De subjectieve zijde van het strafbaar feit I: opzet

18 belangrijke vragen over De subjectieve zijde van het strafbaar feit I: opzet

Waarop wordt gedoeld, wanneer we spreken van de subjectieve zijde van het strafbaar feit? Welk element spreken we dan over? Noem in het algemeen de wijzen waarop dit element als bestanddeel kan worden vormgegeven.

Het strafrecht als zijnde schuldstrafrecht: de dader moet in staat geweest zijn, vrijelijk zijn wil te bepalen. Zonder schuld kan niet worden gestraft (de Hullu p. 201). Verwijtbaarheid: opzet (dolus) en schuld (culpa).

Waarvan zijn schuld (culpa) en opzet (vormen)? Is het mogelijk iemand te veroordelen wegens een strafbaar feit als de schuld ontbreekt? Is het daarvoor een vereiste, dat de schuld in de delictsbepaling is opgenomen?

Verwijtbaarheid: schuld en opzet constitueren de twee algemene subjectieve delictsbestanddelen. In beginsel niet (Melk en water-arrest, NJ 1916, p. 681). Nee: dit was in het Melk en water-arrest ook niet het geval.

Opzet en schuld vormen bij overtredingen geen bestanddeel van het delict. Hoe heet deze leer? Waar zou dat op neerkomen? Betekent dat dat een verdachte, zelfs bij afwezigheid van alle schuld (AVAS), gewoon kan worden veroordeeld? In welk arrest is dat bepaald?

De leer van het materiële feit. Risico-aansprakelijkheid. Nee. Melk en water-arrest (NJ 1916, p. 681).
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Vindt bij de rechter, straftoemeting plaats naar de mate van schuld?

Nee. De HR heeft deze regel afgewezen.

Opzet is een overkoepelend begrip en de meest voorkomende schuldvorm. Bij welke leerstukken speelt opzet ook een rol? Noem de artikelen.

Poging: voornemen (art. 45 Sr), Voorbereiding (art. 46 Sr), Deelneming (met medeplichtigheid als sub-vorm) (art. 47 en 48 Sr).

Wat is opzet? Welke aspecten kunnen we dus onderscheiden?

Opzet is als subjectief bestanddeel moeilijk te bewijzen. Hoe weten we immers wat in iemand om ging ten tijde van de gedraging? Op welke wijze wordt opzet dan ook wel afgeleid?

Willens en wetens handelen. Een volitief (willen) en een cognitief (weten) aspect.

Objectief: de opzet wordt geobjectiveerd. De gedraging wordt vergeleken met die van een gemiddelde mens.

Wat is opzet? Welke wettelijke variaties van opzet kennen we?

Willens en wetens handelen.

'Opzettelijk', ingeblikt/ingebakken opzet, wetende dat, oogmerk

Speelt een motief normaliter een rol bij het bepalen van opzet? Waar spreken we dan van? Wanneer wel? Waar spreken we dan van?

Nee. Kleurloze opzet. Bij delicten waarbij de opzet ziet op de wederrechtelijkheid. Boze opzet.

Opzet dient, als subjectief delictsbestanddeel, indien de verdachte geen openheid van zaken geeft, uiteindelijk op objectieve wijze te worden bewezen. Welke aanknopingspunten spelen daarbij een rol? Geef een anagram en de link-in.

Door algemene ervaringsregels op de gedraging los te laten. Ook een rol spelen: zorgplichten, uiterlijke verschijningsvormcriterium en feiten van algemene bekendheid.

De AZ opzetten in de UF

Hoe wordt het leerstuk van de voorwaardelijke opzet wel gekaderd? Kan zij bij alle gevallen van opzet worden ingezet? Wanneer wel? Wanneer niet?

Is het de enige manier om opzet vast te stellen?

De ondergrens van opzet. Bij opzettelijk, wetende dat alsmede 'ingeblikte opzet'. Ook bij voorbedachte raad kan voorwaardelijke opzet worden gebruikt (De Hullu, p. 251). Bij oogmerk kan voorwaardelijke opzet niet worden gebruikt, er wordt een noodzakelijkheidsbewustzijn geëist.

Nee: let dus op op het tentamen en omschrijf voorwaardelijke opzet niet als de enige wijze om opzet vast te stellen.

Bij welke vorm van opzet wordt een noodzakelijkheidsbewustzijn geëist? Wat wordt hieronder verstaan? Is voor bewijs van deze opzetvorm voorwaardelijke opzet voldoende?

Oogmerk: de verdachte moet het feit hebben gepleegd met het oog op het strafbare gevolg. Nee.

Wanneer is sprake van voorwaardelijke opzet?

Welke drie onderdelen willen we bewijzen dat sprake is van voorwaardelijke opzet?

Met welk anagram geven we invulling aan drie facetten.

TENTAMENVRAAG.

Bewuste aanvaarding (volitief) van de aanmerkelijke kans (cognitief) van het intreden van het ten laste gelegde gevolg.

Oftewel:
a) Aanmerkelijke kans op het gevolg;
b) Bewustzijn van die aanmerkelijke kans; en
c) Aanvaarding van die aanmerkelijke kans.

Opzetten van AZ in de UF.

Algemene ervaringsregelen,
Zorgplichten,
Uiterlijke verschijningsvormcriterium
Feiten van algemene bekendheid

Een van de voorwaarden voor voorwaardelijke opzet is de aanwezigheid van een aanmerkelijke kans. Hoe bepalen we of er sprake is van een aanmerkelijke kans? Welk arrest is van belang? Wat werd daarin bepaald?

Er dient een forse kans te zijn op het intreden van het gevolg. Daarbij dient te worden gekeken naar de aard van de gedraging en de omstandigheden van het geval.

HIV-I (NJ 2003, 552). 'Het moet gaan om een aanmerkelijke kans, die naar algemene ervaringsregelen aanmerkelijk is te achten.'

Een dronken bestuurder rijdt, op de vlucht voor de politie, twee fietsers dood. Kan er sprake zijn van voorwaardelijke opzet op de doodslag van de twee fietsers? In welk arrest werd dit bepaald? Wat werd er bepaald?

Ja. Enkhuizer Doodslag (NJ 2001, 327).

Een zeer ernstige mate van onverschilligheid jegens het gevolg (het doodrijden van de fietsers) kan aanvaarding van de aanmerkelijke kans (3de vw vw opzet) constitueren.

Een man komt vanuit zijn vlucht uit Curacao aan op Schiphol. Bij de douane blijkt zijn koffer te zijn volgestouwd met strafbaar wit poeder. De man zegt van niets te weten en dat iemand anders de drugs erin moeten hebben gedaan. De koffer is echter wel erg zwaar en vanaf de buitenkant is eht erg duidelijk, dat er een dubbele bodem is ingezet.

Kan de man van opzet worden beticht? Wat heeft de man als het ware? In welk arrest was dit aan de orde?

Ja. Het gaat hier om de omstandigheid, dat de verdachte niet anders kon weten dan dat hij een strafbaar feit zou begaan door de koffer in te voeren. Bewustzijn van de aanmerkelijke kans kan dus worden voorondersteld. Aanmerkelijke kans arrest (1985, 633).

Welke opzetvariatie kan niet met behulp van het leerstuk van de voorwaardelijke opzet worden ingevuld? En voorbedachte raad?

Wat wordt bij voorbedachte raad als extra eis gesteld aan de opzet?

Is een geestelijke stoornis een belemmering voor de vaststelling van voorbedachte raad/opzet? Waarom niet?

Oogmerk op... Voorbedachte raad juist wel.

De kwaliteit van kalm beraad en rustig overleg: de dader moet de tijd hebben gehad zich te bezinnen.

In beginsel niet. De normativering en objectivering van het opzetleerstuk zijn hier debet aan.

Voorbedachte raad, kan, in combinatie met voorwaardelijke opzet worden aangetoond. Wat is daarnaast een vereiste? Wat is daarvoor een belangrijke contra-indicatie? Noem het arrest. Wat gebeurde in dit arrest?

De kwaliteit van 'kalm beraad en rustig overleg', voordat het delict werd gepleegd.

Een belangrijke contra-indicatie is indien de eg. moord wordt gepleegd in een plotselinge en hevige drift.

Voorbedachte raad versus ogenblikkelijke gemoedsopwelling (NJ 2014, 156). Verdachte stak het slachtoffer met een interval van vijftig seconden tweemaal neer. Geen sprake van voorbedachte raad.

Voor oogmerk als delictsbestanddeel is de ondergrens van voorwaardelijke opzet onvoldoende. Wat wordt nog meer vereist? Link-in

Noodzakelijkheidsbewustzijn: er dient sprake te zijn van een noodzakelijke kans. Oftewel, het moet zeker zijn dat het gevolg intreedt.

Het voorbeeld nemend van diefstal: de aanmerkelijke kans dat je iets wederrechtelijk toe-eigent is onvoldoende (en absurd). De kans dat je je het object wederrechtelijk toe-eigent dient noodzakelijk te zijn.



Oog (van oogmerk) in de vorm van een noot (van noodzakelijkheidsbewustzijn)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo