Strafuitsluitingsgronden II

15 belangrijke vragen over Strafuitsluitingsgronden II

Wat is het bijzondere bij de afwijzing van een beroep op een bepaalde strafuitsluitingsgrond?

De afwijzing kan alsnog worden verwerkt in de straftoemeting.

Waar vinden we noodweer terug? Wat wordt eronder verstaan? Waarop is het een uitzondering? Noem de grondslagen onder noodweer.

De bevoegdheid om in bepaalde gevallen met geweld jezelf (of een ander) tegen een derde te verdedigen. Het geweldsmonopolie van de overheid.

Enerzijds het zelfverdedigingsrecht, anderzijds de rechtsordehandhaving.

Een van de voorwaarden voor een succesvol beroep op noodweer is dat sprake is van een ogenblikkelijke aanranding. In welk schema valt de noodweer dan ook normaliter? In welk arrest is aangegeven dat dit schema wellicht kan worden verruimd? Welk karakter heeft de ogenblikkelijke aanranding in dat geval?

Actie - reactie. Noodweer in de bus (NJ 2002, 467). Een 'beveiligend' karakter: ook een dreigende ogenblikkelijke aanranding kan kwalificeren.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is de idee achter het vereiste van een wederrechtelijke aanranding bij noodweer?

De-escalatie: geen noodweer tegen noodweer.

Wat wordt bij noodweer verstaan onder de aanranding? Hoe dient de aanranding te worden beoordeeld? Wat wordt meestal niet aanvaard? In welk arrest kwam dit aan de orde?

De aanranding dient vrij objectief te worden beoordeeld: er dient naar uiterlijke verschijningsvorm sprake te zijn van een aanranding. Geanticipeerde noodweer wordt meestal niet aanvaard.

Bij Noodweer in de bus ging het om geanticipeerde noodweer: verdachte sloeg uit vrees dat hij zou worden geslagen.

Bij noodweer dient het te gaan om de noodzakelijke verdediging van bepaalde rechtsgoederen. Benoem en geef ook aan hoe deze rechtsgoederen moeten worden begrepen.

a) lijf: hieronder begrepen lichamelijke integriteit, waaronder de bewegingsvrijheid (je verzetten als je zonder reden wordt vastgehouden mag);
b) eerbaarheid: seksuele eerbaarheid (overigens geen jurisprudentie over);
c) goed: stoffelijke goederen, in het bijzonder de beschikkingsmacht daarover.

Noem nog eens de voorwaarden voor noodweer. Wanneer is sprake van een noodweersituatie? Waar zal anders sprake van zijn?

a) ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding;
b) tegen eigen/andermans lijf, eerbaarheid of goed;
c) geboden en noodzakelijke verdediging.

A + B constitueert een noodweersituatie; A + B + C constitueert noodweer. Is verkeerd ingegrepen bij een noodweersituatie, dan zal veeleer sprake zijn van noodweerexces.

De laatste voorwaarde voor noodweer is geboden en noodzakelijke verdediging. Wat is in een noodweersituatie de consequentie van het niet vervullen van deze voorwaarde?

Hoe moet worden beoordeeld of sprake was van een geboden en noodzakelijke verdediging ex art. 41 lid 1 Sr? In welk arrest kwam dit aan de orde?

Dat een beroep op noodweer niet mogelijk is. Mits deze het gevolg is van een heftige emotie, door de aanranding veroorzaakt (dubbele causaliteit) wel nog een beroep op noodweerexces als schulduitsluitingsgrond (art. 41 lid 2 Sr).

Via de proportionaliteit en subsidiariteit -> Bijlmer noodweer (NJ 1986, 56). Vrouw schoot bij beroving ene overvaller op korte afstand dood en verwondde ander. Vrouw had niet op de vitale delen moeten schieten. Regres naar noodweerexces

Bij noodweerexces dient er sprake te zijn van dubbele causaliteit: het exces dient te worden veroorzaakt door een heftige gemoedsbeweging ten gevolge van de aanranding. Hoe wordt beoordeeld of van deze dubbele causaliteit sprake is?

1. De aanranding moet voor deze heftige gemoedstoestand doorslaggevend zijn geweest. 2. Het exces moet het onmiddellijk gevolg zijn van de heftige gemoedsbeweging.

Oftewel, ben je heftig geëmotioneerd om de zojuist ontvangen parkeerboete en sla je daarop je vrouw: geen noodweerexces. Maakt je vrouw je boos maar was je toch al van plan je vrouw te slaan: geen noodweerexces.

Wat is de procesrechtelijke invalshoek bij noodweer?

In de Aanwijzing handelswijze bij noodweer 2010 is gestipuleerd dat iemand bij zelfverdediging geen verdachte is, maar tot nader orde (enig onderzoek) niet wordt aangehouden. Is de OvJ van oordeel dat sprake is van noodweer, dan geen vervolging.

Vanuit welk perspectief wordt noodweer(exces) bezien?

Er is sprake van een geobjectiveerde toetsing: hoe zou een gemiddelde derde hebben gehandeld?

Ook het handelen op het gezag van de overheid kan strafuitsluitingsgronden opleveren. Welke onderscheiden we? Welk criterium speelt een belangrijke rol bij de acceptatie van deze gronden?

1. Een feit begaan ter uitvoering van een wettelijk voorschrift;
2. Een feit begaan ter uitvoering van een bevoegd gegeven ambtelijk bevel;
3. Een feit begaan ter uitvoering van een te goeder trouw in ondergeschiktheid nagekomen onbevoegd ambtelijk bevel.

Proportionaliteit en subsidiariteit: het moet gaan om een redelijke, verantwoorde keuze.

In welk arrest werd AVAS voor het eerst aanvaard? Hoe kan AVAS worden getypeerd? Bij welke delicten is AVAS het meest van belang? Welke componenten kunnen bij AVAS worden onderscheiden? Wat is de inhoud van deze componenten? Welke beginselen hebben, zoals bij alle strafuitsluitingsgronden, een corrigerende rol?

Melk en Water-arrest (NJ 1916, 681). Een ongeschreven schulduitsluitingsgrond. Overtredingen, omdat deze geen culpoos bestanddeel hebben.

AVAS kan worden onderscheiden in een feitelijke en normatieve component.

Feitelijk: ten tijde van het delict was sprake van dwaling.

Normatief: de dwaling was verontschuldigbaar/verdachte handelde met de maximaal van hem te vergen voorzorg.

Culpa in causa (wel schuld als het delict te wijten is aan eigen schuld) alsmede Garantenstellung (als je ervoor had moeten zorgen dat dit per se niet moet gebeuren, ben je het haasje)

Vereiste voor AVAS is dwaling ofwel verontschuldigbare onmacht/het in acht nemen van de maximaal te vergen zorg (Afloxatine pinda's/Sporttas). Waarop kan de dwaling zien? Welke eisen worden daaraan gesteld? Noem de beginselen.

Wat wordt bedoeld met een putatieve strafuitsluitingsgrond? Wat is rechtens jegens deze?

Feiten (Melk en Water) alsmede het geldende recht (Motorpapieren). Deze onwetendheid mag niet verwijtbaar zijn. Er geldt een algemene zorgplicht alsmede een Garantenstellung.

Putatieve strafuitsluitingsgrond -> iemand verkeerde in de veronderstelling, een beroep te kunnen doen op een strafuitsluitingsgrond. Daarmee doet hij een beroep op AVAS. In de rechtspraak is deze nog niet aan de orde gekomen.

Naast dwaling is ook onder andere omstandigheden een beroep op AVAS mogelijk. Benoem en noem de relevante arresten.

Ook bij verontschuldigbare onmacht (Sporttas NJ 2000, 54) en het in acht nemen van de maximaal te vergen zorg (Aflatoxinepinda's NJ 1993, 476) kan een beroep op AVAS worden gehonoreerd.

Natuurlijk wordt wel gekeken naar zorgplicht, culpa in causa, Garantenstellung.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo