘feminien is beter dan masculien’). Dit kan leiden tot een wij-zij denken; ‘zij’ zijn zodanig verschillend van ‘wij’ dat ontmoeting, dialoog, samenwerking onmogelijk wordt.
-Dit soort etnografische en sociaal-cultureel antropologische kennis en deze benadering van culturele verschillen brengt ons eigenlijk weinig bij. Het volstaat niet om de cultureel andere als individu of als groep te begrijpen.

WAT ZIJN DE 5 SCAPES OPNOEMEN?

1 De ethnoscape – het landschap van de mensen.

2. De technoscape-het landschap van de technologie.

3.De financescape – het landschap van het kapitaal, geld

4. De mediascape – het landschap van de media

5. De ideoscape – het landschap van de ideologie, de gedachten.

WAT IS EEN ANDER GEVOLG VAN DE POLITIEKE GLOBALISERING?

Een ander gevolg van de politieke globalisering zou zijn dat de natiestaat aan belang inboet ten voordele van grotere gehelen, zoals de Verenigde Naties, de Europese Unie en anderen. Recentelijk zien we echter een heropleving van het nationale denken. Voorbeelden zijn het verlaten van de EU door Groot-Brittannië (Brexit) of het ‘Make Amerika great again’ van Donald Trump. De macht en kracht van grotere politiek-economische entiteiten wordt steeds meer in vraag gesteld

AAN DE ANDERE KANT VAN HET SPECTRUM NEEMT HET BELANG VAN PLAATSELIJKE OPNIEUW TOE VERKLAAR?

dit uit zich in de nieuwe versterkte aandacht voor de politieke, economische, culturele, sociale, ecologische rol van de steden, die veel beter kunnen inspelen op de noden en behoeften van de bevolking en nog meer indien dit in een samenwerking en netwerk van steden gebeurt (zie Benjamin Barber: ‘If mayors ruled the world’). Maar evenzeer de heropleving van allerlei plaatselijke burgerinitiatieven die vanuit principes van glocalisering (de globalisering een lokale vertaalslag geven) en commons (samenwerking tussen mensen op plaatselijk vlak, buiten de klassieke structuren om) de huidige manier van globalisering in vraag stellen.

WAT IS HET BELANGRIJKSTE VRAAGSTUK VAN DE GLOBALISERING?

-Het belangrijkste vraagstuk is ongetwijfeld de ongelijke verdeling van de globalisering : een aantal mensen plukt er de vruchten van en zien hun leven verbeteren dankzij de huidige vorm van globalisering, maar een nog veel groter aantal ondervindt er eerder nadelen van. Dit zeker op economisch vlak, waar weinigen nog greep op hebben en die eerder voor ongelijkheid dan voor gelijkheid zorgt. De vraag is dan hoe de globalisering een meer rechtvaardige richting kan uitgaan. Hier heeft ook het sociaal werk een rol in te spelen.

BESPREEK DE MIGRATIEREDENEN EN ACHTERGRONDEN EN HOE BRUSSEL COMBINEERT?

De migratieredenen en -achtergronden zijn ook zeer divers. Brussel combineert:
o -Gastarbeidersmigratie vanaf de jaren 1960, met volgmigratie en spontane instroom later.
o -Migratie ten gevolge van de internationale en economische functies van de stad, o.a. expats.
o -Migratie uit armere landen, o.a. asielzoekers, mensen zonder wettig verblijf en clandestienen.
o -Een toenemende emigratie ten gevolge van stadsvlucht en sociale mobiliteit.

WAT IS HET RESULTAAT VAN SUPERDIVERSITEIT?

Hierdoor wordt de sociale realiteit veel diverser en complexer. We spreken vandaag over meerderheids-minderheidssteden, waarbij geen enkele groep nog in de meerderheid is, een verzameling van verschillende minderheden.
-Superdiversiteit doet zich het eerst voort in de grote steden, maar sijpelt overal in het land door.
-Superdiversiteit is een feitelijke ontwikkeling, op zich niet slecht of goed. Alles hangt ervan af hoe je er mee omgaat (zie verder). In elk geval stelt het de oude vragen rond migratie en integratie in een geheel andere context en moeten er nieuwe vragen worden gesteld.

WAT IS IEMANDS IDENTITEIT NIET?

Iemands identiteit is geen statisch gegeven, net zomin als de identiteit van een groep statisch is. Het is juister te stellen dat netwerken waarin identiteit vorm krijgt het sociale weefsel van onze samenleving zijn. Netwerken die zich –ook dankzij de nieuwe media en informatietechnologie- uitstrekken over grenzen heen.
-Het dagelijks leven wordt in de geglobaliseerde wereld immers beïnvloed door diverse netwerken die plaatsen, ideeën en mensen wereldwijd met elkaar verbinden.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

STAD CULTUUR

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding